Tadeusz Toczyski

Tadeusz Michał Toczyski (ur. 29 września 1894 w Podwołoczyskach, zm. wiosną 1940 w Katyniu) – kapitan żandarmerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.

Tadeusz Michał Toczyski urodził się 29 września 1894 roku w Podwołoczyskach, w rodzinie Tadeusza i Zofii z Zagajewskich. Absolwent gimnazjum w Krakowie oraz cztery semestry prawa w Akademii Handlowej. Od 1914 w Legionach Polskich, żołnierz 2 i 3 pułku piechoty Legionów polskich. Z 3 pułkiem piechoty walczył w kampanii karpackiej, besarbskiej i wołyńskiej. Od 1916 w niewoli rosyjskiej. Po uwolnieniu działał w POW.

Od 1918 roku w Wojsku Polskim. Służył w Dowództwie Okręgu Generalnego Białystok. Następnie pełnił obowiązki oficera łącznikowego przy Naczelnym Dowództwie, adiutanta sztabu, zastępcy szefa sztabu Twierdzy Grodno. W 1919 roku awansowany na stopień porucznika. Od 12 sierpnia 1920 roku dowódca 5 kompanii w 56 pułku piechoty wielkopolskiej, przeniesiony do 57 pułku piechoty wielkopolskiej walczył w wojnie 1920.

Po zakończeniu działań wojennych przeniesiony do Dowództwa Okręgu Generalnego „Poznań”. W czerwcu 1921 roku został skierowany do Naczelnej Komendy Wojsk Powstańczych na Górny Śląsk. Walczył w III powstaniu śląskim. Po zakończeniu powstania powrócił do DOGen. „Poznań”. W 1922 roku został przeniesiony do rezerwy. Mieszkał w Poznaniu, pracował jako dyrektor generalny Centrali Skór. Ćwiczenia w rezerwie odbywał w 57 pp, a następnie (od 1930) w Centrum Wyszkolenia Żandarmerii.

W 1934 roku, jako kapitan ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 2. lokatą w korpusie oficerów rezerwy żandarmerii, pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Poznań Miasto. Posiadał przydział do 7 Dywizjonu Żandarmerii w Poznaniu. W 1937 roku został przeniesiony w rezerwie do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr VII.

W kampanii wrześniowej wzięty do niewoli przez Sowietów, osadzony w Kozielsku. Został zamordowany wiosną 1940 w lesie katyńskim. Figuruje na liście wywózkowej nr 032/1 z 14 kwietnia 1940 roku, poz. 4.

5 października 2007 roku Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie do stopnia majora. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

Tadeusz Toczyski był żonaty z Anną z Polów, z którą miał troje dzieci: Zofię, Tadeusza i Andrzeja.

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari - nr 5947
• Krzyż Walecznych – trzykrotnie (KW 125-385)
• Krzyż Niepodległości z 9 listopada 1932
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921
• Odznaka za Rany i Kontuzje

• Jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
• Obozy NKWD dla jeńców polskich
• zbrodnia katyńska

• Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1934. [dostęp 2016-06-11].
• Kazimierz Banaszek; Krystyna Wanda Roman; Zdzisław Sawicki: Kawalerowie Orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich. Kapituła Orderu Wojennego Virtuti Militari, 2000. ISBN 83-87893-79-X.
• Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
• Jędrzej Tucholski: Mord w Katyniu. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1991. ISBN 83-211-1408-3.
• http://ksiegicmentarne.muzeumkatynskie.pl/wpis/3821