Irfan Shehzad

شہزاد عرفان دا تعلق بہاولپور نال اے. سرائیکی زبان و ادب دی ترقی وچ انہاں دے خدمات قابل ذکر ہن تے سرائیکی زبان دے ہک وݙے لکھاری تے دانشور ہن.

سئیں عبداللہ عرفان ہوراں دی کتاب "سرائیکی لوک قصے" دا مُہاکڑا سنگت نال سانجھا پیا کرینداں - اینکوں پڑھن دے بعد سرائیکی ادب ءچ نثر دا منڈھلا ایرا تے لوکائی دے نویکلے ادبدا پتہ لگدے جیہڑا ہاں دی کوٹھڑی تے چیتے ءچ گزریل ویہانْے دے ویقے مارے ڈینہواراں کوں کڈھ کراہیں پناں ءچ لوک قصیاں کوں اکھراں ءچ سانبھنْ دا ہک ترلا ہےتے نال ءی دانشوراں دی آپتی سنگت دے گھاٹے رشتیاں دی وی کاؤ تھیندی اے جیہڑی انہاں دی آپسی جوڑتوڑ دی حد بندیاں تے دانش وری دے دأپیچ، بھن تروڑ تے انہاں دے دھنّتر،چنگے مندے مزاج تےشخصیت دا وی پک لگدے۔ کوئی وی قصہ کتھاؤں وی ہک تھاراں توں یا ہک بندے توں سُنْ تے اکھراں ءچ نئیں چاڑھا ونج سگیندا کیوں جو واہندے ویہلے نال وسیب ءچ پچھلی پیڑھی اپنْی اگلی پیڑھیاں کوں ایہے قصے اکھانْ پدے پہاکے سُنْائی رکھدن جیندے ءچ مسلسل بھن توڑ ا عمل جاری و ساری راہندے۔ انہاں قصیاں ءچ سرائیکی دھرتی تے برہوپلی دھاڑل قوماں دی لتاڑ تے ڈڈھپ دا حال وی ہوندے تے انہاں کوں سر ڈیونْ آلے مہان سورماء وِیراں دی بہادی دے دھامے وی ہوندن۔ویہلے کویہلے نال برہوپلے دھاڑل مذہب تے وطن دے ناں تے لوکاں دا سر کپ تے وسیب ءچ لُٹ پیندے آئین تے ایہے دھاڑل تےانہاں دے ڈڈھپ دے ویقے بعد ءچ قصے اکھانْ بنْ تے لوکاں دے چیتے دماغ دی مجالی ءچ رہ باقی گئے ۔ وت کہیں تریمت دی حق تلفی تھئی اوندے آدر مانْ کوں ڈھا لگی تاں اوعشق دا قصہ بنْا گیا ۔ایویں چدھار پاسوںونْکوونک دے مذاہب دی بھرمار تے دھاڑل ڈاکوآں نال وسیب ونڈیندا ریہا تے انہاں مذاہب دے قصے کہانْیاں وی لوکائی دے قصیاں ءچ رلدے گئے ۔ اسلام دے قصص الانبیا،بدھ مت دی جاتکا، ہندوآں دی رامائن تے مہا بھارتا تے انجیل مقدس دے سبھے قصے، سبھے کردار شکلاں بولیاں دے وٹاندرے کھاندے ہک بئے ءچ رلدے ملدے تے گُھلدے لوکائی دے قصاں ءچ شامل ہوندن جنہاں ءچوں ساگے قصے کوںنتارنْ ہک وڈا اوکھا کم ہے ۔

تاریخ ءچ اساڈا وسیب ہمیشہ توں سماجی ثقافتی، معاشی تے سیاسی تبدیلیاں نال متاثر تھیندا تے اپنْی جُون ، بولی عقائد تے قصیاں ءچ وٹاندرے کھاندا ریہے۔ہک وڈے قصے ءچوں اصلی سگونْاں نویکلا صاف قصہ لبھنْ اینوے ءے جیوے بھوں ءچوں سُوئی لبھوں۔ ملک عبداللہ عرفان ہوراں سرائیکی نثری ادب ءچاوں ویہلے ہتھ پاتا جیڑھھیلے وڈے توں وڈے سرائیکی لکھاری ادیب دانشور سرائیکی شاعری ءچ ہک بئے نال زورازمائی تے متھا ماری پئے ہن۔ بھانویں جو شاعری تے موسیقی سرائیکی وسیب دا انتر مزاج تے جذباتی کیفیت دا مکمل اظہار ءے پر قصہ تے قصولی دی راند لوکائی دے سنْپ، وسب، گزری ویہانْی دا سبق تے اگہوہیں وقتاں دی چتاونْی بنْ تے وسیب دا کلچر بنْدے جینکوں عبداللہ عرفان ہوراں بحثیت ہک روشن خیال ترقی پسند سیاسی کارکن دانشور تے ادیب طور اگلی پیڑھیاں کیتے "مت" سمجھ تے اپنْی حیاتی دے چھیکڑی ساہ تئیں ترلا کیتے۔ ایں ترلے دا ہک پنّاں سنگت ساتھ تے نویں پیڑھی کیتے سانجھا کیتے۔

سرائیکی یوتھیاں دی ٻوتھیاں ݙیکھݨ آلی ہن جو ہالی سو جہاڑے دا پہلا ݙینہوار ء تے سرائیکیاں دے مونہہ تے کھلا ذپ آݨ تھئے ۔۔۔۔۔۔ ڄہڑے سرائیکی صوبے دا مسیحا عمران کوں سمجھدے ہن ۔ او ہُݨ پچھواڑے ونج ہنگن۔۔۔۔۔۔۔اساں تاں آکھدے ہاسے جو اے اسٹبلشمنٹ دی ربڑ سٹیمپ ء ۔۔۔ جو مالک اکھیسی او اوہو کریسی۔۔۔ انہاں دے حساب ءچ کوئی سرائیکی صوبہ نہ ہا نہ ہوسی کڈھاہئں۔۔ اکھاہے جو سرائیکی وسیب آکھدے " جنوبی پنجابی صوبہ تے انتظامی یونٹ کوں تُھک لا تے پچھوں چا گھنو تے چوک تے ونڄ تے چیکاں مارو۔۔۔۔۔ اڄ نتاں کل ایہو سرائیکی تحریک ودھ پھل تے لوکاں دی طاقت نال آپے آپݨی لیڈرشپ کڈھیسی پارٹیاں وجود ءچ آسن تے پُرزور تحریک بݨ تے اسٹبلشمنٹ تے انہاں دے پنجابی گماشتاں کوں کھلے مار تے صوبہ گھنسن ۔۔ ہُݨ ڄیہڑے آکھدے ہن جو عمران خان نے صوبے دا ااعلان سو ڄہاڑے ءچ نہ کیتا تے اساں تماشہ ڈکھاڈیسوں ۔۔۔تے ہݨ نوے ڄہاڑیاں ءچ عمران خان توں صوبہ منوا ݙکھواؤ ۔۔۔۔ نتاں آکھو جو عمران خان نے سرائیکی ایشو تے یوٹرن گدے تے تہاݙے نال ہتھ کر گئے.

جیکر لونڈاں کو علم ہوندا جو ایوب خان دا مارشل لاء کیا ہا تے ول ضیاء ملعون دے یارہاں سال کیویں گزرن تے انہاں فوجی آمراں نے ایں ملک نال کیا کیا ظلم کیتے جیندا بھوگ اج دی نویں نسل سر تے چاتی کھڑی ء ۔۔۔۔بی بی دے مقابلے ءچ نوازشریف کوں اینویں سر تے چاتا ہانے جیویں اج عمران خان کوں چاتی کھڑن ۔۔۔۔ اونکوں عوام دے خلاف استعمال کرتے ٹشوپیپر آلی کار بُھکا سٹے ۔۔۔۔ اونکوں اوندے کیتے دی سزا ملی ء عوام نال دھوکہ کرݨ دی سزا ملی ء اسٹبلشمنٹ نال مال کاروبال دی بھئی والی دی سزا ملی ء ۔۔۔۔پر۔" دیر آے درست آئے" ۔۔۔۔۔۔۔ پر تاریخ گواہ راہسی جو جیہڑا کُجھ اے شودے عمران خان نال کریسن جیکوں سیاست دی الف بے دا ای علم کوئی نئیں ۔۔۔ او خوفناک ہوسی ۔۔۔۔۔ گالھ اوہا ء جو ۔۔ "گابے ہل وہاون ہا تے ڈانداں کوں کون پُچھے ہا"۔۔۔۔۔۔ اساں وی ڈیکھسوں جو گابے کے تئیں آمر جرنیلاں دا کھلا جھلیندن تے کتنے ڈیہنہ تڳدن.

1. ↑ https://free.facebook.com/shahzad.irfan1?fref=nf&refid=46&__xts__%5B0%5D=12.%7B"unit_id_click_type"%3A"graph_search_results_item_tapped"%2C"click_type"%3A"result"%2C"module_id"%3A1%2C"result_id"%3A100001072877825%2C"session_id"%3A"12388a929e56e5dc9d085c4a6e619b00"%2C"module_role"%3A"ENTITY_USER"%2C"unit_id"%3A"browse_rl%3A5dc02dd9-c4f2-0686-8a62-7d328bcc7b74"%2C"browse_result_type"%3A"browse_type_user"%2C"unit_id_result_id"%3A100001072877825%2C"module_result_position"%3A0%7D