Hans Goedkoop

Hans Goedkoop (Ermelo, 23 augustus 1963) is een Nederlands historicus en literatuurcriticus. Hij is vooral bekend als presentator van Andere Tijden, een geschiedenisprogramma van de NTR en VPRO.

Van 1988 tot 1990 werkte hij voor de Haagse Post. Van 1991 tot 1995 voor diverse televisieprogramma's van de VPRO. Sinds 1995 schrijft hij voor NRC Handelsblad over Nederlandse literatuur. Hij promoveerde cum laude in 1996 op de biografie van Herman Heijermans, Geluk. Hij kreeg hiervoor ook de Henriëtte de Beaufort-prijs en de Dordtprijs voor de biografie.

In 2004 verscheen Een verhaal dat het leven moet veranderen: een essaybundel over de relatie tussen hedendaagse Nederlandse literatuur en de werkelijkheid. Veel materiaal uit de bundel verscheen al eerder in NRC Handelsblad.

Goedkoop was initiatiefnemer en presentator van de dertiendelige televisieserie De Gouden Eeuw, die van december 2012 tot maart 2013 bij de NTR/VPRO werd uitgezonden. Tegelijkertijd ging in het Amsterdam Museum de tentoonstelling De Gouden Eeuw, proeftuin van onze wereld van start; samen met de samensteller daarvan, Kees Zandvliet, schreef hij het gelijknamige boek. In april 2015 ging de VPRO-serie De ijzeren eeuw over Nederland in de 19e eeuw van start, die hij eveneens presenteerde.

Goedkoop werkt aan een biografie van Renate Rubinstein.

Goedkoop bepleit in bijna al zijn stukken dat een literair werk geen doel op zich dient te zijn, maar een middel om iets over de werkelijkheid te leren. Literatuur dient om onze blik op de werkelijkheid te verdiepen, niet om eraan te ontsnappen. Hij zet zich daarmee af tegen de opvatting die volgens hem de literatuurkritiek van de periode na 1970 domineerde en waarin een roman zuiver op zijn eigen merites werd beoordeeld.

In een typische recensie van Goedkoop wordt geanalyseerd of de schrijver en de personages deze levensbevestigende mentaliteit van Goedkoop delen. Zijn oordeel over de kwaliteit van een roman hangt hier vaak sterk van af.

Goedkoops recensie van de roman Figuranten van NRC-collega Arnon Grunberg was bijvoorbeeld sterk afwijzend. Zo sterk zelfs dat Grunberg enige tijd dreigde zijn medewerking aan de NRC te staken zolang Goedkoop voor die krant bleef schrijven. Over de opvolger Fantoompijn was Goedkoop juist bijzonder positief. Het verschil zit hem volgens Goedkoop in het feit dat de hoofdpersoon in Figuranten 'spelletjes speelt' zonder met overgave aan de werkelijkheid deel te nemen. In Fantoompijn toont de hoofdpersoon nu en dan medelijden en neemt hij dus wel deel. Voor Goedkoop zijn dergelijke overwegingen belangrijker dan de vraag hoe de schrijfstijl van een auteur is. Die is, volgens Goedkoop, in beide romans briljant, maar sorteert pas in Fantoompijn werkelijk effect.

In een soortgelijk verband maakt hij graag onderscheid tussen "ervaringen" en "sensaties", waarvan slechts de eerste werkelijk beklijven.

• Andere tijden (2000) (535 afleveringen)
• de Gouden eeuw (2013) (13 afleveringen) NPO2
• de IJzeren eeuw (2015) (13 afleveringen) NPO2
• Goede Hoop (2017) (7 afleveringen) NPO2

• Een verhaal dat het leven moet veranderen (2004) ISBN 9789045701615
• De Gouden Eeuw, proeftuin van onze wereld' (met Kees Zandvliet) (2012) ISBN 9789057308802
• Iedereen was er. Feest voor Renate Rubinstein (2015) ISBN 9789045030463
• De IJzeren eeuw : Het begin van ons moderne Nederland (met Kees Zandvliet) (2015) ISBN 9789057303418