Marie Joseph Brusse

Brusse was een vernieuwer van de Nederlandse journalistiek. Als een van de eersten beschreef hij situaties en gebeurtenissen vanuit zijn eigen observerende gezichtspunt. Ook beschreef hij de interviews en gesprekken die hij voerde als een van de eersten in dialoogvorm. Voor zijn artikelereeks over Rotterdamse zeeliedenlogementen ging hij undercover (1898). Tientallen jaren schreef hij dagelijks reportages en feuilletons voor de (toenmalige) Nieuwe Rotterdamsche Courant onder de titel "Onder de Menschen". Veel van zijn stukken werden in boekvorm uitgegeven. Een bestseller was zijn boek Het rosse leven en sterven van de Zandstraat over de Rotterdamse hoeren- en zeeliedenbuurt rond de Zandstraat.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog berichtte hij uitgebreid over de verrichtingen van Nederlandse medici en verpleegkundigen op de Balkan, zowel in de krant als in boekvorm. In 1915 publiceerde hij De gruwelen van den oorlog in Servië over de ambulance van dr. Arius van Tienhoven in Valjevo en twee jaar later Een Hollandsch hospitaal in een gebombardeerde stad over de inzet van dr. Henri van Dijk aan het front in Monastir. In 2017, 100 jaar na de eerste uitgave, gaf Stichting Studiecentrum Eerste Wereldoorlog dat laatste werk opnieuw uit.

Zijn toneelstuk Boefje, gebaseerd op het gelijknamige in 1903 verschenen boek, genoot grote bekendheid en werd vele honderden malen opgevoerd met de actrice Annie van Ees in de titelrol. In 1939 verscheen een verfilming met de toen 45-jarige Van Ees in de bioscopen.

Brusse had uit drie huwelijken zeven zoons. Met zijn eerste vrouw Geertruida Visser (1880-1937) kreeg hij twee zoons: architect Henk Brusse (1905-1991) en Marie Joseph jr. (1906-1907). Samen met operazangeres Antje Ebes (1895-1965) had hij drie kinderen: Ytzen Brusse (1920-2008), die naam maakte als cineast, Jan Brusse (1921-1995), televisiecorrespondent in Parijs ('Ici Paris') en Kees Brusse (1925-2013), de acteur. Met zijn derde vrouw Cornélie Marie Jeanne Weidema (1912-2005) kreeg hij twee zoons: Peter Brusse (geboren 1936), jarenlang journalist in Londen en Mark Brusse (geboren 1937), bekend beeldhouwer en graficus. Uitgeversduo Willy en Jo Brusse uit Rotterdam van W.L. & J. Brusse's Uitgeversmaatschappij, waren broers van M.J. Brusse (Rie). Deze uitgeverij gaf ook de boeken van M.J. Brusse uit.

Ter gelegenheid van het 15-jarig bestaan van het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten werd in 2005 de M.J. Brusseprijs ingesteld, die vanaf 2006 werd uitgereikt, aanvankelijk eens per twee jaar. Aan de prijs was een geldbedrag van 5000 euro verbonden. Voor de eerste prijstoekenning bestond de jury uit de oprichters van het Fonds, Hans Maarten van den Brink, Emile Fallaux en Geert Mak. De prijs werd toegekend aan Jeroen Smit voor zijn boek Het drama Ahold. Vanwege het grote aantal inzendingen werd de frequentie van de prijs vanaf 2010 veranderd van tweejaarlijks in jaarlijks en werd het prijsbedrag verhoogd tot 10.000 euro.

Op 14 maart 1980 werd een standbeeld van Boefje, gemaakt door kunstenares Tineke Slingerland, onthuld door burgemeester Van der Louw op het Ammanplein in Rotterdam.

• Peter Brusse: Onder de mensen. M.J. Brusse (1873-1941), journalist. Amsterdam, Uitgeverij Balans, 2017. ISBN 9789460034404

• Biografieën, werken en teksten bij de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (dbnl)