Quick Facts
Biography
Mateusz Dziurzyński (ur. 1865 roku – zm. 13 kwietnia 1931 w Sosnowcu) – robotnik, polityk Ligi Narodowej i NZR. Poseł do II Dumy Imperium Rosyjskiego; członek Rady Stanu.
Młodość
Syn Kazimierza. Ukończył niedzielną szkołę rzemieślniczą. W 1879 założył wśród rówieśników Kółko pomocy powstańcom wracającym z Sybiru i unitom. Odbył obowiązkową służbę w wojsku rosyjskim.
Praca zawodowa
Pracował na Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. W 1913, po wykupieniu kolei przez państwo, został zwolniony. Następnie pracował (do śmierci) jako kotlarz w Sosnowcu. Był współwłaścicielem drukarni "Praca" w Sosnowcu.
Działalność publiczna
Członek Ligi Narodowej. Brał udział w nielegalnej akcji oświatowej. Wybrany na delegata do Muzeum Narodowego w Rapperswillu. W 1900 aresztowany za działalność patriotyczną i osadzony w X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej. Skazany na rok twierdzy pietropawłowskiej i dwuletnie zesłanie w głąb Rosji. Powrócił do kraju w 1904 i wziął udział w założeniu i organizacji Narodowego Związku Robotniczego. Zasiadał w kierowniczych gremiach NZR. W latach 1905-06 działa na rzecz praw języka polskiego. W 1906 roku wybrany z guberni piotrkowskiej do II Dumy Imperium Rosyjskiego, gdzie został członkiem Koła Polskiego. W 1909 był jednym z założycieli spółki mającej wydawać "Gazetę Częstochowską". W 1915 był czołowym działaczem Zjednoczenia Stronnictw Niepodległościowych na terenie Zagłębia Dąbrowskiego. Od powstania polskiego sądu pokoju w Sosnowcu w 1917 był jego ławnikiem. W 1918 mianowany na członka Rady Stanu. Przez kilkanaście lat zasiadał w Radzie Miejskiej w Sosnowcu.
Bibliografia
- Andrzej Ajnenkiel, Historia sejmu polskiego, t. II, cz. I, Warszawa 1989, s. 301.
- Jerzy Z. Pająk, Zjednoczenia Stronnictw Niepodległościowych (styczeń - sierpień 1915 roku), w: "Studia Humanistyczno-Społeczne Akademii Świętokrzyskiej", pod red. W. Saletry, 2005, s. 103.
- Postanowienie Rady Regencyjnej z dnia 26 kwietnia 1918 r. (M.P. Nr 57 z 26 kwietnia 1918 r., s. 1.)
- Tadeusz Rzepecki, Sejm Rzeczypospolitej Polskiej 1919 roku, Poznań 1920, s. 148.
- Książka Adresowa Zakładów Graficznych w Rzeczypospolitej Polskiej, Poznań 1926, s. 49.
- Śp. Mateusz Dziurzyński. Wspomnienie pośmiertne, Głos Robotnika 1931, r. 12 nr 48, s. 1
- Odezwa, Gazeta Częstochowska 1909, r. 1 nr 40, s. 2
- Z polskiego sądu pokoju, Iskra 1917, r. 8 nr 140, s. 2