Franciszek Wysłouch

Franciszek Marian Wysłouch (ur. 24 września 1896 w Pirkowiczach na Polesiu, zm. 23 marca 1978 w Londynie) – pułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, malarz i pisarz.

Pochodził z polsko-litewskiego rodu szlacheckiego Wysłouchów herbu Odyniec. Syn Antoniego Izydora (historyka i filologa klasycznego, posła na Sejm II Rzeczypospolitej) oraz Seweryny ze Skarżyńskich.

Szkołę średnią ukończył w Warszawie, tam też rozpoczął studia malarskie. Za zaangażowanie w ruchu niepodległościowym w 1914 został zesłany przez władze carskie do Wiatki na Syberii. Po ucieczce stamtąd wstąpił do Legionów Polskich; brał również udział w wojnie polsko-bolszewickiej. W wojnie tej walczyli też jego młodsi bracia – Seweryn, Stanisław i Bernard; starszy – Antoni był kapitanem w korpusie gen. Dowbor-Muśnickiego (zginął w bitwie pod Bobrujskiem).

3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku i 2049. lokatą w korpusie oficerów piechoty, a jego oddziałem macierzystym był 9 Pułk Piechoty Legionów. W listopadzie 1922 roku został przydzielony do Powiatowej Komendy Uzupełnień Kobryń na etatowe stanowisko oficera instrukcyjnego.

2 kwietnia 1929 roku został mianowany kapitanem ze starszeństwem z 1 stycznia 1929 roku i 7. lokatą w korpusie oficerów piechoty. 23 grudnia 1929 roku został powołany do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze słuchacza Kursu 1929-1931. Z dniem 1 września 1931 roku, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera dyplomowanego, został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza. Na stopień majora został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1937 roku i 94. lokatą w korpusie oficerów piechoty.

Pracę w wojsku łączył z nieustanną pracą społeczną – harcerstwo, ochronka we własnym domu; był redaktorem miesięcznika „Nasze Okolice”, przeznaczonego dla rolników Polesia i Wileńszczyzny.

W 1939 wziął udział w Kampanii Wrześniowej; internowany na Łotwie skąd zbiegł do formującego się wojska we Francji. Był dowódcą konwoju statków przewożących broń do Persji, szefem sztabu Ośrodka Zapasowego Armii na Środkowym Wschodzie i kierownikiem wsparcia lotniczego II Korpusu. Uczestnik m.in. bitwy pod Monte Cassino. Od 4 grudnia 1945 do 1947 był dowódcą 12 Wołyńskiego Batalionu Strzelców.

Po wojnie został na emigracji – osiadł w Wielkiej Brytanii. Utrzymywał się z pracy fizycznej. Podpisał list pisarzy polskich na Obczyźnie, solidaryzujących się z sygnatariuszami protestu przeciwko zmianom w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (List 59). Zmarł 23 marca 1978 w Londynie, gdzie został pochowany.

Był żonaty z Barbarą z Jeżewskich.

Franciszek Wysłouch jest autorem trzech zbiorów opowiadań które zostały wydane w Londynie przez Polską Fundację Kulturalną. Opowiadania są barwnym i emocjonalnym wspomnieniem dla współczesnych egzotycznego już Polesia.

• 1968 – Opowiadania poleskie
• 1975 – Na ścieżkach Polesia
• 1979 – Echa Polesia

W latach 2012-2013 książki wznowiło wydawnictwo LTW.

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
• Krzyż Walecznych
• Złoty Krzyż Zasługi
• Medal Niepodległości – 4 lutego 1932 roku „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”
• Srebrny Krzyż Zasługi

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty 1 lipca 1933. Warszawa: Przegląd Piechoty, 1933.
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty. 5 czerwiec 1935. Dodatek bezpłatny dla prenumeratorów „Przeglądu Piechoty”. Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa, 1935. [dostęp 2016-06-05].
• Tadeusz Kryska-Karski, Henryk Barański: Piechota Polska 1939-1945. T. 15. Londyn: 1974.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
• Barbara Wysłouchowa, Wstęp; [w:] Franciszek Wysłouch, Echa Polesia.
• Dymitr Zagacki, Franciszek Wysłouch – piewca Polesia; Magazyn Polski, Ogólnokrajowy miesięcznik SZ „Związek Polaków na Białorusi", 2013 nr 11 (95), s. 22-25: http://kresy24.pl/wp-content/uploads/2013/11/Magazyn_Polski_11-2013.pdf
• Krzysztof Wojciechowski, W gościnie u Wysłouchów: http://www.kresy.pl/zobacz-kresy,warto-zobaczyc?zobacz/w-goscinie-u-wyslouchow#