Hanna Czajkowska

Hanna Czajkowska-Kroczewska (ur. 22 lipca 1917 w Warszawie, zm. 1 lutego 1991 tamże) – graficzka, ilustratorka, malarka, przedstawicielka Polskiej Szkoły Ilustracji.

Edukacja

Naukę w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie rozpoczęła w 1939 r., a ukończyła już po wojnie, dyplom otrzymała w 1955. Malarstwo studiowała pod kierunkiem m.in. Tadeusza Pruszkowskiego, a grafikę pod kierunkiem Jana Marcina Szancera.

Praca zawodowa

Szybko rozpoczęła współpracę z wydawnictwami specjalizującymi się w literaturze dziecięcej (przez lata była związana z Naszą Księgarnią), a książkami dla najmłodszych zajmowała się następnie całe zawodowe życie. Zilustrowała ich ponad sto. Choć nigdy nie była w Szwecji, zasłynęła z graficznych projektów do literatury dziecięcej tego kraju. Do najbardziej znanych należą: Dzieci z Bullerbyn, Nils Paluszek i Karlsson z Dachu Astrid Lindgren. Rozpoznawalnym jej dziełem jest też wydawana 17 razy Pierwsza czytanka Ireny Słońskiej, do której Czajkowska ilustracje przygotowała wspólnie z Witoldem Popławskim.

Wśród autorów, których książki ilustrowała, są m.in.: Hanna Ożogowska, Helena Bechlerowa, Czesław Janczarski, Joanna Papuzińska, Adam Bahdaj, Mira Jaworczakowa czy Aleksander Puszkin. Współpracowała z redakcją miesięcznika dla dzieci „Miś”, dla którego przygotowała ok. 500 prac.

W twórczości stosowała czyste, wyraziste barwy, dążyła do uogólnienia, posługiwała się też ilustracją kreskową. Ignacy Witz, ilustrator i redaktor opracowania Grafika w książkach Naszej Księgarni, uznał Czajkowską za najczynniejszą graficzkę polską, a właściwą jej formę poetycka ocenił jako doskonale odpowiadającą psychice najmłodszych.

Hanna Czajkowska malowała także obrazy olejne, często pejzaże i kwiaty, ale jedynie dla najbliższych.

Prace artystki były wiele razy wystawiane w kraju i za granicą.

Życie prywatne

Urodziła się w Warszawie, ale dzieciństwo i pierwsze lata młodości spędziła w Kaliszu. Jej ojciec, lekarz rentgenolog, został zamordowany w Katyniu. W czasie wojny straciła też obu braci – Sławka i Zbyszka (jeden zginął w powstaniu warszawskim, drugi był lotnikiem, po wojnie pozostał za granicą, zginął tuż po jej zakończeniu, prawdopodobnie w katastrofie podczas przelotu nad Atlantykiem). Jej małżeństwo zawarte w późnym wieku trwało krótko.

Mieszkała i pracowała w kawalerce na warszawskim Żoliborzu, dopiero pod koniec życia przeprowadziła się do mieszkania w tej samej dzielnicy przy ul. Jana Kochanowskiego.

• Dzieci z Bullerbyn (1957), Nils Paluszek, Karlsson z Dachu – Astrid Lindgren
• Pierwsza czytanka – Irena Słońska
• Zajączek z rozbitego lusterka – Helena Bechlerowa
• Oto jest Kasia (1959) – Mira Jaworczakowa
• Bajka o rybaku i złotej rybce – Aleksander Puszkin

Ilustracje H. Czajkowskiej na stronie BP Miasta Gniezna https://biblioteka.gniezno.pl/mistrzowskie-kreski-rzecz-o-ilustracji-hanna-czajkowska/#&gid=1&pid=2

Ilustracje H. Czajkowskiej w zbiorach Pinterest https://pl.pinterest.com/jomepour/hanna-czajkowska/