Fajwel Berliner (Dawid Boczkin)

Fajwel Berliner, Dawid Boczkin (pseud. Szlamek, Szlamowicz, ur. 1906 w Łodzi, zm. 1937 w ZSRR) – polski działacz komunistyczny i publicysta, narodowości żydowskiej.

W młodości był robotnikiem w przemyśle drzewiarskim. Działacz młodzieżowej żydowskiej organizacji Bundowskiej „Cukunft”, a od 1924 Związku Młodzieży Komunistycznej (ZMK/KZMP). Przewodniczył czerwonej frakcji Zarządu Okręgowego żydowskiego Związku Zawodowego Robotników Przemysłu Włókienniczego. Od 1926 działacz Stowarzyszenia Wolnomyślicieli Polskich. Organizował odczyty i kursy szkoleniowe wśród młodzieży. Współzałożyciel i współredaktor wydawanych w języku jidysz pism żydowskiej sekcji Stowarzyszenia: „Der Frajdenker” („Wolnomyśliciel”), „Najer Frajdenker” („Nowy Wolnomyśliciel”), „Proletariszer Frajdenker” („Proletariacki Wolnomyśliciel”) i „Frajdenkerwort” („Słowo Wolnomyślciela”) w latach 1926-1928. Następnie wszedł w skład Centralnego Biura Żydowskiego przy KC KPP. Pod koniec 1928 został na krótko aresztowany w związku z działalnością komunistyczną. Od 1929 na polecenie KC KPP kierował Centralną Techniką KPZU we Lwowie. Zagrożony aresztowaniem, na przełomie 1930/1931 wyjechał do Gdańska, a następnie do ZSRR, gdzie działał pod nazwiskiem „Dawid Boczkin”. Na początku był dyrektorem podstawowej szkoły żydowskiej w Kijowie, a od 1932 redaktorem żydowskiej gazety codziennej Komunistycznej Partii (bolszewików) Ukrainy (KP(b)U) „Proletariszer Fon” („Proletariacki Sztandar”). Potem był kierownikiem jej działu zagranicznego. 1933-1936 słuchacz w szkole partyjnej, następnie kierownik kursów szkoleniowych przy Okręgowej Radzie Przemysłowej w Kijowie. 12 czerwca 1937 został aresztowany przez NKWD, a następnie stracony w ramach wielkiej czystki stalinowskiej i likwidacji czołowych działaczy KPP.

• Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego t. 1, Warszawa 1978.