Maksymilian Rode

Maksymilian Rode (ur. 13 września 1911 w Rogoźnie Wielkopolskim, zm. 6 lipca 1999 w Warszawie) – biskup-zwierzchnik Kościoła Polskokatolickiego w latach 1959–1965, wcześniej ksiądz rzymskokatolicki, profesor Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie, publicysta, społecznik.

W 1930 rozpoczął studia filozoficzne w Arcybiskupim Seminarium Duchownym w Gnieźnie, które ukończył w 1932 i przeszedł na dalsze czteroletnie studia teologiczne w Arcybiskupim Seminarium Duchownym w Poznaniu. 15 czerwca 1935 otrzymał święcenia kapłańskie z rąk biskupa Walentego Dymka. W lipcu 1935 podjął pracę duszpasterską w Swarzędzu, w 1936 uzyskał tytuł magistra teologii na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, a w 1938 stopień doktora teologii na Wydziale Teologii Katolickiej Uniwersytetu Warszawskiego. W październiku 1938 wyjechał do Louvain (Belgia) celem pogłębienia studiów w Ecole des Sciences Politiques et Sociales w zakresie katolickiej nauki społecznej.

W okresie okupacji niemieckiej przebywał początkowo w Niestronnie (k. Mogilna), gdzie w okresie od 7 września do 12 grudnia 1939 zastępował zmarłego proboszcza. Na początku 1940, znajdując się w Warszawie zajmował się pracą konspiracyjną. Zaczął tworzyć komplety szkolne i organizować pomoc dla osób wysiedlonych, w tym także dla duchownych, oraz wysyłanie paczek więźniom niemieckich obozów koncentracyjnych. Był inicjatorem i redaktorem czasopism konspiracyjnych: Kultura Polska i Polityka Społeczna, organizował tajne nauczanie. 13 sierpnia 1944 został aresztowany przez Niemców i jako więzień polityczny przebywał w obozie koncentracyjnym w Oranienburg-Sachsenhausen, skąd uwolniony został w dniu 27 kwietnia 1945 przez wojska amerykańskie.

Po zakończeniu II wojny światowej został administratorem parafii rzymskokatolickiej w Głuszynie, wkrótce objął stanowisko referenta duszpasterskiego Kurii Metropolitalnej w Poznaniu. Od października 1945 był wykładowcą na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Poznańskiego, zajmując przy tym szereg stanowisk kościelnych i społecznych, był ponadto od października 1946 profesorem socjologii w Wyższym Instytucie Kultury Religijnej i Arcybiskupim Seminarium Duchownym w Poznaniu oraz od 1948 redaktorem naczelnym miesięczników: Wiadomości Duszpasterskie i Miesięcznik Kościelny oraz tygodnika Głos Katolicki. Jako osobisty przedstawiciel kardynała Augusta Hlonda prowadził też rozmowy polityczne z ówczesnym premierem i wicepremierem Rządu RP.

W 1951 wszedł w konflikt z ks. abp. Walentym Dymkiem, u podłoża którego były zawiedzione nadzieje na uzyskanie zaszczytów kościelnych. Napięcia te dodatkowo potęgowały bliskie kontakty ks. Rodego z kobietami. W wyniku kilkuletniego konfliktu, w 1956 ks. Rode porzucił stan kapłański i wstąpił w związek małżeński. Urząd do Spraw Wyznań wykorzystał taki rozwój sytuacji: suspendowany przez Watykan, posiadający talenty organizacyjne i znane w środowisku rzymskokatolickim nazwisko, Maksymilian Rode stał się najodpowiedniejszym kandydatem ówczesnej władzy na przewodzenie Kościołowi Polskokatolickiemu. Już 20 grudnia 1958 zostaje powołany na stanowisko wikariusza generalnego Kościoła Polskokatolickiego. Rada Kościoła Polskokatolickiego na swej sesji w dniu 9 czerwca 1959 wybrała go na biskupa ordynariusza Kościoła, co owacyjnie poparł i przez głosowanie jednomyślnie zatwierdził IV Synod Ogólnopolski, odbyty w dniach 16—17 czerwca 1959 w Warszawie. Sakrę biskupią nadano elektowi w starokatolickiej katedrze św. Gertrudy w Utrechcie w dniu 5 lipca 1959. W latach 1959-1965 był kierownikem Sekcji Starokatolickiej ChAT.

Był nieprzychylnie nastawiony do prymasa Stefana Wyszyńskiego. Na łamach prasy krytykował jego działania i reformy personalne przeprowadzane w Kościele rzymskokatolickim oraz to, iż rzekomo publicznie podżegał do niszczenia świątyń polskokatolickich. Władze PRL były zadowolone z działań podejmowanych przez bp. Rodego, liczba wiernych Kościoła regularnie wzrastała, przybywały nowe parafie na terenie całej Polski. Z czasem jednak władze zaczęły odczuwać, iż aktywność bp. Rodego zmalała, a Kościół stracił misyjnego ducha. Władze państwowe wówczas twierdziły, iż bp Rode nie prowadzi dynamicznych zmian, a tylko powiększa majątkowy i administracyjny stan Kościoła poprzez wcielanie do instytucji kolejnych skłóconych z biskupami rzymskokatolickimi parafii. Również kler i polskokatolicy zaczęli zarzucać zwierzchnikowi zbytnią pychę i nazywanie siebie prymasem. 1 listopada 1965 zmuszono bpa Rodego do złożenia dymisji, a nowym biskupem został Julian Pękala.

Po ponownym włączeniu się w nurt życia kościelnego, powierzono mu szereg funkcji. Był więc oficjałem Sądu Kościelnego, członkiem Rady i Prezydium Rady Synodalnej, członkiem Rady Pedagogicznej przy Radzie Synodalnej, członkiem Kolegium Wydawniczego itp.

• Myśl filozoficzna starożytności i średniowiecza (Wydawnictwo ChAT, 1969)
• Myśl filozoficzna nowożytności i współczesności (Wydawnictwo ChAT, 1971)
• Zarys rozwoju myśli społecznej. Fragmenty (Wydawnictwo ChAT, 1971)
• Ideologia społeczna Nowego Testamentu. T. 1, Idee polityczne i gospodarcze (Wydawnictwo ChAT, 1975)
• Ideologia społeczna Nowego Testamentu. T. 2, Idee społeczne (Wydawnictwo ChAT, 1976)
• Ideologia społeczna Nowego Testamentu. T. 3, Instytucje społeczne, złote myśli społeczne, konkordancja (Wydawnictwo ChAT, 1978)
• Filozofia dziejów rozwoju myśli społecznej. T. 1, Prastarożytność (Wydawnictwo ChAT, 1979)
• Filozofia dziejów rozwoju myśli społecznej. 2, Starożytność (Wydawnictwo ChAT, 1980)
• Filozofia dziejów rozwoju myśli społecznej. T. 3, Średniowiecze i Nowożytność (Wydawnictwo ChAT, 1982)
• Zarys dziejów myśli filozoficznej (Wydawnictwo ChAT, 1982, 1984)
• Ideologia społeczna Nowego Testamentu (Wydawnictwo ChAT, 1986)

Był odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski i Złotym Krzyżem Zasługi.