Emmanouil Repoulis

Ο Εμμανουήλ Ρέπουλης γεννήθηκε το 1863 στο Κρανίδι Αργολίδας. Η οικογένειά του, αν και δεν ήταν ιδιαίτερα ευκατάστατη, ανήκε στις πιο έγκριτες της περιοχής. Πατέρας του ήταν ο Παντελής Ρέπουλης (ή Λιέπουρης), ναυτικός, και μητέρα του η Παρασκευή, το γένος Λάμπρου. Ήταν το τρίτο κατά σειρά παιδί τους, είχε δε τέσσερις αδελφούς και δύο αδελφές.

Πρώτος σταθμός στην πνευματική του ζωή υπήρξε το Σχολαρχείο του Κρανιδίου το μόνο που διέθετε εκείνη την εποχή η πόλη. Εκεί έμαθε τα πρώτα του γράμματα.

Έπειτα συνέχισε τις γυμνασιακές του σπουδές στο Ναύπλιο και στην Αθήνα. Ο νεαρός τότε Ρέπουλης παρέδιδε δωρεάν μαθήματα στον ανιψιό του Αργυρόπουλου, με μοναδικό αντάλλαγμα το καθημερινό του φαγητό.

Μετά τη φοίτησή του στην πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, εγγράφεται στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και ασχολείται με τη δημοσιογραφία. Εργάζεται ως διορθωτής, από το 1889, στην εφημερίδα «Καθημερινή» του Λάμπρου. Ύστερα από ένα χρόνο γίνεται αρχισυντάκτης της άλλης γνωστής εφημερίδας«Ακρόπόλις» και μαζί με τον Βλάση Γαβριηλίδη διευρύνουν τους ορίζοντές τους στα βιομηχανικά και εμπορικά ζητήματα της χώρας. Εκείνη η περίοδος είναι η απαρχή της ακμής της καριέρας του.

Ο Ρέπουλης ήταν ο πρώτος δημοσιογράφος που κατέκρινε μέσα από τα άρθρα του τη συναλλαγή, τις παλαιοκομματικές μεθόδους, τη βία των χωροφυλάκων, τη στρατοκρατία, τις παρεκτροπές των φιλοβασιλικών αξιωματικών και γενικά τα κακώς κείμενα της εποχής. Τη δημοσιογραφία δεν την εγκατέλειψε ποτέ. Θεωρούσε ότι ήταν ένα από τα σημαντικότερα όπλα, που μπορούσαν να αφυπνίσουν το λαό. Μπορούσε να τον προβληματίσει, να τον αναγκάσει να πάρει την τύχη του στα χέρια του. Αργότερα συνεργάστηκε και με τις εφημερίδες «Εστία», «Νέον Άστυ» και «Σκριπ». Επίσης αρθρογραφούσε σε πολλά περιοδικά, όπως η «Ελλάδα» του Σ. Ποταμιάνου.

Η οξεία παρατηρητικότητα που διέθετε, η ικανότητά του να αντιλαμβάνεται το ουσιώδες, η φιλομάθεια, το ήθος, η εργατικότητα και οι υψηλές αισθητικές του επιλογές, τον ανέδειξαν σε ταλαντούχο δημοσιογράφο και καλλιτέχνη και σε ένα από τους ικανότερους και πιο έντιμους πολιτικούς της γενιάς του.

Το όνομά του δεν έμεινε στην ιστορία μόνο μέσα από τις στήλες των εφημερίδων και των περιοδικών. Όταν, το 1899, εκλέγεται βουλευτής Ερμιονίδας, γίνεται αμέσως αισθητή η παρουσία του στο Κοινοβούλιο.

Ο τότε πρωθυπουργός, Γεώργιος Θεοτόκης, βλέποντας τις μεγάλες ικανότητές του, του αναθέτει την εισήγηση του κρατικού προϋπολογισμού. Ο Ρέπουλης εισηγείται προτάσεις πρωτοποριακές. Είναι φανερό ότι πρόκειται για διορατικό άνθρωπο. Μετά την εκλογική του αποτυχία, στην Ερμιονίδα το 1903, διορίζεται Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Οικονομικών. Διαφωνεί, όμως, με τις συνεχείς επεμβάσεις της φαυλοκρατίας στο έργο του και παραιτείται ύστερα από σύντομο χρονικό διάστημα.

Το 1905, εκλέγεται και πάλι βουλευτής, αλλά αποκόπτεται σχεδόν αμέσως από το κόμμα του Θεοτόκη και εντάσσεται στην ομάδα των Ιαπώνων, που έχει πρόγραμμα νεωτεριστικό, όπως ακριβώς ταίριαζε στον χαρακτήρα του. Οι αναδιοργανωτές όμως δεν καταφέρνουν να επιβληθούν, παρά τις μαχητικές τους προσπάθειες και απογοητευμένοι διαλύουν την ομάδα τους. Ο Ρέπουλης μόνος, μαζί μ' έναν - δυο άλλους συντρόφους του εξακολουθεί ν' ασκεί κριτική και δραστηριοποιείται στην κίνηση που οδηγεί στην Επανάσταση του 1909.

Όταν πλησίασε τον Ελευθέριο Βενιζέλο, το 1910, πίστεψε ότι οι οραματισμοί, οι αγώνες και τα όνειρά του θα γίνονταν πραγματικότητα μόνο αν στήριζε με όλες του τις δυνάμεις το μεγάλο ηγέτη. Έγινε υπαρχηγός του Κόμματος των Φιλελευθέρων. Ενώ είχε το Υπουργείο Εσωτερικών διορίστηκε Γενικός Διοικητής Μακεδονίας. Συνέβαλε ώστε η Ελλάδα να συμμετάσχει στον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο. Πολλοί από τους λόγους του στη διάρκεια του πολέμου έμειναν στην ιστορία.

Ως υπουργός Εσωτερικών εισάγει το νόμο «Περί Δήμων και Κοινοτήτων». Το 1915 αναλαμβάνει το Υπουργείο Οικονομικών, και από το 1917 μέχρι το 1920, επιστρέφει στο Υπουργείο Εσωτερικών.

Μετά τη δολοφονική απόπειρα εναντίον του Ελευθέριου Βενιζέλου στις 30 Ιουλίου 1920, στην Αθήνα ξεσπούν ταραχές και προετοιμάζεται η δολοφονία επιφανών αντιβενιζελικών παραγόντων. Ο Εμμ. Ρέπουλης, αντιπρόεδρος, τότε, της κυβέρνησης, διατάσσει να συλληφθούν και να φυλακιστούν όλοι οι απειλούμενοι, ενώ αναθέτει την προστασία τους σε ισχυρή φρουρά, με διοικητή της απόλυτης εμπιστοσύνης του.

Αλλά η ενωμένη Αντιβενιζελική Παράταξη κερδίζει τις εκλογές της 1ης Νοεμβρίου 1920. Ο Ρέπουλης κατηγορείται για μετριοπάθεια που οδήγησε στην ήττα τους Φιλελευθέρους. Στις 5 Νοεμβρίου 1920 αναχωρεί μαζί με τον Βενιζέλο (αυτοεξόριστοι και οι δύο) για το Παρίσι.

Το μνήμα του στο Κοιμητήριο του Κρανιδίου

Το 1923 εκλέγεται και πάλι βουλευτής, αλλά αυτή τη φορά δεν προσήλθε στη Βουλή για λόγους υγείας. Ο Εμμανουήλ Ρέπουλης, «ο αναπολόγητος» της Ελληνικής Βουλής, κατά την έκφραση του Κώστα Αθάνατου, πεθαίνει στις 14 Μαΐου του 1924, στη γενέτειρά του το Κρανίδι, από καρδιακό νόσημα. Η συμβολή του στο μεταρρυθμιστικό έργο του Βενιζέλου υπήρξε αποφασιστική. Όλα τα νομοσχέδια που έγιναν νόμοι του κράτους, έχουν τη δική του σφραγίδα. Ο ίδιος ο αρχηγός των Φιλελευθέρων τον προόριζε για διάδοχό του στην ηγεσία του κόμματος.

Τελευταία είχε εξομολογηθεί στους φίλους του:

Η μοίρα μου ήτο να δουλέψω δύο κυρίους αυταρχικούς, οι οποίοι όλο εταξίδευαν και με άφηναν αντικαταστάτη των: Τον Βλάσην Γαβριηλίδην και τον Βενιζέλον, και οι οποίοι μου εζητούσαν δι' όλα ευθύνας. Ως δημοσιογράφος είχα τον Γαβριηλίδην ταξιδεύοντα διαρκώς και διά τηλεγραφημάτων του ζητοΰντα δι' όλα παρ' εμού ευθΰνας διά το τάδε και τάδε ζήτημα. Και ο Βενιζέλος από μένα εζητούσεν ευθύνας...

• Εμμανουήλ Ρέπουλης, «Κείμενα – Επιστολές – Άρθρα – Ομιλίες », Εκδόσεις Δήμου Κρανιδίου, 2001