Ignacy Bujnicki
Quick Facts
Biography
Ignacy Adam Nieściuszko-Bujnicki (ur. 23 lipca 1891 w Prozorokach na Wileńszczyźnie, zm. 11 listopada 1939 w Kaliszu) – polski inżynier, polityk, prezydent Kalisza w latach 1937-1939, zamordowany przez Niemców w 1939.
W 2017 pośmiertnie uhonorowany tytułem Honorowego Obywatela Miasta Kalisza.
Wczesne lata i wykształcenie
Gdy Ignacy miał kilkanaście lat, jego rodzina, wywodząca się z zubożałej szlachty, przeniosła się do Kalisza, stolicy guberni kaliskiej. Został przyjęty do kaliskiej Szkoły Realnej (w jej budynku mieści się obecnie III LO im. M. Kopernika), jednak za udział w strajku szkolnym w 1905 został z niej usunięty, a naukę kontynuował w prywatnej Szkole Handlowej w Kaliszu, gdzie w 1910 otrzymał świadectwo dojrzałości.
Studiował na Wydziale Budowy Maszyn w Szkole Politechnicznej we Lwowie, potem na Wydziale Elektromechanicznym Instytutu Politechnicznego w Sankt Petersburgu, który ukończył w 1917 otrzymawszy dyplom inżyniera mechanika. Podczas studiów we Lwowie działał w Związku Strzeleckim, gdzie skończył szkołę podoficerską.
W niepodległej Polsce
Do połowy 1919 pracował w rosyjskim Carycynie, a następnie został zatrudniony w polskiej misji repatriacyjnej działającej w rumuńskim Gałaczu. Po powrocie do wolnej Polski wziął udział, jako saper, w wojnie polsko-bolszewickiej.
Po wojnie, w 1922 sprowadził się na stałe do Kalisza. W tymże roku objął stanowisko dyrektora elektrowni miejskiej, mieszczącej się wówczas w centrum miasta przy Alei Józefiny nr 2 (obecnie pozostał tylko jeden budynek tej elektrowni, dawny folusz Repphana). Po przewrocie majowym w 1926 roku dał się poznać jako działacz polityczny związany z sanacyjnym Bezpartyjnym Blokiem Współpracy z Rządem, a przede wszystkim jako specjalista od spraw elektryfikacji. Dzięki jego staraniom została wybudowana elektrownia w Piwonicach (dzielnica Kalisza), która stała się Okręgowym Zakładem Elektrycznym Miasta Kalisza „OZEMKA”, której Bujnicki został dyrektorem. Bardzo aktywnie działał również na polu społecznym, m.in. w Polskim Czerwonym Krzyżu, kaliskim Towarzystwie Miłośników Sceny. Jednocześnie, w latach 1933-1935, pełnił funkcję tymczasowego prezydenta miasta Piotrkowa.
Prezydent Kalisza
W październiku 1937 został wybrany na stanowisko Prezydenta Miasta Kalisza, zastępując dotychczasowego prezydenta Kazimierza Sulistrowskiego. Wybór Bujnickiego na prezydenta miasta był mocno krytykowany przez opozycję, w prasie pojawiły się zarzuty o przekupieniu radnych w czasie wyborów, ale nie przedstawiono na to niezbitych dowodów i sprawa nie została wyjaśniona. Funkcję prezydenta sprawował do września 1939. Tuż przed wybuchem II wojny światowej polecił, aby podległym mu pracownikom Zarządu Miejskiego wypłacono trzymiesięczne wynagrodzenia.
Aresztowanie i śmierć
Po wybuchu wojny, na początku września 1939, motocyklem dojechał do Warszawy, skąd wraz z rodziną dotarł aż do Brodów w województwie lwowskim. Po wkroczeniu Armii Czerwonej, w październiku Bujnicki i jego rodzina postanowili wracać. Będąc już w Sieradzu, 50 km od Kalisza, Bujnicki został ostrzeżony, że poszukują go Niemcy, pamiętający jego patriotyczne, antyniemieckie publiczne wystąpienia sprzed wojny. Bujnicki postanowił ukryć się u znajomych w podkaliskich Błaszkach, a jego żona Halina z dziećmi wróciła do Kalisza. Po przyjeździe do Kalisza, żona prezydenta udała się do miejskiego ratusza, gdzie Bujniccy mieszkali przed wojną, chcąc odzyskać rodzinne meble. Została zatrzymana przez Niemców i rozpoznana. Pod wpływem groźby aresztowania syna, Bujnicka wydała Niemcom miejsce, w którym ukrywał się jej mąż. Bujnicki, jego żona i córka Alicja zostali aresztowani, synowi Leszkowi udało się uciec do Warszawy. Prezydent był przetrzymywany w kaliskim więzieniu przy ulicy Łódzkiej. Ostatni raz był widziany 11 listopada 1939, gdy wraz z innymi więźniami został przewieziony do siedziby kaliskiego Gestapo przy ulicy Jasnej. Data i miejsce śmierci prezydenta długo nie było znane. Przypuszczano, że został zamordowany przez Niemców w listopadzie lub grudniu 1939 w lesie winiarskim, przy drodze na Turek lub w więzieniu w Rawiczu. Po 1990, na podstawie karty osobowej z zasobów IPN ustalono, że Ignacy Bujnicki został rozstrzelany 11 listopada 1939 na starym cmentarzu żydowskim przy ulicy Nowy Świat w Kaliszu.
Varia
Urodził się w miejscowości, z której pochodził także inny Ignacy Bujnicki(ros.)(1861-1917), założyciel białoruskiego teatru.
Odznaczenia
- Złoty Krzyż Zasługi
- Krzyż Legionowy
- Odznaka honorowa „Za walkę o szkołę polską”