Stanisław Trębaczkiewicz

Stanisław Trębaczkiewicz (ur. w 1910, zm. w sierpniu 1980) – doktor psychologii, wykładowca Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Studiował w okresie międzywojennym w Wolnej Wszechnicy Polskiej. Jego przyjacielem i życiowym partnerem był Jerzy Zawieyski, którego poznał w 1933, podczas kursu dla nauczycieli w Wymyślinie. W czasie trwania związku z Zawieyskim był redaktorem jego publikacji wydawanych przez Tygodnik Powszechny – Droga katechumena (1971) i Dobrze, że byli (1974) (Biblioteka "Więzi").

Jako wykładowca KUL Trębaczkiewicz zajmował się problemach rozwojowymi młodzieży szkolnej oraz rozwojem uzdolnień artystycznych dzieci i młodzieży. Uczestniczył w realizacji projektów badawczych dotyczących potrzeb psychicznych człowieka pracy, psychologii rozwojowej i wychowawczej oraz rozwoju pojęć moralnych u dzieci i młodzieży. Był także konsultantem ds. psychologii przy realizacji filmu "Odwiedziny prezydenta" nakręconego według scenariusza Zawieyskiego (reż. Jan Batory, premiera 1961). Swoje refleksje psychologiczne związane z tym filmem przedstawił w publikacji naukowej.

Na Trębaczkiewicza donosił do SB Maciej Damięcki, przekazując informacje o charakterze obyczajowym. Dokumenty zgromadzone w Instytucie Pamięci Narodowej zawierają informacje, że Trębaczkiewicz (wraz z Zawieyskim) byli inwigilowani przez SB przy okazji wielu innych spraw. Trębaczkiewicza traktowano jako osobę znaną z wrogiej postawy politycznej. Za kontakty z nim inwigilacji podlegał Kazimierz Dejmek.

Zawieyski tak pisał o swojej przyjaźni z Trębaczkiewiczem:

Homoseksualny związek obu był przez pisarza ukrywany. Józefa Hennelowa wspominała: "Nigdy – żeby już wspomnieć ten smutny fakt – nie widziałam Jerzego Zawieyskiego z tym jego Stasiem. O tym się wiedziało, to był trwały związek, ale kiedy on przyjeżdżał do Krakowa, to zawsze sam". Jednak do Kalwarii Zebrzydowskiej jeździli już razem, gdzie przyjmowani byli w klasztorze przez ojców bernardynów.

Pochowany został w Laskach pod Warszawą we wspólnym grobie z Zawieyskim.

• Refleksje psychologiczne związane z filmem „Odwiedziny Prezydenta", "Psychologia Wychowawcza" 4 (1961), s. 409-412.
• Psychologia w szkole, "Roczniki Filozoficzne" 11 (1963), z. 4, s. 17-21.

• Jerzy Zawieyski, Dobrze, że byli. Wyb. Tadeusz Mazowiecki i Stanisław Trębaczkiewicz. Warszawa: Biblioteka "Więzi", 1974.
• Jerzy Zawieyski, Droga katechumena. Wyb. Józef Smosarski i Stanisław Trębaczkiewicz. Warszawa: Biblioteka "Więzi"; Kraków: "Znak", 1971.