Franciszek Wanic

Franciszek Wanic (ur. 29 sierpnia 1881 w Starej Wsi, zm. 24 marca 1954 w Sanoku) – polski nauczyciel.

Urodził się 29 sierpnia 1881 w Starej Wsi jako syn Jana i Apolonii z domu Kielar (1846-1919). W 1903 zdał eksternistycznie egzamin dojrzałości w C. K. Gimnazjum Męskim w Sanoku (w jego klasie byli m.in. Jan Killar, Jan Rajchel, Władysław Żarski). Ukończył studia z zakresu filologii klasycznej i został nauczycielem, w 1913 pracował w Stanisławowie. Pełnił służbę wojskową w c. i k. armii. W jej szeregach podczas I wojny światowej służył na froncie włoskim. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego. Został awansowany do stopnia podporucznika piechoty ze starszeństwem z 1 czerwca 1919. W 1923, 1924 był oficerem rezerwowym 2 Pułku Strzelców Podhalańskich w Sanoku. W 1934 jako podporucznik rezerwy piechoty pospolitego ruszenia był w oficerskiej kadrze okręgowej nr X jako oficer przewidziany do użycia w czasie wojny i był wówczas przydzielony do Powiatowej Komendy Uzupełnień Sanok.

W okresie II Rzeczypospolitej pracował jako nauczyciel w Sanoku. 5 lutego 1921 został mianowany z Brzozowa nauczycielem w Państwowym Gimnazjum Męskim w Sanoku, gdzie uczył języka łacińskiego, języka greckiego, języka polskiego, historii, matematyki, kaligrafii, a ponadto był opiekunem drużyny harcerskiej, kółka grecystów, orkiestry. Rozporządzeniem Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego z 9 stycznia 1934 został zaszeregowany do grup VII w zawodzie. Ponadto, od początku istnienia uczył w założonym w 1923 Miejskim Prywatnym Seminarium Nauczycielskim Żeńskim, gdzie wykładał język polski i kaligrafię, w Prywatnym Polskim Gimnazjum Żeńskim im. Emilii Plater w Sanoku, gdzie uczył języka łacińskiego. Działał w Towarzystwie Nauczycieli Szkół Średnich i Wyższych; w 1928 był członkiem zarządu okręgu lwowskiego TNSŚiW, w latach 30. pełnił funkcję wiceprezesa i skarbnika koła TNSŚiW w Sanoku. Był członkiem komitetu organizacyjnego I Zjazdu Absolwentów z okazji 50-lecia sanockiego gimnazjum w 1938. Od 1948 do 1953 był nauczycielem przedmiotów ogólnokształcących w szkołach mechanicznych w Sanoku.

Był członkiem sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” (1920, 1921, 1922, 1924, 1939) oraz zaangażował się także w próbę reaktywacji „Sokoła” w 1946. Wspierał działalność Katolickiego Związku Młodzieży Rękodzielniczej i Przemysłowej w Sanoku i zasiadł w jego Radzie Opiekuńczej.

Zmarł 24 marca 1954 w Sanoku. Został pochowany w części „Rymanowski Stary” Cmentarza Centralnego w Sanoku. Jego żoną była Eugenia z domu Piątkowska (1898-1978), z którą miał dzieci: Adama (1931-1971), Annę i Jana.

Sanocki poeta Roman Bańkowski zadedykował Franciszkowi Wanicowi wiersz pt. „Monarchista”, opublikowany w tomiku poezji pt. Byli wśród nas – inni z 2000 (wspomniał w nim powiedzenie profesora, który mawiał: Nie było to jak za cesarza w Galicji Lodomerii, oraz przytoczył opowiedziane przez Wanica spotkanie z cesarzem Franciszkiem Józefem I podczas jego służby wojskowej w c. i k. armii, gdy monarcha – dowiedziawszy się o tym samym imieniu zagadniętego żołnierza – miał odpowiedzieć: Ja Franciszek, ty Franciszek, mówmy sobie na ty). Anegdotę profesora potwierdził także inny wychowanek sanockiego gimnazjum, Stefan Stefański, dodając, iż Wanic służył wówczas w 45 Pułku Piechoty, a niespodziewane spotkanie z cesarzem miało miejsce podczas manewrów na sanockich Błoniach.

• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1934.
• Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka. Kraków: Secesja, 1995. ISBN 83-86077-57-3.