Rachela Wolińska

Rachela Wolińska (ur. 30 czerwca 1894 w Łodzi, zm. 1944 w Auschwitz-Birkenau) – poetka łódzka tworząca wyłącznie w języku jidysz, działacz polityczny, ofiara Holocaustu.

Pochodziła z biednej rodziny chasydzkiej. Po ukończeniu szkoły powszechnej rozpoczęła pracę jako robotnica w fabryce włókienniczej. W 1937 r. mieszkała z mężem Emanuelem (1888–1944), dziennikarzem i handlowcem przy ul. prez. G. Narutowicza 23.

We wczesnej młodości rozpoczęła działalność polityczno - społeczną w ramach żydowskiej partii socjalistycznej Bund. Była powszechnie znana ze swych płomiennych przemówień na wiecach robotniczych. Wykazywała także dużą aktywność w żydowskim ruchu związków zawodowych w Łodzi i okolicy. W 1921 r. wystąpiła z partii, nie zaprzestając jednak swej działalności w klubach, cechach i związkach zawodowych. Szczególnie dużo uwagi poświęcała żydowskim robotnicom, nawołując do ich równouprawnienia, przede wszystkim w pracy zarobkowej i warunkach socjalnych oraz do wolności ich stowarzyszania w związkach zawodowych i partiach politycznych.

Publikowała liczne artykuły o treści politycznej i społecznej, równocześnie tworząc wiersze i poematy. W getcie mimo niezwykle niesprzyjających warunków nie zaniechała twórczości poetyckiej, weszła do grona literatów skupionych wokół poetki Miriam Ulinower. Nie zarzuciła też swej działalności politycznej, nawołując w gettowych przedsiębiorstwach tzw. resortach pracy do sabotażu produkcji dla niemieckiego potencjału wojennego oraz strajków o polepszenie warunków pracy i wyżywienia.

Na początku 1940 została przymusowo przesiedlona do getta, które hitlerowcy po kilku miesiącach od napaści na Polskę podczas II wojny światowej i zajęcia Łodzi zorganizowali w końcu 1939 r. i szczelnie odizolowali od miasta 30 kwietnia 1940 r., w najbiedniejszej dzielnicy Łodzi – Bałuty dla 240 000 Żydów z Łodzi i wielu innych miast Polski i Europy, było ogromnym obozem przymusowej pracy ale i eksterminacji.

Mieszkała tam przy ul. Widok 9, a następnie przy ul. Franciszkańskiej 8. Podczas likwidacji getta w sierpniu 1944 r. została wywieziona do Auschwitz-Birkenau i tam zginęła w komorze gazowej. Cały swój dorobek literacki, który powstał w czasie pobytu w getcie zabrała ze sobą do Auschwitz-Birkenau.

• Kempa Andrzej, Szukalak Marek Żydzi dawnej Łodzi. Słownik biograficzny Żydów łódzkich i z Łodzią związanych Od A do Z tom IV, Oficyna Bibliofilów, Łódź 2004, s. 162| ​ISBN 83-875221-67-8​,
• Rachela Wolińska: Dział II Wykaz mieszkańców m. Łodzi. W: Księga adresowa miasta Łodzi i Województwa Łódzkiego (…). Rocznik 1937-1939. Łódź: Zarząd Miejski w Łodzi, [1937], s. 467.