peoplepill id: walenty-tolsdorf
WT
Poland
3 views today
3 views this week
Walenty Tolsdorf
Mazurski duchowny katolicki

Walenty Tolsdorf

The basics

Quick Facts

Intro
Mazurski duchowny katolicki
Places
Gender
Male
Place of birth
Linowo, Olsztyn County, Poland
Place of death
Olsztyn, Poland
Age
89 years
The details (from wikipedia)

Biography

Walenty Tolsdorf (ur. 16 lutego 1816 w Linowie, zm. 4 marca 1905 w Olsztynie) – duchowny katolicki, nazywany "patriarchą Mazur", działacz religijny i społeczny.

Był synem Jakuba, właściciela gospodarstwa rolnego. Kształcił się w gimnazjum w Braniewie, następnie wstąpił do tamtejszego seminarium duchownego, po którego ukończeniu 23 lutego 1845 przyjął święcenia kapłańskie. Pracował początkowo w parafii przy olsztyńskim kościele św. Jakuba (późniejszej katedrze) jako wikariusz, przy proboszczu Walentym Blockhagenie. Brał udział w życiu społecznym miasta, w 1848 ujawniając talent mówcy, kiedy przemową uspokoił rozruchy.

W 1853 tymczasowo zarządzał parafią w Jonkowie, od 1854 był administratorem parafii Lesiny Wielkie na Mazurach. Jako proboszcz misyjny działalność duszpasterską prowadził też w pobliskich Klonie, Zieleńcu, Lipowcu, Wielbarku, Szczytnie. Inicjował zakładanie szkół i cmentarzy, a w samych Lesinach zaangażował się w budowę plebanii i szkoły. W 1856 powrócił do pracy duszpasterskiej na Warmii, obejmując probostwo w Barczewku. Nie zerwał jednak więzów z parafiami mazurskimi, gromadził środki finansowe na budowę obiektów sakralnych (wspomagał je także własnymi oszczędnościami); ufundował dzwon do kościoła w Lesinach, nazwany na jego cześć "Valentinusem". Od 1869 ponownie działał w Olsztynie.

Aktywną działalność ks. Tolsdorf wykazywał na polu walki z alkoholizmem. W 1846 w Olsztynie powołał do życia Towarzystwo Wstrzemięźliwości (Enthaltsamkeits-Verein), ukierunkowane przede wszystkim na warstwy robotnicze. Powstanie Towarzystwa ogłosił na uroczystej mszy w kościele św. Jakuba we wrześniu 1846, głosząc kazanie po niemiecku i po polsku. Odebrał wówczas przysięgę od 28 członków-założycieli; liczba członków szybko rosła, przekraczając w 1848 200, a dziesięć lat później – już 100 tysięcy. U wydawcy Karola Haricha ks. Tolsdorf opublikował w 1844 Pieśń dla członków bractwa wstrzemięźliwości olsztyńskiego powiatu i Drugą pieśń dla członków bractwa wstrzemięźliwości olsztyńskiego powiatu. Pieśni były napisane po polsku, a pierwsza z nich liczyła 41 zwrotki.

W pracy trzeźwościowej ks. Tolsdorfa wspierał bibliotekarz Jakub Ambroży Dargel, pozostający pod wpływem śląskiego duchownego Józefa Szafranka. Tolsdorf początkowo osobiście przyjmował przysięgę od nowo wstępujących, regularnie też uczestniczył w zebraniach bractwa, omawiając z członkami wydawaną literaturę na temat walki z alkoholizmem. W 1849 działalność jego doczekała się oficjalnej pochwały biskupa warmińskiego Josepha Ambrosiusa Geritza, a trzy lata później, po zmianach statutowych, bractwo nabrało charakteru organizacji kościelnej i zostało dekretem Watykanu przemianowane na Towarzystwo Wstrzemięźliwości od Palonych Napojów w Diecezji Warmińskiej. Główne uroczystości organizacji, podczas których odnawiano ślubowanie abstynenckie, odbywały się corocznie 2 lutego w święto Matki Boskiej Gromnicznej. Poza wzrostem liczby abstynentów wymownym efektem działalności bractwa i jego założyciela stał się drastyczny spadek liczby gorzelni na Warmii – ze 158 w 1858 do 11 w 1862.

Walenty Tolsdorf cieszył się popularnością wśród polskich Warmiaków i Mazurów. Nazywany "patriarchą Mazur", w 1890 wysuwany był przez "Gazetę Olsztyńską" jako kandydat w wyborach uzupełniających do Reichstagu. Wielu Polaków zgromadził też pogrzeb księdza w marcu 1905.

W 1854 w Szczytnie wydał Pieśni pogrzebowe.

Bibliografia

  • Jan Chłosta, Znani i nieznani olsztyniacy XIX i XX wieku, Książnica Polska, Olsztyn 1996
  • Tadeusz Oracki, Słownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla XIX i XX wieku (do 1945 roku), Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1983

Przypisy

The contents of this page are sourced from Wikipedia article. The contents are available under the CC BY-SA 4.0 license.
Lists
Walenty Tolsdorf is in following lists
comments so far.
Comments
From our partners
Sponsored
Credits
References and sources
Walenty Tolsdorf
arrow-left arrow-right instagram whatsapp myspace quora soundcloud spotify tumblr vk website youtube pandora tunein iheart itunes