Quick Facts
Biography
Trịnh Thị Tuyên (chữ Hán: 鄭氏瑄; 1471 - 13 tháng 11, 1509), còn gọi là Huy Từ hoàng thái hậu (徽慈皇太后) hay Huy Từ Kiến hoàng hậu (徽慈建皇后), là chính phi của Kiến vương Lê Tân, người được biết đến là Đức Tông Kiến hoàng đế (德宗建皇帝) của nhà Hậu Lê.
Bà là mẹ ruột của hoàng đế Lê Tương Dực và Cẩm Giang vương Lê Sùng (黎漴), cha của Lê Chiêu Tông. Năm 1509, Lê Uy Mục giết hại tông thất, bà cũng bị hại.
Tiểu sử
Trịnh thị là người làng Thủy Chú, huyện Lôi Dương, con gái thứ tư của Đô đốc thiêm sự kiêm Tả công chính Trịnh Trọng Phong (鄭仲峯), ông nội là Dương Vũ công thần Ngọc quận công Trịnh Khắc Phục.
Năm Hồng Đức thứ 15 (1484), lúc đó bà được 13 tuổi, tuyển vào làm chính phi cho Kiến vương Lê Tân. Bà sinh ra 4 người con trai: con cả Lê Sùng (黎漴), được phong Cẩm Giang vương (錦江王), con thứ 2 là Giản Tu công Lê Oanh; con thứ 3 là Lê Vinh (黎濴), được phong Tĩnh Lượng công (靖亮公) và con út Lê Quyên (黎娟) do còn nhỏ chưa được phong.
Năm Đoan Khánh thứ 5 (1509), Lê Uy Mục giết hại tông thất, nghi kị hoàng thúc và các hoành huynh, hoàng đệ. Khi Giản Tu công dựng cờ bạo loạn ở Tây Đô, Uy Mục Đế bèn giết chết Lê Sùng, Lê Vinh, Lê Quyên cùng với bà. Lúc đó bà được 38 tuổi. Khi Giản Tu công về kinh sư, nghe tin mà đau xót lắm, lòng căm phẫn, sai người lo việc mai táng chu đáo.
Ngày 17 tháng 12, năm ấy, truy tôn Kiến vương làm Kiến Hoàng đế (建皇帝), truy tôn Trịnh phu nhân làm Huy Từ Trang Huệ Kiến hoàng hậu (徽慈荘惠建皇后). Ngày 19, dời về chôn ở làng Mỹ Xá, huyện Ngự Thiên.
Về sau, lại truy tôn thêm thụy cho bà, dầng dầng đầy đủ thành: Huy Từ Trang Huệ Gia Lượng Nhu Thánh Hòa Mục Tin Khiêm Minh Chính Ý Thuần Phúc Khánh Kiến hoàng hậu (徽慈荘惠嘉亮柔聖和穆信謙明正懿淳福慶建皇后). về sau đều gọi ngắn gọn là Huy Từ Kiến hoàng hậu (徽慈建皇后).
Tham khảo
- Đại Việt thông sử - Hậu phi truyện - Lê Quý Đôn
- Đại Việt sử ký toàn thư - Uy Mục Đế