Jan Amor Tarnowski

Jan Amor Tarnowski herbu Leliwa (ur. 1735 w Krasnobrodzie, zm. około roku 1799) – generał major wojsk koronnych, rotmistrz Kawalerii Narodowej 1775-1783, kasztelan konarski łęczycki 1767-1799, hrabia, poeta i filozof. Pan i rezydent Kozina, ojciec Marcina.

Urodził się w roku 1735, jako syn Kajetana Amora (z linii wołyńskiej) starosty mogilnickiego (zm. 1748) i Anastazji z Boguszów (vel Bohuszów) podkomorzanki podolskiej (secundo voto: Józefowa Mierowa); brat przyrodni Alberta Miera. Kształcił się w warszawskim Collegium Nobilium, gdzie był uczniem m.in. F. Bohomolca i I. Nagurczewskiego. Posiadał dość znaczne dobra ziemskie, mawiano o nim: "pan na Bereźcach, Tarnówce, Kozinie i Poczajowszczyźnie".

Jako poseł z województwa wołyńskiego na sejm konowkacyjny 7 maja 1764 roku podpisał manifest, uznający odbywający się w obecności wojsk rosyjskich sejm za nielegalny. Był posłem halickim na sejm elekcyjny 1764. W 1764 roku był elektorem Stanisława Augusta Poniatowskiego z województwa ruskiego. Był członkiem konfederacji Sejmu Czteroletniego. 19 sierpnia 1791 został odznaczony Orderem Orła Białego. Posiadał też bawarski Order św. Michała oraz elektorski Order Lwa Palatyńskiego.

Ważniejsze utwory

1. Pożytki pokoju pod szczęśliwym w Polszcze panowaniem Augusta III, ojczystym rymem przez... w sztuce krasomówskiej ćwiczącego się in Collegio Nobilium Varsaviensi Soc. Jesu opisane roku 1754, brak miejsca i roku wydania, przedr. F. Bohomolec w: Zabawy poetyckie niektórych kawalerów Akademii Szlacheckiej Warszawskiej Soc. Jesu w krasomowskiej sztuce ćwiczących się, wyd. 2 Warszawa 1758
2. Wiersz W. JMci P. ... do autora Zbioru rytmów napisany 1755 d. 7 Aprilis, ogł. J. E. Minasowicz w: Zbiór rytmów polskich t. 2, cz. 3, Warszawa 1755 "Zebranie Rytmów przez Wierszopisów Żyjących..." t. 5, s. 343 (razem z Odpisem autora tegoż dzieła, s. 343-344)
3. Rozmowa filozofa z politykiem o trojakim w Polszcze młodzi wychowaniu napisana przez..., Warszawa 1756; dedykowany matce, A. Tarnowskiej; utwór pomimo świadectwa karty tytułowej i dedykacji przypisywany był także autorstwu nauczycieli Tarnowskiego: F. Bohomolca i I. Nagurczewskiego; w Bibliografii filozofii polskiej 1750-1830 (red. A. Kadler, Warszawa 1954, s. 153) tytuł zapisano pod nazwiskiem Tarnowskiego, lecz – jak wynika z podanych tam dat narodzin/śmierci i określenia "historyk" – Jana Feliksa!
4. Wiersze, wyd. F. Bohomolec w: Zabawy poetyckie niektórych kawalerów Akademii Szlacheckiej Warszawskiej Soc. Jesu w krasomowskiej sztuce ćwiczących się, wyd. 2 Warszawa 1758; 3 wiersze przedr. "Monitor": 1767 nr 7 (Dla przyjaciela nic nie trzeba żałować), 1779 nr 87 (Skutki miłości światowej), 1781 nr 45 (Złe sumienie najbardziej trapi człowieka); wiersz Piękność znikoma przedr. J. Kott w: Poezja polskiego Oświecenia. Antologia, Warszawa 1954, (s. ...); wyd. 2 Warszawa 1956
5. Diariusz podróży Stanisława Augusta do Kaniowa, powst. 1787, tekst nieznany, (inform. Estreicher XXXI, 1936, 50).

Przekłady

1. J. Casa: Galateusz, tekst nieznany, (inform. Estreicher XXXI, 1936, 50).

Listy

1. Do Stanisława Augusta z zbiorach z lat: 1763-1786, 1789-1792; rękopisy: Biblioteka Czartoryskich sygn. 690-691, 698, 840.

1. T. Święcki: Historyczne pamiątki znamienitych rodzin i osób dawnej Polski t. 2, Warszawa 1858, s. 480
2. T. Żychliński: Złota księga szlachty polskiej rocznik 6, Poznań 1884, s. 356
3. S. Tync: Nauka moralna w szkołach Komisji Edukacji Narodowej, Warszawa 1922
4. S. Bednarski: Upadek i odrodzenie szkół jezuickich w Polsce, Kraków 1933
5. W. Dworzaczek: Genealogia, Warszawa 1959 (tabl. 96)
6. S. Kostanecki: Pochwała pokoju i Biblioteki Załuskich w utworach uczniów warszawskich z czasów Augusta III, "Rocznik Biblioteki Narodowej" t. 4 (1968).

• Henryk P. Kosk Generalicja polska t. II, Pruszków 2001
• T. 6, cz. 1: Oświecenie. W: Bibliografia Literatury Polskiej – Nowy Korbut. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1970, s. 337.