Tadeusz Kobylański

Tadeusz Mieczysław Kobylański (ur. 11 listopada 1895, zm. 1967 w Rio de Janeiro) – podpułkownik dyplomowany kawalerii Wojska Polskiego, oficer II Oddziału Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, dyplomata II Rzeczypospolitej, ostatecznie jako wicedyrektor Departamentu Polityczno-Ekonomicznego i jednocześnie naczelnik Wydziału Wschodniego (P. III) Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP. Bliski współpracownik ministra Józefa Becka.

Pochodził z rodziny ziemiańskiej, służył w Armii Imperium Rosyjskiego. Od odzyskania niepodległości w Wojsku Polskim. W latach 1920–1922 studiował na École Supérieure de Guerre w Paryżu. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu rotmistrza ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku i 245. lokatą w korpusie oficerów jazdy. Po ukończeniu studiów otrzymał tytuł oficera Sztabu Generalnego i z dniem 15 lutego 1923 roku został przydzielony do Departamentu II Jazdy Ministerstwa Spraw Wojskowych na stanowisko kierownika referatu. 1 grudnia 1924 roku awansował na majora ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924 roku i 38. lokatą w korpusie oficerów kawalerii. W czasie studiów oraz służby sztabowej i dyplomatycznej pozostawał oficerem nadetatowym 3 Pułku Ułanów Śląskich. W latach 1924–1928 był pomocnikiem attaché wojskowego, a następnie attaché wojskowym przy Poselstwie Polskim w Moskwie. W listopadzie 1928 roku został przydzielony do macierzystego 3 Pułku Ułanów Śląskich i wyznaczony na stanowisko dowódcy szwadronu, lecz już z dniem 31 stycznia 1929 roku został przeniesiony w stan nieczynny na okres dwunastu miesięcy. Z dniem 31 marca 1930 roku został przeniesiony do rezerwy.

W służbie dyplomatycznej Ministerstwa Spraw Zagranicznych od 1 lutego 1929 roku. Od marca 1929 roku do maja 1930 roku radca Poselstwa RP w Bukareszcie, oddelegowany do służby w II Oddziale Sztabu Generalnego Wojska Polskiego (wywiad) (1930-1935). Od maja do października 1935 roku w centrali MSZ, w Departamencie Polityczno-Ekonomicznym jako radca. Od 1 grudnia 1935 roku do 17 września 1939 roku wicedyrektor Departamentu Polityczno-Ekonomicznego MSZ i naczelnik Wydziału Wschodniego (P.III). Zastąpił na obu stanowiskach Tadeusza Schaetzla.

Po agresji ZSRR na Polskę wraz z centralą MSZ przekroczył granicę polsko-rumuńską. Wyjechał do Francji, lecz nie otrzymał przydziału do wojska. Po klęsce Francji wyjechał do Lizbony, a następnie do Brazylii, gdzie przebywał do końca życia.

Spowinowacony z prezydentem RP Ignacym Mościckim (szwagier Michała Mościckiego, syna prezydenta).

Według Pawła Piotra Wieczorkiewicza, był co najmniej do roku 1937 płatnym agentem sowieckiego Razwiedupru, zwerbowanym osobiście przez Artura Artuzowa. Według profesora Wieczorkiewicza, Kobylański wprowadzał rząd polski w błąd co do intencji sowieckich, w szczególności co do radzieckiego ewentualnego ataku na Polskę. W wyniku działań agenta, minister Beck nie wierzył, że RP mogłaby walczyć na dwóch frontach.

[Artuzow] pozyskał np. attaché polskiego poselstwa, majora Sztabu Generalnego, zausznika marszałka Piłsudskiego. (…) Ostatnio wyjaśniło się, że był nim Tadeusz Kobylański. (…) służył w Moskwie w latach 1925-1928. Zwrócił tam na siebie uwagę jako karciarz, wielbiciel hulanek i spekulant. Zdrada nastąpiła jednak nie tylko na tle finansowym, ale i homoseksualnym. Kobylański, jako sowicie opłacany agent, dostarczał, co najmniej do roku 1937, kompletnych informacji we wszystkich interesujących Sowietów zakresach. Ponieważ był funkcjonariuszem II Oddziału Sztabu Głównego, a następnie wicedyrektorem Departamentu Polityczno-Ekonomicznego i zarazem naczelnikiem Wydziału Wschodniego MSZ, spowinowaconym i zaprzyjaźnionym do tego blisko z rodziną prezydenta Mościckiego, działania dwójki i polityka Becka nie miały odtąd przed Moskwą żadnych tajemnic.

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (1921)
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1938)
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1929)
• Krzyż Oficerski Orderu Korony (Rumunia)
• Krzyż Kawalerski Orderu Gwiazdy (Rumunia)
• Krzyż Kawalerski Orderu Korony (Włochy)
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Zasługi (1936, Węgry)
• Wielka Wstęga Orderu Korony (1937, Rumunia)
• Krzyż Komandorski I Klasy Orderu Białej Róży (1939, Finlandia)

• Marek Kornat, Polska 1939 roku wobec paktu Ribbentrop_Mołotow. Problem zbliżenia niemiecko-sowieckiego w polityce zagranicznej II Rzeczypospolitej. Warszawa 2002, Wyd. Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, ​ISBN 83-915767-2-8​.
• Marek Kornat, Polityka równowagi 1934-1939. Polska między Wschodem a Zachodem. Kraków 2007, Wyd. Arcana, ​ISBN 978-60940-12-9​.
• Paweł Piotr Wieczorkiewicz Łańcuch śmierci. Czystka w Armii Czerwonej 1937-1939, Warszawa 2001, Wydawnictwo Rytm, ​ISBN 83-88794-71-X​.
• Andrzej Pepłoński Wywiad a dyplomacja II Rzeczypospolitej Toruń 2004, ​ISBN 83-85228-23-3​.
• Robert Potocki, Polityka państwa polskiego wobec zagadnienia ukraińskiego w latach 1930-1939, Lublin 2003, wyd. Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, ​ISBN 83-917615-4-1​.
• Jan Szembek Diariusz i teki Jana Szembeka opr. Tytus Komarnicki t. 1. London 1964, Wyd. Polish Research Centre.
• Roczniki Oficerskie 1923, 1924, 1928.
• Rocznik Oficerski Rezerw 1934.
• Dzienniki Personalne Ministra Spraw Wojskowych.
• Paweł Piotr Wieczorkiewicz Polscy agenci Kremla Tygodnik Wprost Numer: 51/52/2005 (1203).
• Grzegorz Mazur: Biuro Informacji i Propagandy SZP-ZWZ-AK 1939-1945. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1987, s. 384. ISBN 83-211-0892-X.