Bronisław Chruściel

Bronisław Stanisław Chruściel (ur. 20 października 1899 w Marcinkowicach, zm. 19 marca 1965 w Bexhill-on-Sea) – pułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego II RP i Polskich Sił Zbrojnych, w 1964 roku mianowany przez władze RP na uchodźstwie generałem brygady.

Bronisław Stanisław Chruściel urodził się 20 października 1899 roku w Marcinkowicach, w rodzinie Jana i Elżbiety z Sołtysów. W latach 1909–1912 uczęszczał do gimnazjum w Gorlicach, następnie do I Gimnazjum w Nowym Sączu, którego został absolwentem w 1917. W latach 1912–1914 należał do Polskich Drużyn Strzeleckich.

Jako niepełnoletni od sierpnia do września 1914 roku pełnił służbę w 1 pułku piechoty Legionów Polskich. W latach 1914–1917 był członkiem I Męskiej Drużyny Harcerzy im. Stefana Czarnieckiego w Nowym Sączu, zaś od lutego 1917 do lipca 1918 pełnił czynną służbę w 27 batalionie strzelców armii austro-węgierskiej. W sierpniu 1918 przystąpił do Organizacji „Wolność" i brał czynny udział w przewrocie wojskowym w Nowym Sączu 31 października 1918.

W okresie od 5 listopada 1918 (jako podporucznik, od 1922 porucznik, po 1924 kapitan) do stycznia 1927 służył w 5 pułku piechoty Legionów w Wilnie. W 1918 wziął udział w obronie Lwowa a w 1919 walczył przeciwko Ukraińcom w Małopolsce Wschodniej. W roku 1920 uczestniczył w wojnie z bolszewikami najpierw w Inflantach, później podczas wyprawy kijowskiej gdzie został ranny.

1 lutego 1927 został przeniesiony z 5 pp Leg. do Generalnego Inspektoratu Sił Zbrojnych na stanowisko oficera ordynansowego generała do prac przy Generalnym Inspektorze Sił Zbrojnych, generała brygady Stefana Dąb-Biernackiego z siedzibą w Wilnie. 21 grudnia 1929został powołany do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie w charakterze słuchacza Kursu Normalnego 1929–1931. Z dniem 1 września 1931, po ukończeniu studiów i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera dyplomowanego, został przydzielony do dowództwa 1 Dywizji Piechoty Legionów w Wilnie. 17 grudnia 1931 awansował na majora ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1932 i 58. lokatą w korpusie oficerów piechoty. W grudniu 1932 został przeniesiony do Państwowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego w Warszawie na stanowisko szefa wydziału. Od grudnia 1934 roku dowodził batalionem w 1 pp Leg. w Wilnie. Od listopada 1937 do kwietnia 1938, w stopniu podpułkownika, pełnił służbę w Sekretariacie Komitetu Obrony Rzeczypospolitej, a następnie (1939) w Sztabie Głównym Naczelnego Wodza do czasu wybuchu wojny.

Po klęsce wrześniowej przez krótki okres był internowany w Rumunii po czym przedostał się do Francji. W 1940 po klęsce armii francuskiej ewakuowany do Anglii wraz ze Szkołą Podchorążych Piechoty w Coëtquidan, której był komendantem. 16 lipca 1940 mianowany był pierwszym dowódcą 2 batalionu strzelców. Dowodził nim przez 2 lata. W latach 1943–1944 pełnił obowiązki zastępcy Szefa Oddziału Operacyjnego Naczelnego Wodza. Podczas kampanii włoskiej od października 1944 roku był dowódcą 1 Brygady Strzelców Karpackich. Mianowany pułkownikiem ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1945 roku w korpusie oficerów piechoty. Od lipca 1945 roku do września 1946 roku był szefem Służby Opieki nad Żołnierzem przy Sztabie Naczelnego Wodza w Londynie. Następnie w latach 1947–48 przebywał w Niemczech w organizacji pomagającej w emigracji polskich obywateli do Anglii. Po demobilizacji pozostał w Anglii.

Był członkiem Kapituły Krzyża Orderu Wojennego Virtuti Militari, powołany 7 marca 1960, do 7 marca 1962. Znalazł zatrudnienie jako operator maszyn w fabryce plastików, zawód ten wykonywał do roku 1961. Ze względu na pogarszający się stan zdrowia opuścił Londyn i wyniósł się na południowe wybrzeże Anglii, gdzie przez dwa lata pracował jako nauczyciel w szkole angielskiej, którą przerwał z powodu choroby serca w 1963. Brał aktywny udział w życiu organizacji polonijnych, był członkiem Instytutu J. Piłsudskiego i wielu organizacji kombatanckich. M.in. otrzymał tytuł honorowego prezesa Koła Byłych Żołnierzy 2 Batalionu Grenadierów „Kratkowane Lwiątka”.

W 1964 został mianowany generałem brygady.

Zmarł 19 marca 1965 roku po długiej chorobie i wielotygodniowym pobycie w szpitalu w Bexhill-on-Sea. Pochowany na miejscowym cmentarzu. W czasie wojny jego żona pozostawiona w Polsce, była aresztowana przez Gestapo w 1943 roku a wiosną następnego roku rozstrzelana. Po wojnie ożenił się z Angielką.

• Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari nr 89
• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari – 16 lutego 1921
• Krzyż Walecznych – czterokrotnie
• Srebrny Krzyż Zasługi
• Medal Niepodległości
• Odznaka Pamiątkowa Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych – 12 maja 1936

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Tadeusz Kryska-Karski, Henryk Barański: Piechota Polska 1939-1945. T. 14. Londyn: 1973.
• Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
• Wiadomości/Wiadomosci-Wypad, Pismo Koła 2 Baonu Grenadierów "Kratkowane Lwiątka" (w późniejszym czasie ... i Komandosów). Kwartalnik wydawany w latach 1962-1996 w Edynburgu na prawach rękopisu. Numery: 9 (str.9-10), 12 (str.7), 60 (str. 1-3)
• Stefan Dembiński: Lista Oficerów Polskich Sił Zbrojnych na uchodźstwie według awansów dokonanych zarządzeniami Prezydenta Rzeczypospolitej, z uwzględnieniem rodzajów broni i służb. W: Dziennik Ustaw RP na Uchodźstwie [on-line]. 1969-06-30. [dostęp 2016-11-29].