Wincenty Okoń

Potrafił czytać w wieku 5 lat, a będąc w trzeciej klasie szkoły podstawowej przeczytał już wszystkie książki szkolnej biblioteki. Po ukończeniu szóstej klasy zrezygnował z edukacji w szkole i rozpoczął edukację samodzielną.

1 września 1929 rozpoczął edukację w Seminarium Nauczycielskim w Chełmie, gdzie jednym z jego nauczycieli był pedagog Kazimierz Andrzej Jaworski. W wieku 21 lat odbył obowiązkową służbę wojskową. W styczniu 1937 podjął pracę jako nauczyciel we wsi pod Garwolinem oraz równolegle rozpoczął studia pedagogiczne w warszawskiej Wolnej Wszechnicy Polskiej.

Podczas II wojny światowej uczestniczył w obronie Dęblina oraz Zamościa. Należał do AK. Zorganizował tajne Gimnazjum Ogólnokształcące, Kurs Ogólnokształcący oraz małe liceum. W 1944 roku po przeniesieniu do rezerwy został przydzielony do Samodzielnego Batalionu Morskiego w Gdańsku-Nowym Porcie. Oprócz szkolenia marynarzy zajmował się tam organizacją ich życia kulturalnego. We wrześniu 1946 po obronie pracy magisterskiej pt. Niemiecka Hauptschule odszedł ze służby wojskowej. Pracę naukową rozpoczął w Katedrze Pedagogiki Ogólnej Uniwersytetu Łódzkiego. W czerwcu 1948 roku obronił pracę doktorską pt. Zabawa a rzeczywistość, recenzowaną przez Sergiusza Hessena, Marię Librachową oraz Bogdana Suchodolskiego. W następnym roku przeniósł się do Katedry Pedagogiki Ogólnej Uniwersytetu Warszawskiego. W 1955 roku otrzymał tam tytuł profesora nadzwyczajnego, w latach 1958–1960 pełnił funkcję dziekana Wydziału Pedagogicznego UW, a w latach 1961–1974 był kierownikiem Instytutu Pedagogiki. W roku 1962 należał do współzałożycieli International Society for Group Activity in Education, w której od 1984 roku pełnił funkcję honorowego przewodniczącego. W roku 1966 otrzymał tytuł profesora zwyczajnego UW.

W roku 1973 został członkiem rzeczywistym PAN, a w latach 1974–1984 był przewodniczącym Polskiego Komitetu Nauk Pedagogicznych.

Większość pracy badawczej związał z Uniwersytetem Warszawskim i Uniwersytetem Śląskim w Katowicach. Zajmował się procesem dydaktycznym oraz jego uwarunkowaniami, kształceniem wielostronnym, historią myśli pedagogicznej XIX i XX wieku, zagadnieniami związanymi z pedeutologią, problematyką organizacji badań pedagogicznych. Był współpracownikiem UNESCO, członkiem Polskiej Akademii Nauk, honorowym członkiem Polskiego Towarzystwa Badania Gier, honorowym przewodniczącym Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego. Posiadał tytuły doktora honoris causa Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie oraz Uniwersytetu Technicznego w Brunszwiku.

Wincenty Okoń był autorem teorii kształcenia wielostronnego, w myśl której w nauczaniu należy uwzględniać stronę teoretyczną, praktyczną i emocjonalną nauczania, a nie jedynie teoretyczną. Żoną Wincentego Okonia była pedagog i psycholog Barbara Wilgocka-Okoń

• Proces nauczania – 1954
• U podstaw problemowego uczenia się – 1964
• Zarys dydaktyki ogólnej – 1968
• Kształcenie nauczycieli w Polsce – stan i kierunki przebudowy
• Słownik pedagogiczny – 1974
• Nauczanie problemowe we współczesnej szkole – 1987
• Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej – 1983
• Zabawa a rzeczywistość – 1987
• Wizerunki sławnych pedagogów – 1993

• Wincenty Okoń w bazie „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI).
• Stanisław Juszczyk, Augustyn Surdyk, Życie i twórczość naukowa profesora Wincentego Okonia. Iubilaei causa laudatio, Homo Ludens 1/2009,