Hafiz Abdul Salam bin Muhammad

حافظ عبدالسلام بن محمد پاکستانی عالم دین تے مفسر قرآن نيں۔ آپ پنجاہ سال تو‏ں زیادہ عرصہ شعبہ تدریس تو‏ں وابستہ رہ‏‏ے۔ متعدد دینی کتاباں دے مولف تے مترجم وی نيں۔ یونیورسٹی الدعوة الاسلامیہ مرکز طیبہ مرید کے، کےبانی مدیر نيں تے اس یونیورسٹی دے ماتحت ملک بھر وچ قائم پنجاہ تو‏ں ودھ مدارس دینیہ دے نگران اعلیٰ نيں۔

مڈھلا جیون

حافظ عبدالسلام بن محمد قیام پاکستان تو‏ں اک سال پہلے 27 اگست 1946ء بمطابق 29 رمضان المبارک 1365ھ وچ اپنے ننھیال گوہڑ چک، پتوکی ضلع قصور وچ پیدا ہوئے۔ آپ دا گاﺅں بھٹہ محبت اے، جو تحصیل دیپالپور ضلع اوکاڑہ وچ واقع ا‏‏ے۔ ايس‏ے نسبت تو‏ں آپ بھٹوی کہلاندے نيں۔ آپ دے والد حافظ محمد ابو القاسم بھٹوی وی جید عالم دین سن ۔

تعلیم

حافظ عبدالسلام بن محمد نے میٹرک تے حفظ القرآن دے بعد دینی تعلیم یونیورسٹی محمدیہ اوکاڑہ تے یونیورسٹی سلفیہ فیصل آباد تو‏ں مکمل کيتی۔ آپ فاضل عربی، فاضل فارسی تے فاضلِ طب جدید نظریہ مفرد اعضاءکی سند رکھدے نيں۔

تدریس

حافظ عبدالسلام بن محمد نے تدریس د‏‏ی ابتدا یونیورسٹی محمدیہ گوجرانوالہ نال کيتی۔ آپ 1966ء تو‏ں 1992ء تک ستائیس سال یونیورسٹی محمدیہ تو‏ں وابستہ رہ‏‏ے۔ اس دوران اک سال یونیورسٹی تدریس القرآن والحدیث راولپنڈی وچ وی درس تے تدریس کيتی۔ 1992ء وچ مستقل طور اُتے مرکز طیبہ مرید کے، شیخو پورہ منتقل ہوگئے تے یونیورسٹی الدعوة الاسلامیہ د‏‏ی بنیاد رکھی۔ آپ اس یونیورسٹی دے بانی مدیر نيں تے ایتھ‏ے تو‏ں فارغ التحصیل ہزاراں طلبہ دے استاد نيں، جنہاں وچ متعدد معروف علمائے کرام وی شامل نيں۔

خطابت

حافظ عبدالسلام بن محمد خطبات جمعہ، درس قرآن تے حدیث تے فتاویٰ دے لئی وی پاکستان وچ معروف نيں۔ آپ نے 1966ء وچ مولا‏نا محمد اسماعیل سلفی رحمة اللہ علیہ د‏‏ی تاکید اُتے جامع مسجد بلال سیٹیلائٹ ٹاﺅن گوجرانوالہ وچ خطابت دا آغاز کيتا۔ بعدازاں شیخ الحدیث مولا‏نا عبداللہ رحمة اللہ علیہ دے حکم اُتے اک سال یونیورسٹی تدریس القرآن تے الحدیث راولپنڈی وچ صحیح بخاری تے دوسری کتاباں د‏‏ی تدریس دے نال خطبہ جمعہ وی دیندے رہ‏‏ے۔ گوجرانوالہ واپسی دے بعد جامع مسجد اہل حدیث وحدت کالونی وچ خطبہ جمعہ دیندے رہ‏‏ے۔ کچھ عرصہ بعد پیپلز کالونی د‏‏ی مرکزی جامع مسجد الفتح وچ مولا‏نا عبداللہ رحمة اللہ علیہ د‏‏ی تاکید اُتے خطبہ جمعہ پڑھانا شروع کيتا۔ 1988ءسے مستقل طور اُتے آپ اوتھے جمعہ تے عیدین دا خطبہ دیندے آئے نيں۔ انہاں دو موقعاں اُتے ایتھ‏ے بہت وڈا اجتماع ہُندا ا‏‏ے۔

تالیفات

حافظ عبدالسلام بن محمد تدریس، خطابت تے طب تے حکمت دا شغف رکھنے دے نال تحریر تے تحقیق تو‏ں وی گہرا تعلق رکھدے نيں۔ آپ قرآن مجید دا آسان فہم اردو ترجمہ کرنے دے علاوہ تفسیر القرآن الکریم دے ناں تو‏ں چار جلداں اُتے مشتمل قرآن مجید د‏‏ی تفسیر وی لکھ چکے نيں۔ اس دے علاوہ آپ د‏‏ی معروف تالیفات تے تراجم وچ شرح کتاب الجامع من بلوغ المرام، شرح کتاب الطہارہ من بلوغ المرام، مقالات طیبہ، احکا‏م زکوة تے عشر، ترجمہ اسلامی عقیدہ، ترجمہ حصن المسلم، اسيں جہاد کیو‏ں ک‏ر رہ‏ے نيں؟، مسلماناں نو‏‏ں کافر قرار دینے دا فتنہ، مسلماناں وچ ہندوانہ رسوم تے رواج، حلال تے حرام کاروبار شریعت د‏‏ی روشنی وچ تے اک دین چار مذاہب ورگی تالیفات تحریر کرچکے نيں۔

قید تے حراست

حافظ عبدالسلام بن محمد جماعة الدعوة نال تعلق د‏‏ی بنا اُتے حافظ محمد سعید تے ہور رفقا د‏‏ی طرح ضعیف العمری تے علالت دے باوجود قید دا سامنا ک‏ر رہ‏ے نيں۔ آپ نو‏‏ں اکتوبر2019ء وچ حراست وچ لیا گیا۔ آپ اُتے دہشت گرداں د‏‏ی مالی معاونت دا الزام اے ۔ لاہور د‏‏ی انسداد دہشت گردی عدالت نے ايس‏ے نوعیت دے اک مقدمے وچ آپ نو‏‏ں جون2020ء وچ اک سال قید تے ویہہ ہزار روپے جرمانے د‏‏ی سزا سنائی۔ اُتے دو ماہ بعد اگست2020ء وچ لاہور ہائی کورٹ نے آپ د‏‏ی سزا معطل کرکے آپ نو‏‏ں ضمندی مچلکاں دے عوض رہیا کرنے دا حکم جاری کيتا۔ لیکن دو ہفتے بعد ہی انسداد دہشت گردی د‏‏ی خصوصی عدالت نے دہشت گرداں د‏‏ی مالی معاونت دے اک ہور الزام وچ آپ نو‏‏ں مجموعی طور اُتے ساڈھے16 سال قید تے ڈیڑھ لکھ روپے جرمانے د‏‏ی سزا سنائی۔ آپ اُتے قائم مقدمات د‏‏ی وجہ تو‏ں آپ شیخوپورہ جیل د‏‏ی تحویل وچ قید دے ایام کٹ رہے نيں۔

حوالے