Joanna Duda-Gwiazda

Joanna Beata Duda-Gwiazda (ur. 11 października 1939 w Krzemieńcu) – polska inżynier okrętowiec, publicystka, działaczka opozycji demokratycznej w PRL, dama Krzyża Wielkiego Orderu Odrodzenia Polski.

Wykształcenie i praca zawodowa

W 1963 ukończyła studia na Wydziale Budowy Okrętów Politechniki Gdańskiej – specjalność maszyny i siłownie okrętowe. Od 1963 do 1965 była głównym technologiem w Stoczni Jachtowej w Gdańsku. Następnie, do 1971 pracowała w Centralnym Biurze Konstrukcji Okrętowych. Od 1971 do 1999 była zatrudniona w Centrum Techniki Okrętowej. W 2000 przeszła na emeryturę. W 1967 wstąpiła do Klubu Wysokogórskiego.

Działalność polityczna i społeczna

Od 1962 do 1968 należała do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Następnie działała w opozycji demokratycznej. W 1976 wspólnie z mężem napisała list otwarty do Sejmu w obronie Komitetu Obrony Robotników (KOR-u), za co otrzymali zakaz opuszczania kraju. Od 1978 działała w Wolnych Związkach Zawodowych Wybrzeża, redaktorka związkowego pisma „Robotnik Wybrzeża”. W październiku 1979 uczestniczyła w proteście głodowym w kościele Świętego Krzyża w Warszawie, podjętym w ramach solidarności z aresztowanymi działaczami czechosłowackiej Karty 77.

W sierpniu 1980 uczestniczyła w strajku w Stoczni Gdańskiej. Była współautorką 21 postulatów MKS. Po powstaniu "Solidarności" zasiadała w Prezydium Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego w Stoczni Gdańskiej i była jego rzecznikiem prasowym. W latach 1980–1981 była członkinią gdańskiego Zarządu Regionu NSZZ „Solidarność”.

13 grudnia 1981 została internowana. Zwolniono ją 22 lipca 1982. W latach 1982–1983 wydawała pismo „Skorpion”, natomiast w latach 1983–1986, 1989–1997 – „Poza Układem”. Należała do przeciwników Okrągłego Stołu. Jest stałą współpracowniczką „Nowego Obywatela” (dawniej „Obywatel”).

W lutym 2007 wraz ze swoim mężem zaangażowała się w obronę Doliny Rospudy przed jej zniszczeniem w wyniku budowy obwodnicy Augustowa. W 2011 weszła w skład Rady Stowarzyszenia Solidarni 2010. Jest autorką książki Polska wyprawa na Księżyc (Prószyński i S-ka, 2001; ​ISBN 83-7255-610-5​), a jej teksty publicystyczne ukazały się w formie zbiorów Poza Układem (zawiera także teksty Andrzeja Gwiazdy; ​ISBN 978-83-926008-0-0​) oraz Krótki kurs nowomowy (Stowarzyszenie „Obywatele Obywatelom”, 2013; ​ISBN 978-83-934530-0-9​).

Wraz z mężem jest bohaterką wywiadu-rzeki pt. Gwiazdozbiór w »Solidarności« (​ISBN 978-83-926008-1-7​), którego autorem i redaktorem jest Remigiusz Okraska.

W 2000 otrzymała tytuł honorowego obywatela miasta Gdańska. Postanowieniem prezydenta Lecha Kaczyńskiego z 3 maja 2006 „za wybitne zasługi w działalności na rzecz przemian demokratycznych w Polsce” została odznaczona Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski. W 2016 została odznaczona przez prezydenta Andrzeja Dudę za zasługi w działalności na rzecz niepodległości i suwerenności Polski oraz respektowania praw człowieka w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej Krzyżem Wolności i Solidarności.

W 1961 wyszła za mąż za Andrzeja Gwiazdę.

• Nota biograficzna w Encyklopedii Solidarności