Faustyna Morzycka

Beatrycze Faustyna Prakseda Konstancja Morzycka (ur. 2 sierpnia 1822 w Chociszewie, zm. 15 kwietnia 1891 w Paulinowie) herbu Mora – aktywistka lewicowa i feministyczna. Entuzjastka w kole Narcyzy Żmichowskiej. Powstaniec w 1863 roku.

Urodziła się w rodzinie ziemiańskiej. Ojciec Jan był kapitanem w 3 Pułku Piechoty Księstwa Warszawskiego. Matka, Rozalia Umińska, pochodziła z ziemiańskiej rodziny na Kujawach. Rodzeństwo: Julian Morzycki, Stanisław Morzycki i Eufrazyna Morzycka. Jej imię nadano bratanicy (córce Juliana) Faustynie Morzyckiej młodszej, znanej literatce i pierwowzorze Siłaczki Stefana Żeromskiego.

Podejmowała aktywność spiskową zajmując się więźniami politycznymi X-tego Pawilonu Cytadeli Warszawskiej. Od 11 października 1850 objęta tajnym nadzorem policyjnym. Obok Skimborowiczównej, Rembiewskiej, Kołakowskiej, Zabłockiej, Ziemięckiej i Siewielińskiej, członkini „Związku Wspólnego Nieszczęścia” założonego przez Narcyzę Żmichowską w 1843 roku.

Po otrzymaniu spadku po zmarłym bezpotomnie wuju Umińskim od 1854 roku, zamieszkała z bratem Julianem w majątku Lachowce pod Żytomierzem, gdzie zajmowała się dobrami hrabiego Adolfa Grocholskiego w pobliskiej Kukulnej. Wzięła udział w akcji powstańczej w 1863 pod Sołotwinem. Korespondowała z kuzynką Ksawerą Mazurkiewiczówną, siostrą Ludwika Mierosławskiego, dyktatora Powstania Styczniowego. Po zesłaniu brata Juliana na Syberię w 1863 roku, zajmowała się jego dziećmi. Przyjechała na Syberię opiekować się bratem, kiedy opuściła go żona, Maria z Obuchowskich. Po amnestii, wraz z bratem brała udział w tworzeniu uzdrowiska w Nałęczowie. Zmarła w Paulinowie. Pochowana jest w pobliskiej Wąwolnicy. Na płycie grobowej jest napisane: „Jedna z najczynniejszych entuzjastek i towarzyszek N. Żmichowskiej. Żyła dla Ojczyzny i Rodziny”.

• Jerzy Klijanienko-Pieńkowski. Pan Pieńkowski? Da oni żili zdieś. Wołyń, Syberia, Nałęczów, losy ziemiaństwa polskiego. Wydawnictwo Sztafeta, 2012, ​ISBN 978-83-63767-08-2​.
• Jerzy Klijanienko. Morzyccy herbu Mora. [w:] Oleg Chorowiec. Herbarz Szlachty Wołyńskiej. Tom III, 2014, s. 260–265. ​ISBN 978-83-935076-2-7​.
• Djakon W.N., Gałkowska A., Śliwkowska W., Zajcew W.M. Uczestnicy ruchów wolnościowych w latach 1832–1855 (Królestwo Polskie). Przewodnik biograficzny. Wrocław 1996, str 311.