Eustachy Antoni Iwanowski

Eustachy Antoni Heleniusz Iwanowski (ur. 1813 w Chałamigródku, zm. 7 lipca 1903 tamże) – polski historyk.

Syn Dezyderego Erazma Iwanowskiego herbu Łodzia (1780-1844), marszałka żytomierskiego i Klary Chojeckiej (1780-1826), córki Jana Nepomucena Chojeckiego (1748-1817), posła na Sejm Czteroletni.

Był jednym z ostatnich wychowanków Liceum Krzemienieckiego przed jego rozwiązaniem po powstaniu listopadowym. Początkowo gospodarował w swoim majątku ziemskim. Napisał szereg prac i opowiadań z dziejów Rusi Południowej pod pseudonimem Heleniusza w Krakowie. Dzięki znajomości stosunków na Wołyniu, Podolu i Ukrainie opisy, dotyczące przeszłości tych ziem, mają dużą wartość historyczną. Mając prawie 40 lat wydaje w Paryżu w 1852 pamiątkę z odbytej pielgrzymki do Częstochowy w roku 1848. W 1863 odbył pielgrzymkę do Ziemi Świętej.

Do przyjaciół Iwanowskiego należeli Edward Rulikowski oraz Aleksander Karol Groza, który ostatnich pięć lat swojego życia przemieszkał w jego rezydencji w Chałaimgródku. Pochowany w

W pobliżu kościoła św. Klary w Chałaimgródku zachował się kamienny pomnik z napisem

• Matka Boża na Jasnej Górze Częstochowskiej, Królowa Korony Polskiej... Paryż, 1852
• Kilka rysów i pamiątek (1860),
• Wspomnienia narodowe (Paryż, 1861),
• Listy z kraju i zagranicy, pisane r. 1863 i 1864 (1867),
• Rozmowy o Polskiej Koronie (Drukarnia Czasu, Kraków, 1873, t. 1–2),
• Wspomnienia lat minionych (1876, 2 tomy),
• Pamiątki polskie z różnych czasów (1882, 2 tomy)
• Listki wichrem do Krakowa z Ukrainy przywiezione (1901, 2 tomy).

• Wielka Encyklopedia Powszechna Ilustrowana Saturnina Sikorskiego (1892-1914). T. 31, s. 235.