Seweryn Ajzner

Grób Seweryna Ajznera na cmentarzu wojskowym n Powązkach

Seweryn Ajzner (ur. 15 kwietnia 1914 w Warszawie, zm. 25 maja 1989) – historyk i działacz komunistyczny.

W latach 1930-1934 był aktywnym członkiem Komunistycznego Związku Młodzieży Polskiej. W 1934 wyemigrował do Francji, gdzie do 1936 działał w strukturach Komunistycznej Partii Francji. W latach 1936-1939 brał udział w wojnie domowej w Hiszpanii jako ochotnik Brygady im. Jarosława Dąbrowskiego. Następnie przebywał we Francji, gdzie walczył jako szeregowiec w armii francuskiej. Od czerwca 1940 do 1945 przebywał niewoli niemieckiej. W latach 1945-1948 jako członek francuskiego oddziału PPR działał w ruchu komunistycznym emigracji polskiej we Francji, pracując jako redaktor, potem redaktor naczelny dziennika „Gazeta Polska”. W 1949 roku został aresztowany przez francuską policję i deportowany do Polski. Do 1953 roku pracował w Wydziale Organizacyjnym KC PZPR oraz jako redaktor „Nowych Dróg” i „Życia Partii”. Studia aspiranckie odbył w Instytucie Nauk Społecznych. Od 1956 roku zatrudniony w Wydziale Historii Partii, następnie Zakładzie Historii Partii. W 1961 roku ukończył studia magisterskie w Wyższej Szkole Nauk Społecznych przy KC PZPR, 21 stycznia 1965 uzyskał tytuł doktora w Wyższej Szkole Nauk Społecznych na podstawie pracy Polska wobec wojny hiszpańskiej 1936-1939 (promotor: Józef Kowalski). W maju 1968 roku został wykluczony z szeregu członków PZPR. Pochowany na wojskowych Powązkach. Autor haseł w Słowniku biograficznym działaczy polskiego ruchu robotniczego.

• (przekład)Waldeck Rochet, Sytuacja chłopów we Francji, przeł. Seweryn Ajsner, Warszawa: Książka i Wiedza 1954.
• Madryt – Saragossa, przedmowa: L. Gronowski, Warszawa: „Książka i Wiedza” 1961.
• Ruch robotniczy w Polsce w latach 1933-1939, Warszawa: Wydział Propagandy i Agitacji Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej 1966.
• Polska a wojna domowa w Hiszpanii 1936-1939, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1968.
• (redakcja) Dokumenty Komunistycznej Partii Polski : 1935-1938, oprac. Seweryn Ajzner, Zbigniew Szczygielski, Warszawa: Książka i Wiedza 1968.
• (przedmowa) Herbert Rutledge Southworth, Mit o krucjacie Franco, przeł. Bogdan Moszkiewicz, przedmowa do wydania polskiego Seweryn Ajzner, Warszawa: Książka i Wiedza 1968.
• Związek Związków Zawodowych 1931-1939, Warszawa: „Książka i Wiedza” 1979.

• Tomasz Siewierski, Komuniści i historycy. Polski ruch robotniczy w badaniach uczonych w PRL – wybrane aspekty [w:] Partia komunistyczna w Polsce. Struktury - ludzie - dokumentacja, pod red. Dariusza Magiera, Lublin – Radzyń Podlaski 2012, s. 463-479.