Roman Leitgeber

Roman Antoni Hipolit Leitgeber (ur. 11 stycznia 1881 w Poznaniu, zm. 16 listopada 1954) – dziennikarz, wydawca, działacz społeczno-polityczny.

Życie rodzinne

Roman Antoni Hipolit Leitgeber był synem kupca Bolesława i Stanisławy z domu Trąmpczyńska. Od 1909 był żonaty z Józefą Antoniną Brandel (1881–1958, siostra Konstantego Brandla) i miał dzieci: Andrzeja (1909–1994), Witolda Józefa (1911–2007) i Krystynę (1919–1977). Zmarł w Poznaniu 16 listopada 1954 i został pochowany na cmentarzu Junikowskim. Spoczywa w mogile m.in. z żoną i synem Andrzejem.

Edukacja i działalność polityczno-wydawnicza

W Poznaniu uczęszczał do gimnazjum Marii Magdaleny, a maturę zdał na Śląsku w Głubczycach. W latach 1902–1906 odbywał studia ekonomiczne na uniwersytecie we Wrocławiu, Berlinie, Monachium, Rostocku i Tybindze. Podczas studiów związał się z ruchem narodowodemokratycznym.Był członkiem Ligi Narodowej przed 1905 rokiem. Wraz z Bernardem Chrzanowskim, Marianem Seydą i Romanem Szymańskim założył w 1906 w Poznaniu spółkę wydawniczą Nowa Drukarnia Polska. Był w niej członkiem zarządu i redaktorem. Spółka wydawała pisma „Kurier Poznański”, „Orędownik” i „Wielkopolanin”. Członek Komitetu Obywatelskiego, a następnie Wydziału Wykonawczego Rady Ludowej m. Poznania podczas powstania wielkopolskiego. Z mandatu ruchu narodowego przez dwie kadencje zasiadał w radzie miejskiej Poznania (1919–1929). Należał do grona osób, które – zgodnie z inicjatywą Romana Dmowskiego – miały opracować historię Ligi Narodowej. Doprowadził do połączenia w 1919 Nowej Drukarni Polskiej z Drukarnią Polską Edwarda Pawłowskiego oraz do przejęcia drukarni W. Deckera, tworząc zjednoczone zakłady drukarskie Drukarnia Polska w Poznaniu z siedzibą przy ul. Święty Marcin 70, a, w których miał 51% udziałów. Dyrektor administracyjnym tej drukarni w latach 1920–1939.

Drukarnia Polska od 1920 wydawała „Gazetę Bydgoską”, od 1927 „Ilustrację Wielkopolską” i „Samochód”, od 1930 „Pomorzanina”, od 1934 „Nowiny Poświąteczne”. Członek Zarządu Wojewódzkiego Związku Ludowo–Narodowego w Wielkopolsce w latach 1925–1928. W latach 1932–1935 z ramienia Stronnictwa Narodowego zasiadał w poznańskim sejmiku wojewódzkim. Mimo pełnienia odpowiedzialnych funkcji w SN, relacje z macierzystym ugrupowaniem – w kontekście wydawania szeregu pism – nie zawsze układały się poprawnie. Członek Rady Związku Wydawnictw Dzienników i Czasopism w latach 1934–1939. Należał również do zarządów Korporacji Kupców Chrześcijańskich i Związku Towarzystw Kupieckich w Poznaniu, w 1923 współzałożyciel Towarzystwa Miłośników m. Poznania i w latach 1923–1937 członek zarządu tego towarzystwa. Ukrywał się w Warszawie i w majątku Dylew k. Grójca po wkroczeniu wojsk niemieckich, a po powstaniu warszawskim przebywał w Częstochowie. Powrócił do Poznania w 1945 i zajął się likwidacją majątku Drukarni Polskiej. Pisywał do „Kuriera Wielkopolskiego” i był autorem Listów z Helu i znanym bibliofilem.

• Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski [red.]: Wielkopolski Słownik Biograficzny. Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 410-411. ISBN 83-01-02722-3.