Teodor Augustyn

Teodor Augustyn pseud. Tadeusz Twardowski, (ur. 17 kwietnia 1895 w Rozbarku k. Bytomia, zm. 6 listopada 1963) – uczestnik powstań śląskich, więzień więzienia Montelupich w Krakowie, w KL Auschwitz nr 6164, w KL Mauthausen nr 117524, w podobozie Melk, w podobozie Ebensee.

W młodości pracował w górnictwie, później w hutnictwie. W 1915 r. został powołany do armii niemieckiej. Został dwukrotnie ranny, skutkiem czego zwolniono go z wojska w 1917 r. i wrócił do pracy w przemyśle. W 1919 r. był organizatorem POW Górnego Śląska w Rozbarku i Bytomiu, w miejscowościach tych organizował oddziały bojowe. Brał udział we wszystkich trzech powstaniach śląskich. Po pierwszym powstaniu, przy pomocy konfidentów, prowadził wywiad, używając pseudonimu Tadeusz Twardowski. Był członkiem Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. Należał do kierownictwa Polskiego Komisariatu Plebiscytowego na powiat bytomski. W okresie 1.03–15.06.1922 r. pracował w PCK w Katowicach w charakterze rewizora. Po plebiscycie zamieszkał w Rybniku. Od 16.06.1922 r. został zarządcą Zakładu Psychiatrycznego w Rybniku. We wrześniu 1929 r. (po kursie wojskowym w Grudziądzu) otrzymał nominację na ppor. rezerwy WP starszeństwo od 1 września 1929 r., prowadzony w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień w Tarnowskich Górach, posiadając przydział mobilizacyjny do 74. pp. W 1930 r. został służbowo przeniesiony do Zakładu Psychiatrycznego w Lublińcu gdzie jako zarządca pracował od 1 kwietnia 1930 do 1 lipca 1937 r. Następnie ponownie przeniesiono go do Rybnika gdzie pracował jako zarządca do ostatnich dni sierpnia 1939 r. We wrześniu 1939 r., opuścił Rybnik, przebywał w Podhajcach, Lublinie i Lwowie, a następnie ukrywał się w Krakowie. Dnia 2 października 1940 r. został aresztowany i przebywał w więzieniu na Montelupich, a stamtąd 9 listopada 1940 r. zbiorowym transportem przekazany został do niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Auschwitz i zarejestrowany jako więzień nr 6164. W styczniu 1945 r. przeniesiony do KL Mauthausen i zarejestrowany jako więzień nr 117524. Stamtąd przeniesiono go do podobozu Melk i Ebensee. Przeżył obóz, wrócił do Rybnika i uczestniczył w odbudowie Zakładu Psychiatrycznego ze zniszczeń wojennych. Na przełomie lat 1945–1946 przeniesiony do szpitala w Branicach na stanowisko kierownika administracji. W 1947 r. wrócił do Rybnika i pracował w Szpitalu Psychiatrycznym do 1962 r. Był członkiem Zarządu Miejskiego Związku Powstańców Śląskich, a następnie Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. Zmarł 6 listopada 1963 r. Pochowany w Rybniku. Odznaczony m.in. Krzyżem Niepodległości.

• Jerzy Klistała, Martyrologium mieszkańców Ziemi Rybnickiej, Wodzisławia Śląskiego, Żor, Raciborza w latach 1939-1945. Słownik biograficzny, (Towarzystwo Opieki nad Oświęcimiem 2006, ​ISBN 83-916718-2-8​)
• L. Musiolik Rybniczanie słownik biograficzny, Rybnik 2000
• L. Musiolik Od Związku Powstańców Śląskich do Związku Kombatantów RP
• Tygodnik Rybnickiego Okręgu Węglowego i Ziemi Raciborskiej Nowiny
• Pismo Pracowników Służby Zdrowia „Służba zdrowia”, Nr 50 (746) z 1963 r.
• Ziemia rybnicko-wodzisławska, pod red. J. Ligenzy
• Życiorys T. Augustyna (z archiwum rodziny T. Augustyna – dr S. Wyciszczoka)
• „Rocznik Oficerski Rezerw 1934” , Warszawa 2003, s.