Kastora Irigoien Zabala

Kastora Irigoien Zabala (Lezama, Bizkaia, 1908eko martxoaren 6a - Galdakao, 1994ko uztailaren 7a) Galdakaoko emakume musikazale panderojole bat izan zen.

Kastora Irigoien Zabala Lezaman jaio zen 1908ko martxoaren 06an.

Bizente Irigoien zen bere aita eta Juana Zabala ama. Sei urterekin etorri zen Galdakaora bere aitak Dinamita lantegian lan egiten zuelako; gaztetan Kastorak berak ere lan egin zuen lantegi horretan, ezkondu arte.

Familian 7 neba-arreba ziren: Meltxor aguazila zena, Hilario, Rufina, Ignacio, Kastora, Mari eta Bernarda. Ignacio Irigoien futbolari ezaguna izan zen, atezain bezala.

Kastora bere familiarekin eliza ondoan dagoen dorretxean bizi izan zen, Paco Barandiaranekin ezkondu arte: orduan Zabalea auzora joan zen bizitzera; 3 seme-alaba eduki zituen: Nerea (1935) jaio eta gutxira hil zana, Marieli (1940) eta Patxi (1948).

Musikazaletasuna

Gazte-gaztetatik kantatzea oso gustuko izan zuen eta ahotsari laguntzeko panderetea joten zuen, etxeko giroan gehien bat (gabon egunetan, jaietan); baina mendiko irteeretan, Eguzkibegi ikastola sortu berriaren ekintzetan eta joatea posiblea zuen bidaia guztietan ere.

Nagusitan Kastorak Zamakoa auzoan egiten zuen bere eguneroko bizimodua bueltatxu bat emoten, nagusitan zauri bat izan zuen arte. Horren eraginez, azalpenik inori ez emateko, etxean gelditzen hasi zen, makuluekin ibili behar zuelako, bere bizimodua erabat aldatuz.

Bere kemena eta energia handia zen, batez ere euskara eta herriko ekimenen alde, bere ezagunek oraindik gogoratzen dute, Korrika Galdakaotik pasatzen zenean, bera ezinduta egon arren, bide bazterrean itxaroten zuen lasterketa popularra, eta 10 edo 20 metro baino ez baziren ere, korritzen saiatzen zen Galdakaoko pertsona nagusiek bere ahotsa gogoratzen dute sakona eta indartsua zelako; eta sarri askotan panderetaren laguntzarekin animatzen zuelako. Txikitatik izan zuen kemena eta musikazaletasuna, bizitza osoan adierazi zuen bere instrumentua, pandereta, eta ahotsa non-nahi partekatuz, euskaraz batez ere, baina gaztelaniaz ere bertsoak eta koplak abestuz: beste pertsona batzuenak edo berak sortuak ere bai.

1981ean Neguko Euskal Ikastaroek, bere urteetako euskaltzaletasuna, animoak eta alaitasuna eskertzeko oroigarri gisan pandereta bat oparitu zioten; gaur egun, bere familiak gordeta dauka eta ondoko irudian ikusi daiteke.

1994ko uztailaren 7an hil zen 86 urte zituela.

• Zortzigarren Lurraldea blogean Kastoraren bizitza
• Audio grabazioa Ahotsak ekimenean, 1986an egina