Hortense Gezelle

Hortense Marie Philomena Gezelle (Brugge, 23 september 1866 – Loppem, 25 juni 1940) is de oudste dochter van Romaan (1832-1899) en Philomena De Smet (1940-1912). Ze was de nicht van Guido Gezelle en één van zijn briefcorrespondenten.

Hortense werd geboren in 1866 als oudste dochter van Romaan Gezelle (broer van Guido, 1832-1899) en Philomena De Smet (1840-1912). Ze had twee zussen (Dymfna, 1873-1937 en Maria, 1878-1938) en drie broers (Jozef, 1867-1940; Georges, 1872-1934; Caesar, 1875-1939).

Het gezin woonde eerst in de Sint-Jorisstraat 34 te Brugge. Op 31 maart 1873 verhuisden ze naar de Ezelstraat. Gezelle woonde lange tijd bij haar ouders in, nadien werd ze samen met haar zus Maria dienstmeid bij haar broer Caesar Gezelle in Ieper. Daar hadden de zussen een vrij vroom en toegewijd leven. Ze leefden er volgens een strak huishoudelijk reglement: Hortense verrichtte het werk in de keuken en Maria ontving de bezoekers en diende de eetmalen op.

Na de Eerste Wereldoorlog keerden de zussen terug naar Brugge, waar ze in een huis langs de vesting dichtbij de Gentpoort gingen wonen. Daar leefden ze in stilte en teruggetrokken van het publieke leven. Hortense vertrok uiteindelijk naar een gesticht in Loppem, waar ze is overleden op 25 juni 1940.

Gezelle werd omschreven als een voorbeeldig meisje, ingetogen, intelligent en zorgzaam. Ze staat geregistreerd als een van de erfgenamen in het testament van Guido Gezelle.

Als nicht van Guido Gezelle schreef zij haar oom heel wat brieven, die bewaard worden in het Guido Gezellearchief. Ze schreef hem aan met de woorden ‘Zeer Beminde Nonkel’, ‘Eerweerde Oom’ of ‘Heer lieve Oom’ en ze ondertekende haar brieven met de woorden ‘Uwe zeer toegenegene Nichte’, ‘Uwe verkleefde Nicht’.

De brieven betreffen heel vaak aanvragen voor gedichten of liedjes (vb. om aan te leren aan de kinderen van haar klas van de Zondagsschool zondagsschool van de Sint-Jacobsparochie in de Ezelstraat te Brugge).Ze stuurde haar oom ook regelmatig haar gelukwensen, bv. voor zijn naamdag of nieuwjaar, of toonde haar dankbaarheid voor zijn hulp of bezoek.

Ook stuurt ze hem woorden die ze ergens had gehoord en waarvan ze wist dat hij die verzamelde voor zijn Woordentas en Loquela. Veel van haar brieven zijn nadien verknipt om te hergebruiken als fiche in zijn Woordentas. Vandaar dat er woorden op de achterzijde geschreven staan in het handschrift van Gezelle (of Cordelia, zijn jarenlange secretaresse).

Hortense schreef ook brieven gericht aan Mathilde Catteeuw, de meid en dienstbode van Guido Gezelle sinds 1877.

• Streuvels, Stijn, Kroniek van de familie Gezelle. B. Gottmer (1980)
• Brievenproject Gezelle - Vrouwen van Papier
• Gezelle archief - biografisch plein
• Stamboom Gezelle
• Catalogus Openbare Bibliotheek Brugge