Ilham Qahraman

İlham Qəhrəman (İlham Umud oğlu Qəhrəmanov; 24 aprel 1959, Sus, Laçın rayonu) — azərbaycanlı şair-publisist, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü.

İlham Qəhrəman 24 aprel 1959-cu ildə Laçın rayonunun Sus kəndində anadan olub. İbtidai və orta təhsilini Laçında alıb.

1983-cü ildə Bakı Maliyə-kredit texnikumunu fərqlənmə diplomu ilə bitirib və mühasib ixtisasına yiyələnib. Oxuduğu zaman Sovet ordusu sıralarında hərbi xidmətdə olub. Təyinatı Bakıda Material Ehtiyatları Komitəsinə ("Qossnab") verilmiş, ordan da "Azərtəchizkom"a (Azersnabsbıt) göndərilmiş, böyük iqtisadçı vəzifəsində çalışmışdır.

Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvüdür. Laçın seçki dairəsindən deputatlığa namizəd olmuşdur.

2021-ci ildə "Laçın" döş nişanı ilə təltif olunub.

Evlidir, üç övladı var.

Ədəbiyyata 1980-ci illərdə gəlib. 1986-cı ilin oktyabrında Yusif Səmədoğlunun dərkənarı ilə "Ulduz" jurnalının "Səməd Vurğun nömrəsi"ndə bir şeiri çap olunmuşdur.

1991-ci ildən sonra şeirləri "Səs", "525-ci qəzet", "Rezonans", "Azadlıq", "Yeni müsavat" qəzetlərində, "Ulduz" və "Azərbaycan" jurnalında vaxtaşırı çap olunmuşdur.

Çağdaş şerimizin sayılıb-seçilən nümayəndələrindən olan və lirik şair kimi tanınan İlham Qəhrəmanın onlarla kitabı nəşr olunub. Bundan başqa şairin İran İslam Respublikasında ərəb əlifbasıyla Azərbaycan dilində "Əsir dağlar" (2009, Tehran) və "Məni bizə gətir" (2017, Təbriz) adlı kitabları çap edilmişdir.

Bundan başqa regional folklor seriyasından "Laçın folkloru" və "Laçın lətifələri" kitablarını da İlham Qəhrəman toplayıb tərtib etmişdir.

Onun 2004-cü ildə Bakıda yayımlanan "İlham qapısı" kitabında isə müxtəlif illərdə fərqli sənət sahəsinin təmsilçiləri – şairlər, yazıçılar, rəssamlar, tənqidçilər, bəstəkarlar, jurnalistlərlə etdiyi söhbətlər toplanmışdır.

Cinas ustadı kimi tanınan Sarı Aşığın "Gül dəftəri" kitabı da İlham Qəhrəmanın qədrdanlığının nəticəsində 14 il ərzində o taylı-bu taylı Azərbaycanda toplanıb tərtib edilmişdir. 1000-ə yaxın bayatı, 8 şeir, bağlama-tapmacalar və Aşıqla bağlı rəvayətlərin yer aldığı kitabda cinaslar düzgün tərtib edilmiş, çətin söz və yer adlarının izahı verilmişdir. "Gül dəftəri" artıq 2 dəfə çap olunmuşdur.

İlham Qəhrəman bir tərcüməçi kimi klassik yapon hayku ustalarından Tiyö, İssa və Buson yaradıcılığından haykuları dilimizə çevirmişdir.

İlham Qəhrəman çoxəsirlik folklor ənənələriylə sıx bağlılıq, canlı xalq danışıq dili elementlərindən yaradıcı bəhrələnmə, orijinal bədii təsvir və ifadə vasitələri İlhamın ictimai-siyasi mövzulu, yurd həsrətli, məhəbbət duyğulu şeirlərinin yadda qalan özəllikləridir.

O, çağdaş şeirimizdə istər siyasi, istərsə də sevgi lirikasının ən maraqlı nümunələrinin müəllifi kimi tanınır.

Kitabları

• "Gülüm yarpıza döndü", Bakı: 1999,
• "Ağlama ququşu", Bakı: 2002,
• "İlham qapısı", Bakı: 2004
• "Ey dil", Bakı: 2006),
• "Laçın folkloru" Bakı: "Adiloğlu", 2009. 236 səh.
• "Əsir dağlar", Tehran: 2009
• "Laçın lətifələri", Bakı: "Ol" MMC, 2014..
• "Sevgi durna çırağıdır", Bakı: "Ol" MMC, 2014..
• "Məni bizə gətir", Təbriz (İİR), 2017
• "Ağlama, qələm eşidir", Bakı: "Qanun", 2018
• "Şairin vətəni sevgidir", Bakı, Qanun, 2019
• "Bir adamlıq şəhər", Bakı, Qanun, 2022
• "Ulduzlu gecə", Tbilisi, "Merani", 2023. 152 səh. (gürcü dilinə çevirəni: Bağatur Arabuli)
• "Laçın lətifələri" (El kitabı). Bakı: "Qanun", 2024, 176 səh. ISBN 978-9952-38-859-6
• "Dəyirmanın su dərdi" (Bayatılar). Bakı: "Qanun", 2024

Tərtib etdiyi kitablar

• "Dəyirmanın alt daşı" Bakı: "Vektor" Nəşrlər Evi, 2009 (Cənub şairlərinin şeirləri, Mənuçehr Fəzli Xələf (Azərelli), Şərifə Cəfəri, Məhəmməd Əhmədi, Ədalət Duman)
• Sarı Aşıq. Gül dəftəri. Bakı: "Adiloğlu", 2011.
• Sarı Aşıq. Gül dəftəri. Bakı: "Qanun" nəşriyyatı 2018. (təkrar nəşr)
• Aşıq Alı. "Nə qaldı". Bakı, Qanun nəşriyyatı, 2020, 400 s.

• "Kitab rəfi", "Laçın yurdu" jurnalı, № 1 (12), Bakı, "Bəxtiyar-4" nəşriyyatı, 2014. səh.88.