Eugeniusz Bendera

Eugeniusz Bendera (ur. 13 lub 14 marca 1906 w Czortkowie, zm. 7 lipca 1988 w Warszawie) – więzień obozu Auschwitz-Birkenau, szofer i mechanik, inicjator słynnej ucieczki z Auschwitz.

Urodził się w rodzinie Józefa i Michaliny z Chmielowców. Pracował jako szofer. W wieku 24 lat ożenił się 13 lipca 1930 r. w Przedborzu z 18-letnią przedborzanką Heleną Kularską (1912-1983), c. Romana i Aleksandry z Panków.

Ucieczka z Auschwitz-Birkenau

W czasie okupacji niemieckiej został aresztowany przez żandarmerię, a następnie osadzony 9 stycznia 1941 r. w obozie koncentracyjnym Auschwitz, gdzie otrzymał nr obozowy 8502. W okresie poprzedzającym ucieczkę pracował jako mechanik w warsztatach samochodowych SS na terenie obozu. W maju 1942 otrzymał poufną informację, że został umieszczony na liście więźniów skazanych na śmierć. Postanowiono go utrzymać przy życiu tylko do momentu ukończenia prowadzonych przez niego napraw. Zdesperowany nakłonił do ucieczki Kazimierza Piechowskiego (harcerza z Tczewa ur. 1919). Do ucieczki namówili również por. Stanisława Jastera (ur. 1 stycznia 1921) i Józefa Lemparta (ur. 19 września 1916). 20 czerwca 1942 Bendera wyprowadził z garażu SS samochód Steyr 220, uciekinierzy włamali się do SS-mańskich magazynów, przebrali się w mundury SS i uzbrojeni wyjechali przez bramę obozu. Ucieczkę ułatwiło opanowanie Piechowskiego i jego biegła znajomość języka niemieckiego, który przebrany w mundur oficera w niewybrednych słowach rozkazał wartownikowi podniesienie szlabanu. Jest to jedna z najbardziej brawurowych i spektakularnych ucieczek z KL Auschwitz w dziejach tego obozu. Została przedstawiona w fabularyzowanym dokumencie nakręconym przez BBC, w którym wystąpił także sam Piechowski.

Po wojnie

Bendera po wojnie wrócił do Przedborza, gdzie pracował w swoim zawodzie. Po rozwodzie w 1959 wyprowadził się do Warszawy i tam zmarł 7 lipca 1988. Spoczął na Cmentarzu Bródnowskim, (kwatera 12L rząd 7 grób 32). Jego syn Ryszard (ur. 1932) został lekarzem. Wnuczka Eugeniusza, Karolina Bendera (ur. 1975) jest reżyserem filmowym.

• Katy Carr brytyjska piosenkarka z polskimi korzeniami, poświęciła ucieczce Kazimierza Piechowskiego i towarzyszy z Auschwitz swoją piosenkę „Kazik Kommander’s Car” z albumu Coquette.

• Adam Cyra. Uciekinier. „Panorama. Śląski Tygodnik Ilustrowany”. 4 (1696), 1987-01-25. 
• Kazimierz Piechowski, Eugenia Bożena Kodecka-Kaczyńska, Michał Ziokowski, Byłem Numerem. Historie z Auschwitz, Wyd. Sióstr Loretanek, ​ISBN 83-7257-122-8​.
• Kazimierz Piechowski, My i Niemcy, Wyd. Sióstr Loretanek, Warszawa 2008.
• Auschwitz-Birkenau to fabryka śmierci. Kazimierz Piechowski uciekł z obozu koncentracyjnego
• WojciechW. Zawadzki WojciechW., Bendera Eugeniusz, Przedborski Słownik Biograficzny [zarchiwizowane z adresu 2013-04-06] .

• Więcej o Kazimierzu Piechowskim
• „Uciekinier” – film dokumentalny TVP o Kazimierzu Piechowskim
• Kazimierz Piechowski na spotkaniu ze skautami w Baden-Powell House w Wielkiej Brytanii
• Polskie Radio Program Trzeci, Godzina prawdy: Uciekinier z Auschwitz
• BogusławB. Kwiecień BogusławB., 75 lat temu. Uciekli z Auschwitz esesmańskim samochodem i w niemieckich mundurach, Gazeta Krakowska, 25 czerwca 2017 [dostęp 2020-04-16] .