Quick Facts
Biography
Bardd a llenor Cymraeg oedd John Prydderch Williams (4 Tachwedd 1830 - 3 Medi 1868), a adnabyddid gan amlaf wrth ei enw barddol Rhydderch o Fôn. Roedd yn frodor o Ynys Môn.
Bywgraffiad
Ganwyd John Prydderch ym mhlwyf Llanddeusant, Môn ar y 4ydd o Dachwedd 1830. Cafodd addysg led dda yn ei ieuenctid, yn ôl safonau'r oes. Yn llanc ifanc, aeth yn brentis i frethynwr yn Llangefni. Symudodd oddi yno i'r Rhyl lle bu'n glerc yn y swyddfa bost.
Dechreuodd lenydda yn ifanc. Yn Eisteddfod Rhuddlan yn 1850, ac yntau'n ugain oed, roedd yn gyd-fuddugol â Gwyneddfardd ar y bryddest orau i'r "Llong Ymfudol". Cafodd waith wedyn yn swyddfa'r Traethodydd yn Nhreffynnon; cyfranodd nifer o erthyglau i'r cylchgrawn hwnnw a chyhoeddiadau Cymraeg eraill. Dychwelodd i'r Rhyl i gadw siop lyfrau.
Dewiswyd ef yn flaenor gyda'r Methodistiaid yn y Rhyl ac yn ysgrifennydd i Gyngor y Dref ac i'r canghennau lleol o Gymdeithas y Beiblau, y Gymdeithas Genhadol a Chymdeithas y Bywydfad. Fe'i benodwyd yn Ysgrifennydd Cyffredinol Eisteddfod Genedlaethol Cymru yn 1864; golygodd Gyfansoddiadau arobryn Eisteddfod y Rhyl, 1863.
Bu farw ar y 3ydd o Fedi 1868, yn 37 oed, a chladdwyd ef ym mynwent y Rhyl.
Llyfryddiaeth
- Rhydderch o Fôn, Cydymaith i'r Adroddwr. Cyhoeddwyd ar ôl ei farwolaeth.