Henryk Wolpe

Henryk Wolpe (ur. 22 czerwca 1899, zm. 27 kwietnia 1966) – polski polonista, działacz komunistyczny.

Urodził się 22 czerwca 1899. Był synem Maksymiliana.

Od 1918 działał w KZMP, KPRP (później KPP) (od 1927 jako sekretarz komórki nauczycielskiej KPP), funkcjonował pod pseudonimami „Lisowski”, „Jan”. W okresie II Rzeczypospolitej pracował jako nauczyciel w szkołach średnich w Warszawie. Był więziony łącznie przez 11 miesięcy. Na Uniwersytecie Warszawskim ukończył studia prawa oraz polonistyki, uzyskując w 1931 tytuł naukowy doktora filozofii za pracę pt. Horacy w poezji Kochanowskiego.

Podczas II wojny światowej pracował na uniwersytetach w Swierdłowsku i w Moskwie. W ZSRR został działaczem Związku Patriotów Polskich od maja 1943. W 1946 został radcą i chargé d’affaires Ambasady RP w Moskwie.

Po powrocie do Polski od 1947 do 1952 był członkiem kolegium Ministerstwa Oświaty oraz pełnił funkcję redaktora naczelnego Państwowych Zakładów Wydawnictw Szkolnych. Od 1952 do 1953 pełnił funkcję zastępcy dyrektora Instytutu Kształcenia Kadr Naukowych przy KC PZPR. W charakterze profesora nadzwyczajnego wykładał historię literatury na Wydziale Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego. Od 1955 pracował w Instytucie Badań Literackich PAN. Został wicedyrektorem do spraw naukowych IBL PAN. Był członkiem Komitetu Redakcyjnego Dzieł Adama Mickiewicza. Został działaczem PZPR. Od 1959 do 1961 był I sekretarzem Komitetu Partyjnego PZPR przy PAN, od 1962 do 1964 członkiem Komitetu Zakładowego OOP PZPR przy PAN.

Zmarł 27 kwietnia 1966. 30 kwietnia 1956 został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (25 kwietnia 1956, uchwałą Rady Państwa „za zasługi położone przy sporządzeniu Wydania Narodowego dzieł Adama Mickiewicza”
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (18 stycznia 1946, postanowieniem Prezydium KRN w uznaniu zasług, położonych dla pożytku Rzeczypospolitej Polskiej w dziele zorganizowania Polonii Radzieckiej i zjednoczenia Jej w Związku Radzieckim na platformie ideowej Związku Patriotów Polskich)
• Złoty Krzyż Zasługi – dwukrotnie (19 lipca 1946, uchwałą Prezydium KRN za pracę przy org. akcji repatriacyjnej; 22 lipca 1952, postanowieniem Prezydenta RP Bolesława Bieruta za zasługi w pracy zawodowej)

• Kazimierz Wyka. Henryk Wolpe (nekrolog). „Pamiętnik Literacki”. 4, s. 709-721, 1966. 
• Ekscentrycy: Henryk Wolpe. rp.pl, 2009-03-06. [dostęp 2016-04-03].