Theon Spanudis

Ο Θέων Σπανούδης (1915 - 1986) ήταν Έλληνας ποιητής, πεζογράφος, και κριτικός τέχνης. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους κριτικούς βραζιλιάνικης τέχνης, με σημαντική συνεισφορά στην εξέλιξη και ανανέωση της συγκεκριμένης τέχνης. Αποτέλεσε κεντρική μορφή και ιδρυτής, μαζί με βραζιλιάνους καλλιτέχνες, της αποκαλούμενης Νεοσυγκεκριμένης σχολής.

Γεννήθηκε το 1915 στη Σμύρνη. Ήρθε με την οικογένειά του στην Αθήνα, όπου πέρασε τα παιδικά του χρόνια και άρχισε τις σπουδές του στην Ιατρική Σχολή. Νέος ακόμα πήγε στη Βιέννη όπου σπούδασε ψυχανάλυση με τους Όττο Φλέισμαν και Άουγκουστ Άιχχορν. Το 1950 πήγε στο Σάο Πάολο, όπου γράφτηκε στο Σύλλογο Ψυχανάλυσης Βραζιλίας (SBPSP) και εγκαταστάθηκε μονίμως στη Βραζιλία. Έπειτα από εφτά χρόνια αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την άσκηση της ψυχανάλυσης λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού.

Φανατικός για τέχνες, αγόραζε συστηματικά έργα βραζιλιάνων ζωγράφων, τότε άγνωστων, όπως του Αλφρέντο Βόλπι και Ζοζέ Αντόνιο ντα Σίλβα. Εξασφάλισε τα προς το ζην με την εμπορία έργων τέχνης και μπόρεσε να αφοσιωθεί πλήρως στη ζωγραφική και λογοτεχνία. Ύστερα από ενάμιση χρόνο διαμονής στο Σαλβαντόρ, πήγε στο Ρίο ντε Τζανέιρο όπου υπέγραψε το Νεοσυγκεκριμένο Μανιφέστο μαζί με διάσημους βραζιλιάνους καλλιτέχνες, και πήρε μέρος στην πρώτη έκθεση νεοσυγκεκριμένης τέχνης.

Ξανά στο Σαο Πάουλο έγραψε πολλά δοκίμια και άρθρα ως κριτικός τέχνης. Υπήρξε σκηνοθέτης και δίδαξε σύγχρονη ζωγραφική. Άρχισε επίσης να γράφει ποιήματα, στα πορτογαλικά, ελληνικά και γερμανικά. Το πρώτο ποιητικό βιβλίο του, Ύμνοι, δημοσιεύθηκε το 1963 στο Σάο Πάολο. Και τα πρώτα πεζά, Τα χώματα, δημοσιεύθηκαν στην Αθήνα το 1967. Αν και στην ποίησή του χειρίστηκε τις τρεις γλώσσες που κατείχε, στα πεζά χρησιμοποίησε αποκλειστικά τα ελληνικά.

Το 1979 δημοσίευσε την πρώτη μετάφραση και παρουσίαση ποιημάτων του Κωνσταντίνου Καβάφη στη Βραζιλία, έργο που το θεώρησε ένα είδος ποιητικού αποχαιρετισμού. Τον ίδιο χρόνο δώρισε τα 453 έργα της συλλογής του στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Πανεπιστημίου του Σάο Πάουλο (MASP-USP). Τα έργα που απέκτησε μετά το 1979, τα άφησε κληρονομιά στο ίδιο μουσείο όταν πέθανε το 1986.

• Hinos (1963)
• Dez poemas concretos (1964)
• Το βιβλίο (1964)
• Liturgias (1965)
• Παλμοί (1966)
• Seixos, onze poemas barrocos (1967)
• Τα χώματα (1967)
• Δονήσεις (1968)
• Poemas (1969)
• Poesia íntegra (1970)
• Πεζός λόγος: το βιβλίο, τα χώματα, το κατώφλι (1971)
• Ποίηση (1973)
• Skizzen und Klänge (1975)
• Poética (1975)
• Στοίχοι λατρείας και χωρισμού (1975)
• Κρούσεις (1977)
• Sprüche und Sänge (1977)
• Novos Poemas (1978)
• Άπαντα (1979)
• Versos e poemas espaciais (1984)

• Λογοτεχνία της διασποράς

• DITRA - Βραζιλιάνικο Λεξικό Μεταφραστών Λογοτεχνίας (στα πορτογαλικά)