Natalia Dragoumis

Η Ναταλία Δραγούμη (1872-1973) ήταν μέλος της οικογένειας Δραγούμη, κόρη του Στέφανου Δραγούμη, αδερφή του Ίωνα Δραγούμη και σύζυγος του Μακεδονομάχου Παύλου Μελά.

Γεννήθηκε το 1872. Το καλοκαίρι του 1891 γνωρίστηκε με τον Παύλο Μελά, γιο του μεγαλέμπορου Μιχαήλ Μελά και ανθυπολοχαγό τότε του πυροβολικού. Ο Μελάς και η Δραγούμη παντρεύτηκαν τον Οκτώβριο του 1892 και απέκτησαν δύο παιδιά, το Μιχαήλ (χαϊδευτικά Μίκης) το 1894 και τη Ζωή το 1898. Αλληλοσυμπληρούμενοι, η Ναταλία εκτιμούσε την παιδικότητα που χαρακτήριζε το Μελά, την οποία επιδείκνυε συναναστρεφόμενος τα παιδιά του, και τον στήριζε στις αποφάσεις του, ενώ ο Μελάς τις λογικές συμβουλές της και λυπόταν που δεν αισθανόταν άξιος να διαδραματίσει το ρόλο του προστάτη της. Κατά τον πόλεμος του 1897 υπηρέτησε ως εθελόντρια νοσοκόμα στο πλωτό νοσοκομείο Θεσσαλία, όπου νοσηλεύθηκε και ο σύζυγός της. Ο Μελάς ανέπτυξε αντάρτικη δράση υπέρ των ελληνικών συμφερόντων στη Μακεδονία και σκοτώθηκε τον Οκτώβριο του 1904 στη Στάτιστα, ένα χωριό της Καστοριάς.

Το 1926 δημοσιεύθηκε ανώνυμα στην Αλεξάνδρεια και το 1964 επώνυμα στην Αθήνα μία βιογραφία του Μελά γραμμένη από τη Δραγούμη, συνοδευόμενη από την επιστολογραφία του. Η Δραγούμη επενέβη στη γλώσσα του σημειωματαρίου του Μελά και των επιστολών του, ώστε να είναι περισσότερο κατάλληλη για δημοσίευση, και λογόκρινε αναφορές που υπήρχαν σε προσωπικές στιγμές του Μελά με την ίδια, τα παιδιά του ή την κουνιάδα του, Έφη Καλλέργη, με την οποία ο Μελάς συνδεόταν ερωτικά τους τελευταίους μήνες της ζωής του, καθώς και σε πρακτικές που μπορούσαν να απομυθοποιήσουν το Μακεδονικό Αγώνα στην κοινή γνώμη, όπως την παροχή χρημάτων σε εμπλεκόμενους στον Αγώνα ή διηγήσεις του Μελά για την ανευθυνότητα πολλών από αυτούς.

Απεβίωσε το 1973.

• Καραμπάτη, Περσεφόνη Γ. (2005). «Εισαγωγή».Στο: Περσεφόνη Γ. Καραμπάτη. Αγώνας και διλήμματα. Η Μακεδονία του Παύλου Μελά μέσα από τα σημειωματάριά του. Θεσσαλονίκη: Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα / Ερωδιός. σελίδες 14–47. 
• Μελά, Ναταλία Π. (1992). Παύλος Μελάς. Αθήνα / Γιάννινα: Δωδώνη.