Truels Wiel

Truels Wiel (1744–1807) var ein norsk kanselliråd og handelsmann, og blir rekna som stamfar til Halden-greina av slekta Wiel.

Truels Wiel og broren Claus vart oppfostra hjå den eldste broren deira, Peder Wiel som opphavleg kom frå Strømsø i Drammen. Medan både Peder og Claus døydde barnlause, var Truels opphavet til ein familie som markerte seg sterkt innan handelslivet i det som då heitte Fredrikshald.

Si første utdanning som handelsmann hadde Truels Wiel i forretninga til broren Peder før han reiste utanlands for vidare studier. Då han kom attende byrja han for seg sjølv med tømmer- og trelasthandel. Etterkvart som dette kasta av seg, kjøpte han seg gradvis opp med skog og jordeigedomar i området rundt Fredrikshald. På slutten av 1700-talet vart han rekna som ein av dei største jordeigarane i Sør-Noreg. Hovudparten av eigedomane låg i Idd og Enningdalen, og mange av dei vart halden på familien sine hender i lang tid.

I tillegg til jordland, åtte Truels Wiel fleire sagbruk og bygårdar i Fredrikshald. Han var òg reiar og hadde 7 av byen sine største skuter som alle gjekk i jamn fraktefart. I byen si teneste var han ei årrekke som stadskaptein.

Han var gift med Elisabeth Sophie Arbo, dotter av Strømsø-kjøpmannen Johannes Arbo. Saman hadde dei 8 born, to søner og fem døtrer. Arveoppgjeret etter Truels Wiel tok heile fem år å sluttføre, men synte til slutt ein eigedom på over 530.000 riksdalar som vart fordelt med 106.300 riksdalar på sønene Johannes og Mads. Døtrene fekk 53.150 riksdalar kvar.