Willem Kamp

Vroeë lewe en herkoms

Willem Kamp was ’n seun van prof. Jan Kamp, wat in 1897 om gesondheidsredes na Suid-Afrika verhuis en later hoogleraar aan die Gereformeerde Kerk se Teologiese Skool op Potchefstroom geword het. Sy moeder, Margaretha Maria Elizabeth Kamp (née Herman), is op 27 Maart 1871 in Baarn, Nederland, gebore en op 25 of 26 September 1943 in Johannesburg oorlede. Sy was 'n dogter van Ferdinand Jacob Herman en Johanna Christina Adriana Alers. Sy het ook in 1897 na Suid-Afrika gekom en het daarna onderwys op Bethlehem gegee. Tydens die Tweede Vryheidsoorlog is sy terug na haar vaderland terwyl haar man op die slagveld was. Mev. Kamp het baie in natuurgenesing belanggestel en in 1926 ’n boek, Hoe om gesond te word en gesond te bly, gepubliseer. Prof. Kamp was ook ’n produktiewe skrywer.

Buiten Willem, het die egpaar nog drie kinders gehad: twee broers (Herman Ferdinand en Jan Albert) en ’n suster (Johanna Gezina Margaretha). Sy skoolopleiding ontvang hy op Potchefstroom en matrikuleer aan die Potchefstroom Gimnasium.

Loopbaan as joernalis

Ná kwalifikasie hou hy vir ’n ruk lank skool aan die Kanaalskole naby Hartebeespoortdam, maar word dan joernalis in Kaapstad by Die Burger. Dan aanvaar hy ’n betrekking as vertaler aan die Provinsiale Administrasie in Pietermaritzburg, waarna hy tot die redaksie van Die Volksblad in Bloemfontein toetree, waar hy tot 1937 werksaam is. Hiervandaan verhuis hy na Johannesburg, waar hy in die redaksie dien van Die Vaderland, waarna hy vryskut joernalistieke werk doen, as vertaler in Pretoria werk en in 1941 die redakteurskap van die tweetalige Heidelberg News oorneem. Hy is vanaf 1937 ook ’n gereelde medewerker aan Die Brandwag.

Gesinslewe en dood

Sy huislike lewe was nie gelukkig nie, maar beter dae het aangebreek toe hy met mej. Pienaar, onderwyseres in Pretoria, getroud is.

Op 9 Julie 1941 is hy in ’n motorongeluk op die pad tussen Johannesburg en Heidelberg oorlede.

Hy lewer werk in al drie genres: Digkuns, prosa en drama.

Digkuns

Sy letterkundige debuut is met die digbundel Oorwinning en ander eerste gedigte. Hierdie bundel bevat ’n inleiding deur Totius. Ten spyte van ’n aantal knap waarnemings oor die natuur gaan die gedigte egter nog mank aan tegniese vaardigheid en geforseerde taalgebruik. Oorwinning is ’n epiese gedig in vrye versvorm en met vyf afdelings, wat poog om die sielskonflik te skets van ’n man wat hom uit verbittering en selfsug bekeer tot ’n aanvaarding van die lewe. Na sy moeder se dood word hy groot in ’n weeshuis. Bitterheid oor sy lot laat hom teen God draai en hy veg om rykdom en aansien te verwerf, waarin hy eindelik suksesvol is. Hy word egter blind in ’n motorongeluk, waarna hy eindelik die grootste oorwinning behaal, naamlik die oorwinning oor homself. Met die Johannesburgse Eisteddfod van 1923 behaal hy ’n goue medalje vir sy vertaling van ’n Engelse gedig in Afrikaans.

Versamelbundels

Pirow Bekker neem van sy gedigte op in die versamelbundel Digters op die toring en van sy gedigte verskyn ook in Gerrit Komrij se bloemlesing Die Afrikaanse poësie in ’n duisend en enkele gedigte, M.S.B. Kritzinger se Ons jongste letterkunde en D.F. Malherbe se Afrikaanse letterkunde. Van sy kinderverse word deur Pieter W. Grobbelaar opgeneem in A la mallemeule.

Drama

In Twee eenakters neem hy die blyspele Die eenvoudige held en Die lafaard op. Vir opvoering in 1936 deur die André Huguenet-toneelgeselskap vertaal hy Emlyn Williams se drama The night must fall as Die doodvonnis in Afrikaans.

Prosa

Meeste van sy publikasies is egter op prosagebied.

Kortverhale

Hy publiseer twee bundels kortverhale, Matteo en Leonardo en Vrugbare aarde. Matteo en Leonardo is ’n versameling van vyftien kortverhale wat voorheen in publikasies soos Die Huisgenoot, Die Landbouweekblad en Die Vaderland verskyn het. Hoewel die verhale vlot geskryf is en duidelike tekens van sy talent toon, is dit steeds hoofsaaklik romanties gekleurde verhale waarin die karakterisering diepgang mis en die optredes nie voldoende sielkundig gemotiveer is nie. Die karakters is meermale ongelukkiges en teleurgesteldes en in die verhale speur die skrywer hulle leed en herinneringe na. Die titelverhaal behandel die gewetenswroeging van twee moordenaars, waarin hulle onrustigheid en vrees goed uitgebeeld word. In So lyk dit aan die buitekant vind ’n eensame vrou in die onsimpatieke omgewing van die losieshuis eindelik iemand aan wie sy die groot smart van haar lewe kan vertel. Daardeur blyk dit dat dinge binne die mens heel anders is as wat dit aan die buitekant lyk. M.S.B. Kritzinger neem die verhaal Matteo en Leonardo op in die versamelbundel Tien uitgesoekte kortverhale.

In Vrugbare Aarde is liefde die hoofmotief in vier van die verhale. In die titelverhaal swoeg Gouws ná die dood van sy ouers jare lank om die plaas weer op te bou en standvastig genoeg te wees om vrou te vat. As die belowende oes hierdie keer verwesenlik, kan hy vir Hettie vra om te trou. Die sprinkane verniel egter sy oes en Hettie gee voorkeur aan ’n dorpsgas. By sy tuiskoms van die mislukte vryery word Gouws ingewag deur die moedelose Gert Ferreira, wat hom verbeel dat hy ’n boer is en sy geringe verlies teenoor Gouws bekla. Dit is die stukrag wat Gouws nodig het om homself weer op te hef en vroeg die volgende oggend is hy weer op die lande om te probeer om tog ’n oes in die oorblywende tyd in te samel. In Die Besoek bring Annapiet ’n besoek aan Hendrik en Hendrina se huishouding en Hendrina begin vrees dat haar attensies vir Hendrik sal verlei. Sy gaan na die apteek om grimering te koop en trek haar kisklere aan. Hendrik bly egter getrou en vra haar om haar gesig af te was, sodat sy weer kan wees soos hy haar liefhet. Hierdie bundel toon in die algemeen groot ontwikkeling op sy eerste bundel.

Uit eie bodem-reeks

Vir die geskiedenisreeks Uit eie bodem vir die jeug lewer hy verskeie bydraes, waaronder Delwerye in die ou dae (saamgestel uit die dagboek van J.W. Griffith), Na die Voortrek: vertellinge uit die kafferoorloë (waarin hy die herinneringe van A.H. Wade neerskryf), Jan van Riebeeck se briewe: ’n paar minder bekende gebeurtenisse uit die eerste dae aan die Kaap, Livingstone en donker Afrika: vertellings uit sy dagboek, Vergete helde en Die visboot.

Werke wat uit sy pen verskyn sluit in:

Boeke

• Antonissen, Rob. Die Afrikaanse letterkunde van aanvang tot hede. Nasou Beperk Derde hersiene uitgawe Tweede druk 1964
• Beukes, Gerhard J. en Lategan, F.V. Skrywers en rigtings. J.L. van Schaik Bpk. Pretoria Eerste uitgawe 1952
• Botha, Danie. Voetligte en applous! Protea Boekhuis Pretoria Eerste uitgawe Eerste druk 2006
• Dekker, G. Afrikaanse Literatuurgeskiedenis. Nasou Beperk Kaapstad Elfde druk 1970
• Grové, A.P. Letterkundige sakwoordeboek vir Afrikaans. Nasou Beperk Vyfde uitgawe Eerste druk 1988
• Kannemeyer, J.C. Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 1. Academica, Pretoria en Kaapstad Tweede druk 1984
• (af) Krüger, prof. D.W. en Beyers, C.J. (hoofred.). 1977. Suid-Afrikaanse Biografiese Woordeboek Deel III. Kaapstad: Tafelberg-Uitgewers.
• (af) Nienaber, P.J. 1949. Hier Is Ons Skrywers! Biografiese Sketse van Afrikaanse Skrywers. Johannesburg: Afrikaanse Pers-Boekhandel.
• Nienaber, P.J.; Senekal, J.H en Bothma, T.C. Mylpale in die geskiedenis van die Afrikaanse letterkunde. Afrikaanse Pers-Boekhandel Tweede hersiene uitgawe 1963
• Nienaber, P.J. et al. Perspektief en Profiel. Afrikaanse Pers-Boekhandel Johannesburg Derde hersiene uitgawe 1969
• Pienaar, E.C. Taal en poësie van die Twede Afrikaanse Taalbeweging. Nasionale Pers Beperk Kaapstad, Stellenbosch en Bloemfontein Vierde vermeerderde druk 1931
• Schoonees, P.C. Die prosa van die tweede Afrikaanse beweging. J.H. de Bussy, Pretoria / Hollandsch-Afrikaansche Uitgevers Maatschappij v/h J. Dusseau & Co, Kaapstad 1939 (derde druk)
• (af) Van der Vyver, dr. G.C.P. 1969. My erfenis is vir my mooi. Potchefstroom: Kalvyn Jubileum Boekefonds.

Tydskrifte en koerante

• A.J.C. Jaarboek van die Afrikaanse Skrywerskring Johannesburg. 1941

Ongepubliseerde dokumente

• Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum (NALN) Bloemfontein. Kamp, Willem C.W. – Biografie.

Verwysings