Władysław Jania

Władysław Jania (ur. 8 sierpnia 1913 w Mszanie Dolnej, zm. 22 marca 2008 w Warszawie) − artysta rzeźbiarz, uczeń Xawerego Dunikowskiego, adiunkt Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, autor między innymi pomników Jana Kochanowskiego w Zwoleniu i Sycynie oraz Janusza Korczaka w Warszawie.

Władysław Jania urodził się w części Mszany Dolnej zwanej Słomka. Jego rodzicami byli Szymon i Anna. Po ukończeniu w 1928 roku szkoły powszechnej w Mszanie Dolnej, przez kolejne dwa lata pracował w miejscowej fabryce. W latach 1930−1934 uczył się w Państwowej Szkole Przemysłu Drzewnego w Zakopanem. Powołany do służby wojskowej w 1 Batalionie Mostów Kolejowych w Krakowie, zakończył ją w stopniu kaprala. W 1936 roku rozpoczął studia w Miejskiej Szkole Sztuk Zdobniczych w Warszawie. Zmobilizowany w sierpniu 1939 roku, wziął udział w walkach podczas kampanii wrześniowej. Dostał się do niewoli niemieckiej, do Mszany Dolnej powrócił pod koniec roku.

Od 1940 roku pracował w miejscowym Urzędzie Gminy, wkrótce nawiązał kontakt z miejscową placówką Związku Walki Zbrojnej „Mnich”, kierowaną przez porucznika Władysława Szczypka „Lecha”. W konspiracji używał pseudonimu „Czarny”. Z racji pracy w urzędzie pełnił służbę wywiadowczą, przekazując ruchowi oporu pozyskane informacje oraz ułatwiał zdobycie fałszywych dokumentów. Swoje umiejętności plastyczne wykorzystywał także do wykonywania plakatów i ulotek. Zdemobilizowany w styczniu 1945 roku, wyjechał wkrótce do Bożkowa na Dolnym Śląsku, gdzie pracował jako urzędnik Stanu Cywilnego i zastępca burmistrza.

W 1947 roku rozpoczął studia na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Był uczniem Xawerego Dunikowskiego, brał udział w pracach nad wykonaniem Pomnika Czynu Powstańczego na Górze Świętej Anny. Studia ukończył w 1950 roku, w tym samym czasie ożenił się z Hanną Smoleńską.

Pierwszą pracą Władysława Jani był Pomnik Ofiar Hitleryzmu w Mszanie Dolnej. Wkrótce przeprowadził się na stałe do Warszawy, gdzie do przejścia na emeryturę w 1970 roku był adiunktem na Akademii Sztuk Pięknych. Do jego ważniejszych samodzielnych realizacji należą trzy pomniki Jana Kochanowskiego: na rynku (1961) i przed gimnazjum imienia poety (1981) w Zwoleniu oraz w Sycynie (1980), pomnik Janusza Korczaka w Warszawie czy popiersie Józefa Piłsudskiego w Bobrownikach. Wykonywał rzeźby sakralne i popiersia osób prywatnych, wchodził w skład zespołu wykonującego wystrój prosektury Akademii Medycznej w Warszawie. Kierował pracami konstrukcyjnymi bądź rekonstrukcyjnymi przy pomnikach: Warszawskiej Nike, Fryderyka Chopina w Łazienkach, Powstańców Śląskich w Katowicach oraz Mauzoleum Żołnierzy Radzieckich w Warszawie, współpracował przy wykonaniu lub rekonstrukcji między innymi pomników Jazdy Polskiej, Mikołaja Kopernika i Braterstwa Broni w Warszawie, Wyzwolenia w Radomiu, Stanisława Moniuszki w Raciborzu, Adama Moniuszki w Gliwicach, Ludwika Zamenhofa w Białymstoku, Wdzięczności w Ostrowcu Świętokrzyskim.

Zmarł 22 marca 2008 roku i został pochowany na Cmentarzu Wawrzyszewskim. Miał troje dzieci.

• Władysław Maciejczak: Władysław Jania − biografia. Seria: „Biografie zagórzańskie”. Wrocław−Mszana Dolna 1998.
• Katarzyna Wagner (opr.): Pro memoria: Zmarli, grudzień 2007 − marzec 2008. „Kronika Warszawy” 1(136)/2008. ISSN 0137-3099.