Konrad Bartoszewski

Konrad Czesław Bartoszewski, ps. „Wir”, „Zadora”, „Łada”, porucznik AK, pisarz (ur. 5 lipca 1914 w Baranówce na Wołyniu, zm. 21 kwietnia 1987 w Lublinie) – dowódca oddziału partyzanckiego działającego pod Józefowem (powiat biłgorajski) podczas II wojny światowej.

Studiował polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim. Uczestnik kampanii wrześniowej, walkę zakończył 24 września pod Tomaszowem Lubelskim.

Po klęsce kampanii zamieszkał w Józefowie, w tamtejszych okolicach rozpoczął działalność konspiracyjną w AK. Został dowódcą Rejonu Józefów, jego oddział stoczył wiele walk z Niemcami. 25 lutego 1943 został aresztowany, jednak po brawurowej akcji odbił go oddział Czesława Mużacza ps. „Selim”. Następnego dnia w odwecie Niemcy rozstrzelali publicznie rodzinę Bartoszewskiego – rodziców Janinę i Wacława oraz siostrę Wienisławę.

W akcji Sturmwind II był dowódcą zgrupowania partyzantów AK i autorem planu bitwy pod Osuchami. Jako jeden z nielicznych polskich dowódców biorących udział w tej bitwie przeżył.

Po wkroczeniu do Polski Armii Czerwonej, wraz z oddziałem nie złożył broni. 28 stycznia 1945 zaatakował więzienie UB-NKWD w Biłgoraju i odbił więzionych członków AK.

Oddział został rozwiązany w sierpniu 1945. Sam Bartoszewski zamieszkał w Warszawie; ujawnił się w 1945. W 1952 aresztowany, w 1955 został zwolniony z powodu złego stanu zdrowia. W 1969 na Uniwersytecie Wrocławskim otrzymał stopień doktora nauk humanistycznych. Karierę pisarską rozpoczął, publikując swoje wspomnienia z lat okupacji.

Po uzyskaniu doktoratu z filologii polskiej (poświęconemu Mieczysławowi Romanowskiemu) został pracownikiem KUL. Był współtwórcą Encyklopedii Katolickiej (rozpoczął pracę 1 października 1969).

Był autorem izby pamięci im. Mieczysława Romanowskiego w Szkole Podstawowej w Józefowie.

Został odznaczony przez papieża Jana Pawła II orderem Pro Ecclesia et Pontifice.

Pośmiertnie nadano mu tytuł Honorowego Obywatela Józefowa.

• „Sąd polowy” (1995)