Jan Lortz

Jan Lortz ps. Rozen (ur. 18 czerwca 1888 w Rozbarku, zm. 1942 w Kitob) – powstaniec śląski, działacz społeczny.

Urodził się w robotniczej rodzinie. W latach 1907–1920 był aktywnym działaczem Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Bytomiu. Pomimo utraty oka został w 1915 roku wcielony do armii niemieckiej. Po powrocie z wojska był jednym czołowych organizatorów konspiracji górnośląskiej w Bytomiu.

W 1919 w zastępstwie komendanta wydał rozkaz rozpoczęcia I powstania śląskiego w powiecie bytomskim. Uczestniczył w II powstaniu, a od grudnia 1920 był dowódcą obwodu POW (Rozbark). W kwietniu 1921 mianowany zostaje na podporucznika. W III powstaniu śląskim dowodzi I batalionem wojsk powstańczych katowickiego 1 pułku pod dowództwem Walentego Fojkisa.

Kiedy rodzinny Bytom zostaje przydzielony Niemcom przenosi się na krótko do Piekar Śląskich, by ostatecznie osiąść w Lipinach. Przez cały okres międzywojnia działał w organizacjach polskich, a w szczególności w Związku Powstańców Śląskich, gdzie przez pewien czas był prezesem Zarząd Głównego.

W 1939 walczył w szeregach samoobrony powstańczej. Opuścił Lipiny jako jeden z ostatnich obrońców rankiem 3 września. W czasie okupacji przebywał w ZSRR, gdzie zgłosił się do Wojska Polskiego, lecz zmarł w 1942 na skutek ciężkiej choroby.

Został odznaczony m.in. Orderem Virtuti Militari V klasy, Krzyżem na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi i wieloma innymi.

• Ludzie miasta, t. III – Edward Brzozowski, Jan Helik, Świętochłowice 1986