Cornelis van der Waal

Cornelis van der Waal (Ridderkerk, 7 april 1919 - Pretoria, 14 juli 1980) was een Nederlands theoloog en predikant die het tweede deel van zijn leven in Zuid-Afrika vertoefde. Hij heeft tal van artikelen en boeken het licht doen zien, onder meer het driedelige werk Sola scriptura dat een verklaring van de gehele Bijbel beoogde en dat in het Afrikaans, Engels, Hongaars en Koreaans is vertaald.

Van der Waal studeerde theologie (1939-1943) aan de toenmalige gereformeerde Theologische Hogeschool te Kampen. In 1943 werd hij hulppredikant in Amsterdam-Noord en korte tijd later in het Friese Sexbierum. Daarna was hij predikant van de eveneens in Friesland gelegen dorpen Pingjum-Zurich. Hier sloot hij zich in 1947 aan bij de Vrijmaking en was hij van 1947 tot 1950 predikant van de Gereformeerde Kerk vrijgemaakt in de Friese stad Sneek. Van 1950 tot 1954 diende hij de gemeente Leerdam, Zuid-Holland. In 1954 kreeg hij een beroep naar Pretoria, Zuid-Afrika, waar hij de eerste predikant werd van de Zuid-Afrikaanse zusterkerk van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt, de Vrye Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika (VGKSA). Vanwege theologische meningsverschillen (onder meer over de echtscheiding) vond er in 1969 in Pretoria een kerkscheuring plaats. Van der Waal werd door de VGKSA geschrapt als lid. Hierna scheidde hij zich af met een groot deel van zijn gemeenteleden en ging verder als de Vrye Gereformeerde Kerk, in de volksmond bekend als de 14e laan, die zich als de rechtmatige voortzetting van de gemeente in Pretoria beschouwde. De predikant hertrouwde na een echtscheiding en werd in 1979 door zijn eigen kerkenraad geschorst. Vanwege een zware ziekte overleed Cornelis van der Waal op 61-jarige leeftijd in de zomer van 1980. Zijn gemeente sloot zich in 1983 aan bij de Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika.

Van der Waal promoveerde tweemaal. De eerste keer in 1956 aan de Universiteit van Pretoria op het proefschrift Oudtestamentische priesterlijke motieven in de apocalyps, en de tweede keer in 1973 aan de Universiteit van Suid-Afrika op de dissertatie Het pascha van onze verlossing. Laatste betrof een onderwerp uit de kerkgeschiedenis, namelijk die van de controverse tussen jodendom en christendom in de tweede eeuw aan de hand van de Bijbeluitleg in de paaspreek van Melito van Sardes. Deze was een bisschop van het Klein-Aziatische Sardes in de tweede helft van die eeuw en gold destijds als een belangrijk kerkelijk leider.

• Antithese of synthese? De oecumenische beweging beschreven en getoetst, 1951
• Van strijd en zegepraal, 1954 (met J. Kok)
• Liquidatie der reformatie. Over de oecumenische beweging en haar theologie, 1966
• Sola scriptura. Wegwijzer bij het bijbellezen (3 delen), 1966-1968
• Wat staat er eigenlijk?, 1971
• Openbaring van Jezus Christus (2 delen), 1971-1981
• Die Dordtse Leerreëls verdor nie. Die Vyf Artikels teen die Remonstrante, 1973
• Gij kustlanden. Een trektocht door de arbeidsterreinen van de apostelen Paulus en Johannes, 1974
• De harten omhoog! maar hoe?, 1976
• En het zal geschieden in de laatste dagen... Is de Openbaring een politieke Enkhuizer almanak of een boek van het verbond? Naar aanleiding van Hal Lindsey, 'De planeet die aarde heette...', 1977
• Het Nieuwe Testament: boek van het verbond, 1978
• Commentaar op het Evangelie naar Johannes, 1984 (postuum)
• Het verbondsmatig evangelie, 1990 (postuum)