Stanisław Tołwiński

Stanisław Tołwiński (ur. 11 października 1895 w Strzemieszycach, zm. 25 lutego 1969 w Warszawie) – polski działacz społeczny, polityk, w latach 1945–1950 prezydent m.st. Warszawy.

Rozpoczął studia w Instytucie Technologicznym w Petersburgu, w latach 1912–1914 był członkiem zakazanego Związku Młodzieży Postępowo-Niepodległościowej, za co w latach 1915–1917 był więziony przez władze carskie.

W 1917 wyjechał na dwa lata do Rosji, gdzie walczył podczas Rewolucji Październikowej. Działał w Zjednoczeniu Socjalistycznym Polskim, a gdy je rozwiązano w 1917 wstąpił w szeregi Polskiej Partii Socjalistycznej – Frakcji Rewolucyjnej. Należąc do Czerwonej Gwardii, pełnił funkcję komisarza ds. narodowości. Po powrocie do kraju w 1918 zaangażował się w działalność samorządową i spółdzielczą.

W 1919 wstąpił do Polskiej Partii Socjalistycznej, a rok później rozpoczął naukę w Wolnej Wszechnicy. Równolegle był zaangażowany w działalność Związku Robotniczych Stowarzyszeń Spółdzielczych, wraz z Teodorem Toeplitzem współtworzył Warszawską Spółdzielnię Mieszkaniową i Stołeczne Przedsiębiorstwo Budowlane. Później działacz Związku Robotniczego Spółdzielni Spożywców. Po wybuchu II wojny światowej zaangażował się w działalność Robotniczej Partii Polskich Socjalistów. Po wybuchu powstania warszawskiego był twórcą Republiki Żoliborskiej, która aktywnie pomagała mieszkańcom i osobom potrzebującym.

W latach 1945–1947 był posłem do KRN, a następnie posłem na Sejm Ustawodawczy i na Sejm I kadencji. Od 5 marca 1945 do 23 maja 1950 był prezydentem miasta stołecznego Warszawy. Był też pierwszym przewodniczącym Prezydium Rady Narodowej miasta stołecznego Warszawy. Do 1967 związany z URM.

Od 1946 członek PPR, później PZPR. Uchwałą Prezydium KRN z 11 maja 1946 odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. 16 stycznia 1946 otrzymał Medal za Warszawę 1939–1945. 19 lipca 1946 otrzymał Złoty Krzyż Zasługi.

Stanisław Tołwiński został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.

• Encyklopedia Warszawy z 1994

• Stanisław Tołwiński, Zagadnienie dalszego rozwoju gospodarczego w angielskim ruchu spółdzielczym, 1924
• Stanisław Tołwiński, Postulaty mieszkaniowe klasy robotniczej, 1925