Hubert Czuma

Hubert Walerian Czuma (ur. 2 listopada 1930 w Lublinie, zm. 19 września 2019 w Warszawie) – polski duchowny katolicki, jezuita, działacz opozycji w okresie PRL.

Był synem Ignacego Czumy i Lubow z domu Szujskiej, bratankiem generała Waleriana Czumy, bratem Andrzeja, Benedykta, Jerzego i Łukasza Czumów. Studiował przez rok na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

2 października 1948 w Kaliszu wstąpił do nowicjatu Towarzystwa Jezusowego. Święcenia kapłańskie otrzymał 30 października 1955 w Lublinie. Kształcił się w szkołach jezuickich (m.in. warszawskim Bobolanum). Ukończył studia teologiczne, po których pracował jako duszpasterz akademicki i prefekt małego seminarium w Łodzi. Od 1961 był przez dwa lata duszpasterzem akademickim w Gdańsku. Następnie przeniósł się do Lublina, gdzie w latach 1963–1971 był duszpasterzem akademickim, a także (od 1968) przełożonym wspólnoty jezuickiej na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim.

Wspólnie z braćmi działał w niejawnej organizacji Ruch. Po jej dekonspiracji został w 1970 tymczasowo aresztowany i przewieziony do więzienia przy ul. Rakowieckiej w Warszawie, zwolniono go po ponad sześciu miesiącach m.in. na skutek zabiegów ze strony prymasa Stefana Wyszyńskiego.

Po zwolnieniu pracował w Kaliszu i Bydgoszczy. W 1973 został duszpasterzem akademickim w Szczecinie, gdzie przebywał przez pięć lat. Następnie wyjechał do Rzymu, gdzie uczestniczył w rocznym studium duchowości. W latach 1977–1979 był współorganizatorem Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela oraz Studenckiego Komitetu Solidarności w Szczecinie. W 1978 w trakcie posługi w Szczecinie był organizatorem odczytu opozycjonisty Leszka Moczulskiego, na którym obecnych było około półtora tysiąca słuchaczy. W konsekwencji na żądanie władz został przeniesiony do Radomia, gdzie pracował od 1979. Należał do „Solidarności”, po wprowadzeniu stanu wojennego zajmował się organizacją mszy za ojczyznę oraz pomocy osobom represjonowanym i ich rodzinom.

W latach 90. był redaktorem diecezjalnego tygodnika „Ave”. Jest autorem publikacji książkowych oraz artykułów w czasopismach kościelnych i świeckich.

W 1995 otrzymał honorowe członkostwo w Niezależnym Samorządnym Związku Zawodowym „Solidarność”. Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2006). Wyróżniony tytułem honorowego obywatela Szczecina (2008), Radomia (2015) oraz Lublina (2016). Otrzymał także medal „Bene Merenti Civitas Radomiensis”.

• Młodzi a problem odpowiedzialności, 1988
• Młodzi, brońcie swej godności!, 1988
• Wspomnienia z PRL (współautor), 2001

• Ludwik Grzebień: Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy, 1564–1995. Kraków: 1996.
• Nota biograficzna na stronie Encyklopedii Solidarności