Ioannis D. Kapodistrias

Ο Ιωάννης Καποδίστριας (1904 – 9 Φεβρουαρίου 1993) ήταν Έλληνας νομικός, που υπήρξε ο πατέρας του Ελληνικού Εργατικού Δικαίου.

Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών ενώ παράλληλα εργάστηκε ως δημοσιογράφος στις εφημερίδες Η Καθημερινή και "Ελεύθερο Βήμα". Πραγματοποίησε σπουδές στο πανεπιστήμιο του Βερολίνου, του οποίου μάλιστα έγινε και διδάκτωρ. Επέστρεψε στην Ελλάδα το 1939 λόγω πολέμου και διορίστηκε νομικός σύμβουλος του ΙΚΑ, όπου και παρέμειν μέχρι το 1956.

Το 1943 εξελέγη υφηγητής εργατικού δικαίου στη Νομική Σχολή Αθηνών και το 1967 τακτικός καθηγητής, θέση στην οποία παρέμεινε μέχρι το 1969, οπότε και συνταξιοδοτήθηκε. Το 1945 διετέλεσε γενικός γραμματέας του Υπουργείου Οικονομικών ενώ την περίοδο 1959 - 1963 διοικητής του ΙΚΑ (Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων). Είχε, επίσης, διατελέσει μέλος του Πρωθυπουργικού Γνωμοδοτικού Συμβουλίου Οικονομικής και Κοινωνικής Πολιτικής, μέλος της αναθεωρητικής επιτροπής του Κώδικα Εργασίας, μέλος της Διεθνούς Εταιρείας Εργατικού Δικαίου και Κοινωνικής Πολιτικής (από το έτος 1951), της Ένωσης Ελλήνων Δικονομολόγων, της Εταιρείας Διοικητικών Μελετών και του Συλλόγου Ευρωπαϊκής Νομικής Συνεργασίας.

Εκτός από το βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών, ο Καποδίστριας τιμήθηκε επίσης με τον Ανώτερο Ταξιάρχη του Φοίνικος και τον Μεγαλόσταυρο της Γερμανικής Δημοκρατίας.

Στις υπηρεσιακές κυβερνήσεις Κωνσταντίνου Γεωργακόπουλου και Κωνσταντίνου Δόβα είχε διατελέσει υπουργός Εργασίας. Επίσης υπήρξε ιδρυτικό μέλος του Συλλόγου Απογόνων του 1821.

Απεβίωσε το 1993.

Έχει συγγράψει πλήθος νομικών έργων συμμετέχοντας καταλυτικά στην διαμόρφωση του εργατικού δικαίου στην Ελλάδα.

Το 1933 εξέδωσε το πρώτο βιβλίο του "Περί καταγγελίας της συμβάσεως εργασίας ορισμένου και αορίστου χρόνου" με το οποίο ερμήνευσε τον προοδευτικό και φιλεργατικό νόμο 2112/1920 και το β.δ. 16/18 Ιουλίου 1920.

Στο βιβλίο "Ερμηνεία του Εργατικού Δικαίου", που συνέγραψε ο Καποδίστριας το 1937, έγινε συστηματική ερμηνευτική ανάλυση όλης της ύλης του ατομικού εργατικού δικαίου, όπως ίσχυε τότε στην Ελλάδα, συγκριτικά με τα ισχύοντα στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες και κυρίως στη Γερμανία και τη Γαλλία, στις οποίες οι συνθήκες ήταν ευνοϊκές για την ανάπτυξη του εργατικού δικαίου. Η "Ερμηνεία του Εργατικού Δικαίου" ήταν το πρώτο βιβλίο στο χώρο του και έθεσε τα θεμέλια του Ελληνικού Εργατικού Δικαίου. Είχε πρωτοφανή απήχηση στη νομολογία των δικαστηρίων και έγινε η θρυαλλίδα της μετέπειτα επιστημονικής έρευνας και μελέτης της προστασίας της εργασίας. Για το βιβλίο αυτό, ο Καποδίστριας τιμήθηκε με το βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών.

Το 1940 εξέδωσε το τρίτο βιβλίο του, "Η Συλλογική Σύμβαση Εργασίας και το Δίκαιο των Σωματείων" στο οποίο ανέλυσε συστηματικά και εξαντλητικά την ύλη του συλλογικού εργατικού δικαίου, που τότε είχε πάρει διαστάσεις στην πρακτική εφαρμογή των αναγκαστικών νόμων του Νοεμβρίου 1935.

Το 1941 ο Καποδίστριας προβλέποντας τα δεινά της εργατικής τάξης από την ιταλογερμανική κατοχή και την ανάγκη της διεύρυνσης της εργατικής προστασίας, βοήθησε τον Τάσο Τσιμπούκη, ο οποίος ως γραμματέας του τμήματος εργατικών υποθέσεων του Ειρηνοδικείου Αθηνών ήταν ενήμερος της πρακτικής και της νομολογίας, στην έκδοση του 15θήμερου νομικού εργατικού περιοδικού "Επιθεώρησις Εργατικού Δικαίου", του οποίου έγινε τακτικός επιστημονικός συνεργάτης, μέχρι τα τελευταία χρόνια των γηρατειών του. Σε εκατοντάδες ανέρχονται τα άρθρα του, οι μελέτες του και οι κριτικές των δικαστικών αποφάσεων που δημοσιεύθηκαν.

Μετά την εισαγωγή του Αστικού Κώδικα (Α.Κ.) συνεργάσθηκε στην έκδοση της Ερμηνείας του Α.Κ., συγγράψας το κεφάλαιο "Μίσθωσις Εργασίας" (άρθρα 648-680). Πρόκειται για μια εξαιρετικά επιμελημένη και άρτια εργασία, η οποία πέραν της ερμηνείας των σχετικών άρθρων του Α.Κ. σε συνδυασμό με το προϊσχύσαν βυζαντινορωμαϊκό δίκαιο, αναφέρεται και στην κείμενη εργατική νομοθεσία, έτσι ώστε να εξαντλούνται όλα τα θέματα του εργατικού δικαίου.