Ionas Konstantinides

Ο Ιωνάς Κωνσταντινίδης ήταν Έλληνας αρχιερέας, οπλαρχηγός, φιλικός και πολιτικός. Διετέλεσε επίσκοπος Δαμαλών και Πεδιάδος και με αυτή την ιδιότητα κήρυξε την επανάσταση στον Δαμαλά (Τροιζήνα), ενώ κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 έλαβε μέρος σε αρκετές πολιτικές και στρατιωτικές εξελίξεις. Όταν πέθανε, είχε τον τίτλο του αρχιεπισκόπου Κορινθίας.

Ο Ιωνάς Κωνσταντινίδης γεννήθηκε πιθανότατα στο χωριό Σουδενά (Άνω Λουσοί) των Καλαβρύτων, το έτος 1764. Αρχικά, έγινε μοναχός της Ιεράς Μονής του Μεγάλου Σπηλαίου. Το  1801 χειροτονήθηκε επίσκοπος της περιοχής των Δαμαλών (Τροιζήνα).

Το 1819, ο επίσκοπος Ιωνάς Κωνσταντινίδης μυείται στη Φιλική Εταιρεία από τον δημογέροντα της Κορίνθου Θεοχάρη Ρέντη. Με την ιδιότητα του Φιλικού, εργάστηκε επιδεικνύοντας ζήλο και κατάφερε να εντάξει πολλά νέα μέλη στην οργάνωση.

Κήρυξη της Επανάστασης στα Δαμαλά

Ο Ιωνάς Κωνσταντινίδης, κήρυξε την Επανάσταση στον Δαμαλά (Τροιζήνα) και στην ευρύτερη περιοχή της Τροιζηνίας, υψώνοντας την επαναστατική σημαία. Παράλληλα, μαζί με τον δημογέροντα του Πόρου Νικόλαο Γκίκα, έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στην έναρξη του Αγώνα στην ευρύτερη περιοχή της Κορινθίας (Σοφικό, Λουτρά Ωραίας Ελένης κ.ά.).

Κήρυξη της Επανάστασης στα Μέγαρα – συμμετοχή στην πολιορκία του Ακροκορίνθου

Παράλληλα, ο δραστήριος επίσκοπος μετέβη και στα Μέγαρα, όπου εμψύχωσε τους κατοίκους και ευλόγησε τα όπλα τους. Ύστερα, τους έστειλε να συμμετάσχουν στην πολιορκία του Ακροκορίνθου. Και ο ίδιος πήρε μέρος σ’ αυτήν την επιχείρηση, επικεφαλής 600 πολεμιστών από την περιοχή της Τροιζηνίας, από το Σοφικό και από την Ερμιονίδα. Μάλιστα, ο επίσκοπος Ιωνάς είχε ηγετική θέση στο ελληνικό στρατόπεδο.

Διάλυση της πολιορκίας του Ακροκορίνθου

Τον Απρίλιο του 1821, η πολιορκία του Ακροκορίνθου διαλύθηκε, εξ αιτίας της επίθεσης του Κεχαγιάμπεη με αλβανικά στρατεύματα στους πολιορκητές. Όταν έφτασε στην περιοχή ο οθωμανικός στρατός, ο επίσκοπος Ιωνάς κινδύνευσε να αιχμαλωτιστεί, καθώς έπεσε από το υποζύγιο το οποίο ίππευε. Αν και ο ίδιος διέφυγε, ο διάκονός του και κάποιος ηγούμενος συνελήφθησαν και εκτελέστηκαν.

Είσοδος στον Ακροκόρινθο

Τελικά, έπειτα από δεύτερη πολιορκία, το οχυρό του Ακροκορίνθου παραδίδεται με συνθήκη στους Έλληνες, στις 14 Ιανουαρίου του 1822. Ο Ιωνάς Κωνσταντινίδης, που είχε ηγετική θέση στο στρατόπεδο των Ελλήνων, εισήλθε μαζί  με τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και τους υπόλοιπους οπλαρχηγούς στον Ακροκόρινθο και ευλόγησε την είσοδο των Ελλήνων στο οχυρό .

Ο επίσκοπος Ιωνάς συμμετείχε στην Α’ Εθνοσυνέλευση. Το 1825 διορίστηκε Μινίστρος (δηλαδή υπουργός) της Θρησκείας. Το 1827, με την ιδιότητα του βουλευτή, εκπροσώπησε την Τροιζήνα στην Γ’ Εθνοσυνέλευση.

Το 1830, ο Ιωάννης Καποδίστριας τον διορίζει εκκλησιαστικό τοποτηρητή Ναυπλίου και Άργους, στοχεύοντας να επιλύσει προβλήματα, κυρίως σχετικά με την εκκλησιαστική διοίκηση. Ο Κωνσταντινίδης θα διατηρήσει τη θέση του για τρία χρόνια και μ’ αυτήν θα υποδεχτεί τον Όθωνα στο Ναύπλιο.

Όσο κυβερνούσαν το ελληνικό κράτος οι Βαυαροί αντιβασιλείς, ο επίσκοπος Κωνσταντινίδης αντιμετωπίζει δυσκολίες. Το 1833, η επισκοπή Δαμαλών και Πεδιάδος, στης οποίας τον θρόνο βρισκόταν, καταργείται και ο Ιωνάς λαμβάνει την επισκοπή Ηλείας, αν και δεν το ήθελε. Έξι μήνες αργότερα, υπέβαλε την παραίτησή του, αλλά η αντιβασιλεία την απέρριψε απαντώντας του με προσβλητικό τρόπο.

Στο διάστημα 1834-1852, διετέλεσε αρκετές φορές μέλος εκκλησιαστικών επιτροπών, καθώς  και της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος. Το 1853 εκλέχτηκε αρχιεπίσκοπος Κορινθίας.

Ο Ιωνάς Κωνσταντινίδης έφυγε από τη ζωή στις 29 Νοεμβρίου 1853, έχοντας τον τίτλο του αρχιεπισκόπου Κορινθίας. Ενταφιάστηκε με τιμές στη Μητρόπολη της Αγίας Ειρήνης.

Ο Ιωνάς Κωνσταντινίδης έλαβε μέρος σε σημαντικά πολεμικά γεγονότα, καθώς και σε πολιτικές εξελίξεις. Ο Φωτάκος αναφέρει πως ήταν χρήσιμος καθ’ όλη τη διάρκεια του Αγώνα, μέχρι και τη δημιουργία του Νέου Ελληνικού κράτους. Χαρακτηριζόταν από ανιδιοτέλεια και σταθερότητα χαρακτήρα, ενώ δεν πλούτιζε μέσω της συγκέντρωσης λαφύρων. Ενδεικτικό του σεβασμού, με τον οποίο περιβάλλεται ακόμα στη συνείδηση των Τροιζήνιων είναι το γεγονός ότι αναφορές στο έργο και τη δράση του εντοπίζονται και σε σύγχρονα ιστορικά μυθιστορήματα που αφορούν (και) στην περίοδο της Επανάστασης του 1821.

• Διαμαντούρου, Ι. (1975). Εξάπλωση της Επαναστάσεως κατά τον Απρίλιο και τον Μάιο. Επέκταση και ένταση των πολεμικών συγκρούσεων. Ιστορία του ελληνικού έθνους – Τόμος 12: Η ελληνική επανάσταση και η ίδρυση του ελληνικού κράτους (1813-1822) (σελ. 100-128). Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών.
• Κανδηλώρος Τ. (χ.χ.). Ιωνάς. Στο: Ελευθερουδάκης Σύγχρονος εγκυκλοπαίδεια, Τόμος 6 (4η έκδ.). Αθήνα: Ν. Νίκας.
• Κορομηλάς Γ. (χ.χ.). Ιωνάς, επίσκοπος Δαμαλών. Στο: Δρανδάκης Μεγάλη ελληνική εγκυκλοπαίδεια, Τόμος 13 (2η εκδ.). Αθήνα: Φοίνιξ.
• Κωνσταντινίδης Ιωνάς, Επίσκοπος Δαμαλών και Πεδιάδος (1764-1853) (2021, Ιούλιος 30). Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού. Ανακτήθηκε από: https://argolikivivliothiki.gr/2021/07/30/konstantinidis-ionas/ (προσπέλαση 17/04/2022).
• O Καλαβρυτινός αγωνιστής ιεράρχης Ιωνάς Κωνσταντινίδης. [Κριτική παρουσίαση του βιβλίου O Καλαβρυτινός αγωνιστής ιεράρχης Ιωνάς Κωνσταντινίδης του Π. Μαρτίνη]. Ιερά Μητρόπολις Πατρών. Ανακτήθηκε από: http://i-m-patron.gr/i-m-patron-old.gr/biblioparousiash/iwn_kwnstantinidis.html (προσπέλαση 17/04/2022) .
• Τρικούπης Σ. (1888). Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, Τόμος 2 (3η έκδ.). Αθήνα: Ώρα.
• Φιλήμων Ι. (1860). Δοκίμιον ιστορικόν περί της Ελληνικής Επαναστάσεως, Τόμος 3. Αθήνα: Τύποις Π. Σούτσα και Δ. Κτένα.
• Φραντζής Α. (1839). Επιτομή της Ιστορίας της αναγεννηθείσης Ελλάδος, Τόμος 2. Αθήνα: Εκ της Τυπογραφίας Η Βιτώρια του Κ. Καστόρχη και Συντροφία.
• Χρυσανθόπουλος Φ. (1858). Απομνημονεύματα περί της Ελληνικής Επαναστάσεως. Αθήνα: Τυπογραφείο Π.Δ. Σακελλαρίου.
• Χρυσανθόπουλος Φ. (1888). Βίοι Πελοποννησίων ανδρών και των έξωθεν εις την Πελοπόννησον ελθόντων. Αθήνα: Τυπογραφείο Π.Δ. Σακελλαρίου.
• Παΐδας Κωνσταντίνος, "Ο επίσκοπος Δαμαλών και Πεδιάδος Ιωνάς, οι Τροιζήνιοι και η πολιορκία του Ακροκορίνθου στο ιστορικό μυθιστόρημα Οι Αφανείς του Γ. Καλού", Πρακτικά Συνεδρίου "Η Κορινθία στην Επανάσταση του 1821", Κόρινθος 27-28-29 Μαΐου 2022, Κόρινθος 2023, σελ. 60-81.

• Μαρτίνης Π. (2000), Ο Καλαβρυτινός αγωνιστής ιεράρχης Ιωνάς Κωνσταντινίδης. Αθήνα: Τήνος.
• Παΐδας Κωνσταντίνος, "Ο επίσκοπος Δαμαλών και Πεδιάδος Ιωνάς, οι Τροιζήνιοι και η πολιορκία του Ακροκορίνθου στο ιστορικό μυθιστόρημα Οι Αφανείς του Γ. Καλού", Πρακτικά Συνεδρίου "Η Κορινθία στην Επανάσταση του 1821", Κόρινθος 27-28-29 Μαΐου 2022, Κόρινθος 2023, σελ. 60-81.