Bee Htaw Monzel

နာဲဗဳထဝ် မန်ဇြာ (အၚ်္ဂလိက်: Nai Bee Htaw Monzel)(ၜံင် ဂိတုပသာ် ၈ မံက် ၁၃၃၇ တ္ၚဲဗုဒ္ဓဝါ အခိင် ဗတံ ၉ နာဍဳ ၄၅ မိနေတ်၊ ဂိတုမေ ၉ ၁၉၇၃ ပ္ဍဲအရာပ်ကြုင်ထၜိုင်၊ ကွာန်ကမာ၀က်၊ ပွိုင်ဍုင်မုဟ်ဍုင် တွဵုရးဍုင်မန်(16°08'36.54"N-97°43’59.7"E))ဝွံ ဒှ် ပေါင်မ အလဵုအသဳ ဍုင်ဒေန်မက် နဒဒှ် မၞိဟ်မကဵုကသပ် ပရေင်မၞိဟ် (social advisor/Social Welfare Supervisor)၊ အစာချူလိက် ကေုာံ ညးလ္ၚတ်လိက်ခေတ်တြေံ ဗွဲတၟေင် လိက်မန် ကဵု လိက်ပျူ၊၊

ပၞောဝ်ကဵုလိက် ညးမချူလဝ် သီုဖအိုတ်တအ်ဂှ် လိက်ဝတ္ထုဝင် ＂ဟံသာဝတဳဂြးစပ်＂ မပ္တိတ်လဝ် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၇ မဒှ်လိက် ပရူဝင် ဍုင်ဟံသာဝတဳလီုဂှ် မၞိဟ်တီဂၠိုင်တုဲ လိက်မဆေင်ကဵုဝင်မ္ဂး လိက်ကၞပ်ညးမချူလဝ်ဗီုဗၟာ ＂နိရုတ္တိ စကားဇစ်မြစ်အမြင်ဖြင့် ပျူနှင့် မွန်လူမျိုးတို့အကြောင်း＂မပ္တိတ်လဝ် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၄ ဂှ် မၞိဟ်တီဂၠိုင်အိုတ်ရ၊၊ စပ်ကဵုလိက်တၟအ်တုဲ လိက်တၟအ်မဆဵုတၟိ ပ္ဍဲဍုင်မ္လစ်သာ (မြစ်သား) ရးမာန္တလေဂှ် ညးကၠာဲစၠောအ် သီုပိဘာသာ မန်၊ ပါဠိ၊ ပျူမာန်လဝ်ရ၊၊

နာဲဗဳထဝ် မန်ဇြာ ကတဵုဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲသ္ၚိကၟိန်သၟာဗ္ၚ၊ မဒှ်ကောန်ခဒေအ်၊၊ ကောဒေအ်ညး သီုဖအိုတ် မသုန်တၠ၊၊ ညးဒှ်ကောန်ဍောတ်အိုတ် မရနုက်ကဵု မသုန်၊၊ ယၟုအပါညး နာဲဗၠာဲ (ၜံင် ၁၉၃၀ ဒဳဇြေန်ဗါ ၉ - ၂၀၂၁ အံက်တဝ်ဗါ ၈) မိညး မိင္ၚိုဲအုန် (ၜံင် ၁၉၃၅ ဨပြဳ ၇)၊၊ ပၞောဝ်ကဵုကောဒေအ်ဂမၠိုင်ဂှ် မၞိဟ်လတူညး နာဲရတ်တ် မန်ဇြာ ဂှ် ဒှ်အစာချူဒွက် မပတိတ်လဝ် ကဝးပုရဉ္ဇလဳတုဲ ခၞံလဝ်လိက် The Advantages Of Genuine Federalism (လမ်းမှန်သို့ပြသော ဖက်ဒရယ်ကြယ်ပွင့်) မပတိတ် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၈၊၊

ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၀၉ ဂိတုအေပြဳ ၉ ဂှ် သၞုက်ကရောဲ ကုမိကြက်ထဝ် ညးမဒှ်ကောန်စဴ အမာတ်မန်တြေံ နာဲဖဝ်စိင်၊ ကောန်နာဲထွန်းသောင်း မိအေးကြည် ဇာတိကၟာဝက်၊၊

ညးကတဵုဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲအရာပ်ကြုင်ထၜိုင် ဗဒဲါကျာ်ဇြာ၊၊ ညးမံင်လဝ် ပ္ဍဲအရာပ်ဂှ် စဵုညးကလိဂွံအယုက် ၆ သၞာံ၊၊ ညးစမံင်ဘာတန်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲဘာအလဵုအသဳ အရာပ်ဍုင်ဇြာ၊၊ ကာလညးကလိဂွံအယုက် ၇ သၞာံ မိမညးတအ် အာရာန်ကၠအ်သ္ၚိ ပ္ဍဲအရာပ်ထံင်ကှ်ေ ပလိုတ် ဘာဂကောံသင်ဗလိုက် ခရေတ်ယာန်မန်တုဲ ညးပြံင်အာမံင်ဘာအလဵုအသဳ အရာပ်ထံင်ကှ်ေ စဵုကဵု ညးကလိဂွံတန်တတိယ၊၊ အယုက်ညး ၉ သၞာံပြင်ဂှ် သၞာံ ၁၉၈၄ ဂိတုမာတ် ၂၀ ညးပထပိုယ် ပ္ဍဲဘာသာသနာပါလ (ဘာထံင်ကှ်ေ) ဇရေင် ကျာ်ဇၞော်အစာဝိလာသ၊ ဗွဲကြဴ စိုပ် သၞာံ ၁၉၈၈ အာကတ်လိက် ပ္ဍဲဘာလ္ဒေါဝ် ဍုင်ကျာ်ခမဳ၊ ဟိုတ်နူပရေင်ကလိုက်ကမဵု ၈၈၈၈တုဲ ဒးစဴအာကွာန်၊၊ သၞာံဂတဂှ် အာကတ်လိက် ဘာလ္ဒေါဝ်ဍုင် ဍုင်ဇြပ်ဗု၊ ကလိဂွံအံင်တန်မူလ ပ္ဍဲအလဵုအသဳ၊ တိုန်တန်ဍောတ် အံင်ဆ ပ္ဍဲဂကောံ ဟွံအံင် ပ္ဍဲအလဵုအသဳ၊၊ ရာံတိတ်နူဘဝထပိုယ် ဗိုင်ကၠောန်ကမၠောန်ဗ္ၚ ပ္ဍဲသ္ၚိ၊၊

နူအာယုက် ၁၈ သၞာံ လုပ်ကၠောန် ပ္ဍဲဂကောံမန် ကွာန်ကၟာဝက်တုဲ ချဳဓရာင်ကၠုင် ပရေင်ကမၠောန်ဂကောံနာနာ၊၊ စချူလိက်တုဲ လိက်ပရေင်၊ လိက်ဝတ္ထုတအ်ဂှ် ဂွံပါလုပ် ပ္ဍဲလိက်ဂျာနေဝ်တအ်ရ၊၊ ပဲါနူဂှ်တုဲ လုပ်ပြိုင် ချူလိက်၊ ပြိုင်ဟီုအရေဝ်၊ ပြိုင်ပဟေဠိ ပ္ဍဲသဘင်တ္ၚဲကောန်ဂကူတုဲ ကလိဂွံကၠုင် လာပ်နာနာသာ်ရ၊၊

စိုပ်အာယုက် ၂၂ တိတ်ပခမဳ ပ္ဍဲဘာထံင်ကှ်ေတုဲ အာမံင်ဍုင်လ္ဂုင်၊ ဘာပညာရာမိက မွဲဝှ်တုဲ အာမံင်ဘာမည်သုဝဏ္ဏဘုမ္မိ၊ ဍုင်သာကေတ ရးလ္ဂုင်၊၊ အခိင်မမံင် ဍုင်လ္ဂုင်ဂှ် ချဳဓရာင် ပ္ဍဲဂကောံသင်ဍုင်လ္ဂုင် ပတိတ်လိက်မဂ္ဂဇြေန်မန် လဂံါအာဇာနဲ၊ ယိုက်ဂၠေင် နဒဒှ်မၞိဟ်ဟိတဓရ ကေုာံ ညးဒါန်လိက်၊ ပါလုပ် ပ္ဍဲအရာမဒက်ပ္တန် ဂကောံသင်ပံက်ဗ္တောန် လိက်တၟအ်မန် တုဲ ဂၠာဲအစာလိက်တၟအ် အစာမိုင်တဝ်၊ အစာဘရှင် တုဲ ပံက်ကၠုင် လိက်တၟအ်မန် ပ္ဍဲဍုင်လ္ဂုင်၊ ဍုင်မတ်မလီု၊၊

သၞာံ ၁၉၉၉ ဂှ် စိုပ်အာ ဍုင်သေံ ဒေသပယျဵု ပံင်ကဵု နာဲကသုမန်တုဲ ခၞံဗဒှ်ပတိုန် လိက်ပရိုင်လၟေင်ဂိတု သၞံင်တိုင်၊၊ ဟိုတ်လိက်ပရိုင် ကၞပ်ကၠာအိုတ်ဂှ် တုဲဒှ်အာ ပ္ဍဲစၟတ်တ္ၚဲ ၀၉၊ ၀၉၊ ၁၉၉၉ တုဲ တ္ၚဲ ဒစိတ် ၉၉၉၉ ဂှ် စၟတ်သမ္တီလဝ် မဒှ်တ္ၚဲ မဒက်ပ္တန် လိက်ပရိုင်သၞံင်တိုင် ရ၊၊

နဒဒှ် ညးလဒဴ နကဵုအရီုအဗင် UNHCR ဂှ် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၀၀ ဂိတုနဝ်ဝေန်ပါ ၉ ဂှ် စိုပ်အာ ဍုင်ဒေန်မက် တုဲပဒတန် ပ္ဍဲဍုင်ပါမေန် (Bramming) ဒေသယူလာန်၊၊ စိုပ်ဍုင်ဒေန်မက်တုဲ ဗတောန်အရေဝ်ဒိန်နေတ် ပွိုင် ၂ သၞာံကဝက်၊ အံင်ဘာတန်အရေဝ်ဘာသာ(ပိ)၊ ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် ဘာအရေဝ်ဘာသာဒိန်နေတ်ဂှ် ညးပါ်လဝ် ပိ၊ ဒိန်နေတ် (၁) သွက်မၞိဟ် ဗှ်လိက်ဟွံလေပ် ကေုာံ ဗှ်လိက် ဒးညိည၊ ဒိန်နေတ် (၂) သွက်ညးမကေင်မံင်ဘာ အောန်အိုတ် စဵုကဵု ဒစာံသၞာံ ကေုာံ မၞိဟ်ဟွံရန်တၟအ် သွက်ဂွံတိုန်ဘာ၊ ဒိန်နေတ်(ပိ) သွက်မၞိဟ်မကေင်မံင်လဝ် ဘာဒစာံသၞာံ လပါ်လတူ ကေုာံ မရန်တၟအ် သွက်ဂွံဆက်တိုန်ဘာ၊၊ ဘာအရေဝ်ဘာသာဒိန်နေတ်(ပိ)ဂှ် ဂွံအံင်ဇၞးကေတ် နူကဵု ဘာအရေဝ်ဘာသာ ပ္ဍဲဍုင်အေသ်သပိယျာ (Isbjerg)တုဲ ပြံင်အာမံင် ပ္ဍဲဍုင်ဇၞော်ဂေါပေန်ဟာဂေန် လုပ်တိုန် ဘာပရေင်ပညာမၞိဟ်ဇၞော် (VUC) ဘာဒစိတ်တန် ကဵု စှ်တန်ဂှ် ဂွံအံင်ကေတ်တုဲ ဆက်တိုန် ကဝ်လိက် ပ္ဍဲဍုင်ဂေါပေန်ဟာဂေန်ဂှ်ရ၊၊ အခိင်မတိုန်ကဝ်လိက်ဂှ် လုပ်ကၠောန်ကမၠောန် ဌာနပလံင်လိက် နဒဒှ် ညးပလံင်လိက် ပ္ဍဲတ္ၚဲသ္ၚိသဝ်၊၊ ကဝ်လိက်တုဲ ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၀၈၊၊ ပ္ဍဲကဝ်လိက်ဂှ် အာစိုပ်ဒတုဲ နကဵုဘာသာအဓိက သိပ္ပံပရေင်ဍုင်ကွာန် ကေုာံ ဝင်၊၊ သွက်တန်လက္ကရဴအိုတ် မဒးချူခၞံ လိက်ကၞပ်ဂှ် ချူနကဵု က္ဍိုပ်လိက် သၞောတ်ဖဲသအဳညးဍုင်ကွာန် ပ္ဍဲခေတ်ဂၠးကဝ်ဂလောပ်ပါလာက်ဇြေန်ရှေန် (Velfærdsstat i globalisering samfundet) ဂှ် ကလိဂွံစၟတ် ၁၂၊ မဒှ်စၟတ်သၠုင်အိုတ် ၜိုတ်မကလိဂွံမာန် ပ္ဍဲဍုင်ဒေန်မက်ရ၊၊ (နကဵုသၞောတ်စၟတ် ဍုင်ဒေန်မက် စၟတ် နူကဵု -၃ စဵုကဵု ၁၂၊ ကလိဂွံစၟတ် ၂ စၟတ်မ္ဂး အံင်)၊၊ သွက်ဂွံဆက်တိုန် တက္ကသိုလ်ဂှ် ၜိုန်ရ ပတိုန်ပၠုပ်လဝ် စရင်ပ္ဍဲတက္ကသိုလ်ရဝ်သကဳ နကဵုဘာသာသိပ္ပံပရေင်ဍုင်ကွာန် ကီုလေဝ် သီုဟွံဒှ်တိုန် စၞးဂှ် ပြံင်အာမံင် တကအ်ဗန်ဟန် (Bornholm) တုဲ လုပ်ကၠောန်ကမၠောန် နဒဒှ် မၞိဟ်ကမၠာဲဘာသာ အရေဝ်မန်၊ ဗၟာ၊ ဒိန်နေတ် ပ္ဍဲရုင်အလဵုအသဳ တကအ်ဗန်ဟန်ရ၊၊

ဗွဲကြဴ သွက်ဂွံ ဆက်တိုန် တက္ကသိုလ်တုဲ နာဲဗဳထဝ်မန်ဇြာ ပတိုန်လိက် အာတ်သြန်ထံက်ပင်ပရေင်ပညာ ပ္ဍဲရုင်ကမၠောန်တုဲ ခရိတ်ဘာ ၜိုတ်အိုတ်ဂှ် နူကဵု ရုင်အလဵုအသဳ ထံက်ပင်ကဵုသြန် သီုဖအိုတ်၊ တုဲပၠန် အခိင်မဒးအာဘာ ဟွံဂွံကၠောန် ကမၠောန်ဂှ်လေဝ် ကလိဂွံသြန်ဂိတုပေင်င်ကီုတုဲ စနူသၞာံ ၂၀၁၂ ဂှ် ဟိန်မကၠောန်ဒၟံင် ကမၠောန်အခိင်ပေင်င်ဂှ် သီုတိုန်ဘာတက္ကသိုလ်အခိင်ပေင်င်ပၠန်ရ၊၊ ဘာတက္ကသိုလ်မတိုန်ဂှ် ဒှ် University College Lillebælt ပ္ဍဲဍုင်အဝ်ဒေန်သေ (Odense) နကဵုဘာသာ သိပ္ပံပရေင်မၞိဟ်ရ၊၊ ဘာဂှ် သီုဖအိုတ် ဒးတိုန် ပွိုင် ပိသၞာံကဝက်တုဲ ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၆ ဂိတုဂျန်ဂှ် ဂွံအံင်ကေတ် တန်ဘဳအေ မဆေင်ကဵု ပရေင်မၞိဟ်တုဲ ကလိဂွံ မဟိမု ညးမကဵုကသပ် ပရေင်မၞိဟ်၊၊ တကအ်ဗန်ဟန် ကဵု ဍုင်အဝ်ဒေန်သေဂှ် နွံတရဴ တၟာသ္ၚောဲဂှ်ရ နူကဵု တကအ်ဗန်ဟန်ဂှ် ဒးဍိုက်အာ နကဵုက္ၜင်ကျာတုဲ မတိုန်ဘာရ၊၊ ကလိဂွံ မဟိမု ညးမကဵုကသပ်ပရေင်မၞိဟ်တုဲ လုပ်ယိုက်ဂၠေင်ကမၠောန် ပ္ဍဲရုင်အလဵုအသဳတကအ်ဗန်ဟန်ဂှ် နဒဒှ် ညးမကဵုကသပ်ပရေင်မၞိဟ်ရ၊၊ ဆဂး ဟိုတ်နူ သမ္ဘာဇကု မိကြက်ထဝ် မဒးအာတိုန်ဘာ ပ္ဍုဲဍင်အဝ်ဒေန်သေ ပ္ဍဲတက္ကသိုလ် (University of Southern Denmark)တုဲ ပြံင်အာမံင် ဍုင်နူဗဝ် (Nyborg) မဒှ်ဍုင် မကြပ် ကုဍုင်အဝ်ဒေန်သေတုဲ လုပ်ကၠောန် ကမၠောန်အလဵုအသဳ နဒဒှ် မၞိဟ်အဝဵုအသဳ နကဵုတာလျိုင် ညးမကဵုကသပ်ပရေင်မၞိဟ် ပ္ဍဲရုင်မဆေင်ကဵု ပရေင်ကမၠောန် (Jobcenter) မဒှ်သၟဝ် ဝန်ဇၞော်ကေင်ကာကမၠောန် ပ္ဍဲဍုင်နူဗဝ်ရ၊၊

စိုပ်ဍုင်ဒေန်မက်တုဲ ခြာဟွံလအ် ကလိဂွံ အဆက် ကု ဒိန်နေစ် ဘာမာ ကမ္မတဳ (Danish Burma Committee) မဒှ် ဂကောံပံင်ကောံ ဍုင်ဒေန်မက် သွက်ဂွံဒစဵုဒစး တၠအဝဵုပၞာန်ဗၟာတုဲ ထံက်ပင် ဂကောံဒစဵုဒစးအလဵုအသဳ ဗွဲတၟေင် National Coalition Government of the Union of Burma (NCGUB) ရ၊၊ ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် နူစသၞာံ ၁၉၉၆ တေအ် တၠအဝဵုပၞာန်ဗၟာ လလောင်တြးလဝ် Visit Myanmar Year '96 ကော်ဘိက် ကၟုဲဍုင်သအာင် ညံင်ဂွံကၠုင်ဝေင် ဍုင်ဗၟာရ၊၊ က္ဍိုပ်သကိုပ်ဒဳမဝ်ကရေသဳ ဒဝ်အံင်သာန်သုကျဳ မဒးဒုင်ကြိုင်လဝ် ပ္ဍဲသ္ၚိခရိုင်ဂှ် အာတ်မိက်လဝ် ညးဂၠးတိတအ် ညံင်ဂွံဗဂပ်ဗဗေင် ပရေင်ဍုင်သအာင် မဓလိုက်တမ်ရိုဟ် ပ္ဍဲဍုင်ဗၟာကီု သီုကဵု ပရေင်ကမၠောန်အာတရဴ ဍုင်ဗၟာရ၊၊ မုဟိုတ်ရောမ္ဂး ပရေင်ဓလိုက်တမ်ရိုဟ် နူဍုင်သအာင်ကီု သီုကဵု ကမၠောန်အာတရဴဍုင်ဗၟာဂှ် ဒှ်ဂုဏ်ဖိုလ် သွက်ဂကောံသ္ၚိကၟိန် တၠအဝဵုပၞာန်တအ်ဟေင်၊ ဟွံဒှ် ဂုဏ်ဖိုလ် ကုညးဍုင်ကွာန်တအ်ရ၊၊ အတိုင်ဒဝ်အံင်သာန်သုကျဳ မအာတ်မိက်ဂှ် နူကဵု ဒိန်နေစ်ဘာမာကမ္မတဳလေဝ် ဒစဵုဒစး ပ္ဍဲအရာမဓလိုက်တမ်ရိုဟ် ပ္ဍဲဍုင်ဗၟာ ကေုာံ ပရေင်ကမၠောန်အာတရဴဍုင်ဗၟာကီုရ၊၊ ဆဂး နူကဵု သၟာပရေင်ပိုန်ဒြပ်လ္ၚဵုတအ် ညာတ်ကေတ် ယဝ်ရ ဍုင်တၞဟ်တအ် ဟွံဓလိုက်တမ်ရိုဟ် ဍုင်ဗၟာမ္ဂး စၞးဂှ် ကြုက်ဂွံအာဒၞာဲဖအိုတ် မာန်ရ၊၊ တုဲပၠန် ပရေင်အာတရဴဂှ်လေဝ် ဒှ်ဂုဏ်ဖိုဟ် ကုညးဍုင်ကွာန်ကီုသီုကဵု ညးဍုင်သအာင် ဂွံညာတ်ကေတ် ဒဒှ်ဘဝ ကောန်ဍုင်ဗၟာတုဲ ပရေင်အာတရဴဂှ် ဒှ်အထံက်အပင် ကုပရေင်ချဳဓရာင် သွက်အခေါင်ဒဳမဝ်ကရေသဳကီုရ၊၊ နူကဵုလိက်ပရိုင် Politiken ချူပရူညံင်ဂွံအာဝေင်ဍုင်ဗၟာဂှ် နူကဵု ဒိန်နေစ်ဘာမာကမ္မတဳ ဒစဵုဒစးတုဲ နဒဒှ် ကောန်ဍုင်ဗၟာ မၞုံပ္ဍဲဍုင်ဒေန်မက်မွဲဂှ် အာထ္ၜးဆန္ဒ ဂတမုက် ရုင်လိက်ပရိုင်ဂှ်ရ၊၊ နကဵုပရေင်ဍုင်ဗၟာ ကောန်ဍုင်ဗၟာ မရပ်လိက်ပဝ်သတာတုဲ မထ္ၜးဆန္ဒ ပ္ဍဲဍုင်ဒေန်မက်ဂှ် ဒှ်အလန်ကၠာအိုတ်တုဲ တ္ၚဲဂတဂှ် ပ္ဍဲလိက်ပရိုင်ဇၞော်နာနာတအ် သီုဗီုရုပ် နာဲဗဳထဝ်မန်ဇြာ မရပ်လဝ် ပဝ်သတာ "STOP BURMA- TURISME" မဂွံအဓိပ္ပါယ် ＂မကော်ဘိက် အာဝေင်ဍုင်ဗၟာဂှ် ဒေါအ်ထောအ်ကဵုညိ၊၊＂

ပံင်ကောံ ကုဂကောံသၟတ် ဗော်သဵုရှေလ်ဒဳမဝ်ကရေတ်တုဲ အာထ္ၜးဆန္ဒ ကုကမ္မဏဳအာတရဴ Marco Polo ကေုာံ Hannibal Tours ပ္ဍဲဍုင်အဝ်ဟုတ် (Aahus) မဒှ်ဍုင်ဇၞော်ဒုတိယ ပ္ဍဲဍုင်ဒေန်မက်ရ၊၊ ပ္ဍဲကဵုတ္ၚဲဂှ် နာဲဗဳထဝ်မန်ဇြာ ဟီုကဵုအစာပရိုင် ＂ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ ဍေဟ်တအ် နွံပၟိက်ဒၟံင် လှုဲ၊ ပရေင်အာတရဴဍုင်ဗၟာဂှ် ဒှ်အရာမထံက်ပံင် ညံင်ဒပ်ပၞာန် ဂွံဂွံသြန်ရ၊၊ ကမ္မဏဳက္ၜင်ကျာ၊ ဟဝ်တေဝ် ကေုာံ ဆေင်စသုင်ခိုဟ်ဟ်တအ်ဂှ် အလဵုအသဳပၞာန်ရ ပိုင်ပြဳလဝ်၊ နူဂှ်မွဲကဆံင် လှုဲနူကဵု ပရေင်အာတရဴဂှ် စိုပ်အာ သွက်ဒပ်ပၞာန် မဍဵုဍိုက်ဒၟံင် ညးဍုင်ကွာန်တအ်ရ၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ကၟာတ်လဒဵု ပရေင်ပိုန်ဒြပ် ကုဍုင်ဗၟာဂှ် ဒှ်အရာကိစ္စဇၞော်မွဲရ၊၊＂

ပါဲနူကဵု ပရေင်ဒစဵုဒစး ပရေင်အာတရဴဍုင်ဗၟာဂှ်တုဲ ကမၠောန်ရာန်ဆုကၠ နူဍုင် ကေုာံ ကမ္မဏဳကၠေင်တအ်လေဝ် နာဲဗဳထဝ်မန်ဇြာ ညးမချဳဓရာင် ပ္ဍဲဂကောံ ဒိန်နေတ်ဘာမာကမ္မတဳတအ် ဒစဵုဒစး ထ္ၜးဆန္ဒ၊ အာဆဵု ကုကမ္မဏဳတအ်တုဲ ပသောင်ကလး၊ ဟီုတွဟ် ကုညးဍုင်ကွာန်တအ်ကီုရ၊၊ပါဲနူဂှ်တုဲ ပရေင်ချဳဓရာင် သွက်ဍုင်ဗၟာ ကလိဂွံဒဳမဝ်ကရေသဳနာနာတအ်ဂှ် ပါလုပ်ကၠုင်လဝ် ဗွဲမကတိုင်ကၟဟ်ရ၊၊

ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၀၇ ပေါဲဗတိုက်အသာ်ထဝ် (ခမဳသင်တအ် ထ္ၜးဆန္ဒ ပ္ဍဲဍုင်ဗၟာ)ဂှ်လေဝ် တၞဟ်န ညးဍုင်ကွာန် ပ္ဍဲဍုင်ဒေန်မက် ဂွံတီတုဲ ဂွံအရီုညးဂၠးတိတုဲ နာဲဗဳထဝ်မန်ဇြာ ကေုာံ ဂကောံဒိန်နေတ်ဘာမာကမ္မတဳ ထ္ၜးဆန္ဒ ပ္ဍဲလဒေါဝ်ဍုင်ဇၞော်ဂဝ်ပေန်ဟာဂေန်ဂှ် ကောန်ဍုင်ဗၟာကီု သီုကဵု ကောန်ဍုင်ဒေန်မက်ပါလုပ်တုဲ သီုဖအိုတ် မၞိဟ်ၜါကၠံပြင်င်တိုန်စိုပ်လဝ်ရ၊၊ ပ္ဍဲကဵုတ္ၚဲဂှ် နာဲဗဳထဝ်မန်ဇြာ ဟီုတွဟ်ကီု သီုကဵု ဒုင်ပသောင် ကုအစာပရိုင်နာနာတအ်ရ၊၊

• နာဲဗဳထဝ်မန်ဇြာ (ပုင်)၊ နာဲဂျောန်ဒေန် (ပါဲ) ပ္ဍဲသဘင်တ္ၚဲသၟာကမၠောန်ဂၠးကဝ် သၞာံ ၂၀၀၈ ပ္ဍဲဍုင်ဂဝ်ပေန်ဟာဂေန်၊ မဒုင်ဒါန် သွက်ပေါဲဗတိုက်ဒဳမဝ်ကရေသဳ ဍုင်ဗၟာ၊၊
• နာဲဗဳထဝ်မန်ဇြာ ပါလုပ် ထ္ၜးဆန္ဒ ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၀၇ ဂတမုက် ရုင်ကလုတ်ပြင်သေတ် ပ္ဍဲဍုင်ဂဝ်ပေန်ဟာဂေန် ဒစဵုဒစး ကမ္မဏဳကၠေင်တဝ်တေဝ် ဟိုတ်နူ မပံင်တောဲကၠောန် တၠအဝဵုပၞာန်ဗၟာ
• နာဲဗဳထဝ်မန်ဇြာ ဟီုဒၟံင်ဂလာန် ပ္ဍဲပေါဲထ္ၜးဆန္ဒ မထံက်ဂလာန် ပၠန်ဂတးအသာ်ထဝ် ပ္ဍဲဍုင်ဂဝ်ပေန်ဟာဂေတ် သၞာံ ၂၀၀၇
• နာဲဗဳထဝ်မန်ဇြာ ဒုင်ဆဵုဒၟံင် ကုအစာပရိုင် အဃောမထ္ၜးဆန္ဒ မထံက်ဂလာန် ပၠန်ဂတးအသာ်ထဝ် ပ္ဍဲဍုင်ဂဝ်ပေန်ဟာဂေတ် သၞာံ ၂၀၀၇
• နာဲဗဳထဝ်မန်ဇြာ ဗီုမထ္ၜးဒၟံင် ဆန္ဒ ကုရုင်လိက်ပရိုင် Politiken ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၀၃ ပ္ဍဲဍုင်ဂဝ်ပေန်ဟာဂေန် ဟိုတ်နူညးတအ် ဘိက်မၞိဟ် အာဝေင်ဍုင်ဗၟာ၊၊
• နာဲဗဳထဝ်မန်ဇြာ စိုပ်လဝ် ဗဟဵုဗော်ဍုင်မန်တၟိ သွက်ဂွံတိုန် ကောံဓရီုဇၞော် အလန်တတိယ သၞာံ ၂၀၀၆

နာဲဗဳထဝ်မန်ဇြာ ကၠုင်စိုပ် ဍုင်ဒေန်မက် ကရောမ်ကုကောန်ဍုင်ဗၟာ သီုဖအိုတ် မၞိဟ် ၂၀ (သီုကောန်ၚာ်) မဒှ်ကောန်ဍုင်ဗၟာ မစိုပ်ဍုင်ဒေန်မက် နကဵုအစဳအဇန် ကုလသမဂ္ဂကၠာအိုတ်ရ၊၊ ပ္ဍဲမၞိဟ်ၜါစှော်ဂှ် မိအေမျေအ် ကေုာံ ကောန်ပိ ဇာတိကွာန်ခယျး ကဵု နာဲဗဳထဝ်တအ် ဒှ်ဂကူမန်တုဲ သၟေဟ်တအ်ဂှ် ဒှ်ဂကူထဝါဲအိုတ်ရ၊၊ ပရူကောန်ဍုင်ဗၟာ မစိုပ်ကၠုင် ဍုင်ဒေန်မက် ဟိုတ်မဒှ် ကၠာအိုတ်တုဲ မြဟ်အာ အလုံမွဲဍုင် နကဵုပရိုင်နာနာတုဲ နာဲဗညာအံင် ဇာတိဍုင်ပံင် မမံင်ဒၟံင် ဍုင်ဒေန်မက် ၜိုတ် ၁၀ သၞာံ မစိုပ်ကၠုင် နကဵုအစဳအဇန်ပံင်ကောံသ္ၚိကၟိန် (စှ်ေဒၞာဲ ဂကူဒိန်နေတ်)ဂှ် ဆက်နင်တုဲ ကၠုင်ဝေင် ဆဵုဂဗ ကုကောန်ဍုင်ဗၟာရ၊၊ နူဂှ် နာဲဗညာအံင်၊ နာဲဗဳထဝ် မန်ဇြာ ကေုာံ မိအေမျေအ် စတမ်နူ ဂိတုမာတ် သၞာံ ၂၀၀၁ ဂှ် ဒက်ပ္တန် ဂကောံမန် စိုပ်ဌာန်ဇမ္ၚောဲ (ဒေန်မက်) (Overseas Mon Organization, Denmark)၊ ကောန်ဂကောံမွဲ စုတ်သြန်ဂကောံ မွဲဂိတု သြန်ဒေန်မက် မွဲကၠံ၊၊ စိုပ်ဂိတုမေ ၉ သၞာံ ၂၀၀၁ ပ္ဍဲဍုင် Bramming ဂှ် နူကဵုရုင်အလဵုအသဳ ကၠောန် တ္ၚဲယေန်သၞာင် (Culture day)ဂှ် မိအေမျေအ် လှ်ေဒွက်အတး ကေုာံ လှ်ေၜိုပ်ရ၊၊ ၜိုတ်မတီမ္ဂး လှ်ေမန် ပ္ဍဲတ္ၚဲဂှ် ပ္ဍဲဍုင်ဒေန်မက်ဂှ် ဒှ်လှေ် နကဵုရမ္သာင်တူရိယာမန် ဒွက်မန်ကၠာအိုတ် ဟီုဂွံရ၊၊ ဂကောံဂှ် နာဲဗညာအံင် ဒှ်ဥက္ကဌတုဲ နာဲဗဳထဝ် ဒှ်ညးအုပ်ကာနာနာရ၊၊

နာဲမိုးကျော်သူ (ကတုံး) ဇာတိကွာန်ကအ်တောမ် ကေုာံ ကောန်တြုဟ်ၜါ စိုပ်ကၠုင်ဒေန်မက်ကီု စတမ်နူ ဂိတုဂျောန်ဂှ် တုဲ လုပ်ပကောန်ဂကောံမန် ဍုင်ဒေန်မက်ကီုရ၊၊ ဂကောံမန်စိုပ်ဌာန်ဇမ္ၚောဲ (ဒေန်မက်)ဂှ် ပံင်ကဵု ကောန်ဂကူမန် မၞုံပ္ဍဲဍုင်နဝ်ဝေ နာဲကျော်ကျော်တုဲ ဒှ်အာ ယၟု ဂကောံမန်စိုပ်ဌာန်ဇမ္ၚောဲ (သကေန်ဒိနေဗိယျာ)ရ၊၊ အဓိက ပရေင်ကမၠောန်ဂကောံဂှ် သွက်ဂွံထံက်ပင် ပရေင်ကမၠောန် သၠုင်ပတိုန် ဍာ်ဒကေဝ်သၟတ် မဗတောန်လိက်အင်္ဂလိက်၊ ဘာပရေင်ဍုင်ကွာန် နူကဵု ဂကောံသၟတ်မန် လညာတ်တၟိ မကၠောန်ဒၟံင်ဂှ်ရ၊၊

စိုပ်သၞာံ ၂၀၀၃ ဂကောံမန် ပ္ဍဲဍုင်ဒေန်မက်ကီု သီုကဵု ဍုင်တၞဟ် ပ္ဍဲရးယူရောပ်ဂှ် စိုပ်ဂၠိုင်ကၠုင်တုဲ ဗွဲမဗဗွဲ ကုဍုင်ဂှ် ဒက်ပ္တန် ဂကောံမန်အိုတ်ရ၊၊ တၞဟ်နဂွံဒှ် မွဲဗီုပြင်တုဲ ဂကောံမန် စိုပ်ဌာန်ဇမ္ၚောဲ (ဒေန်မက်) ဂှ် သၠာဲထောအ် ဂကောံမန် (ဒေန်မက်) ရ၊၊ ပ္ဍဲဍုင် နေတာလာန်ဂှ် ဂကောံမန် (နေတာလာန်)၊ ဍုင်နဝ်ဝေဂှ် ဂကောံမန် (နဝ်ဝေ)၊ မြဴသာ်ဝွံ ဒက်ပ္တန်တုဲ ဂကောံတအ်သီုဖအိုတ် နူကဵုဒေန်မက်၊ နေတာလာန်၊ နဝ်ဝေ၊ ဝှေန်လာန်၊ ပံင်ကောံတုဲ ဒက်ပ္တန် ဂကောံမန် (ယူရောပ်) ရ၊၊ ပ္ဍဲဂှ် နာဲဗဳထဝ် ကေတ်လဝ် တာလျိုင် ညးအုပ်ကာနာနာပၠန်ရ၊၊

ဗွဲကြဴ ဂကောံမန်အလုံလိုက် ပံင်ကောံတုဲ ဒက်ပ္တန်လဝ် ကမ္မတဳပံင်ကောံ မန်ဍုင်သအာင် (OMCC) ဂှ်လေဝ် နကဵုမၞိဟ်စၞး ဂကောံမန်ယူရောပ်ဂှ် ပါလုပ်ချဳဓရာင်ကၠုင် ဗွဲကတိုင်ကတိုင် ကမဟ်ကမဟ်ရ၊၊ ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် ဒှ်အခိင် ပရေင်ကောန်ဂကူမန် ပရေင်ဍုင်ကွာန် အခေါင်ကၠောန် မုဟွံမဲတုဲ သွက်ဂွံကၠောန် ချဳဓရာင် ဗွဲမ္ၚးဂှ် ဒှ်အရာ နွံပၟိက် ဗွဲမဇၞော်ကဵုဒြဟတ်မွဲရ၊၊ အဓိက ပရေင်ကမၠောန် မန်ဍုင်သအာင်ဂှ်(၁) ညံင်ဂွံတိုန်စိုပ် သဘင်ကောံဓရီုဂၠးတိဂမၠိုင်တုဲ ညံင်ဂွံပတိုန်ထ္ၜး ပရူဂကူမန်၊ စပ်ကဵု ကိစ္စဏအ်တုဲ နာဲဗဳထဝ်မန်ဇြာ ကေင်အာတိုန်လဝ် သဘင်ကောံဓရီု ကုလသမဂ္ဂ မဆေင်ကဵု ကောန်ဂကူဂမၠိုင် ပ္ဍဲဍုင်ဂျာနဳပါ၊ သဘင်ကောံဓရီု ဂကောံယူအေန်ပဳအဝ် ပ္ဍဲနေတာလာန်တအ် ကေင်နွံလဝ်ကီုရ၊၊ (၂) ပံင်ကောံ ဂကောံမန် မဖျေဟ်ဇိုန် ပ္ဍဲပယျဵုတုဲ ညံင်ဂွံချဳဓရာင်အာ ပရေင်ဂကူမန် အပ္ဍဲဍုင်၊ နကဵုမန်ဍုင်သအာင်ဂှ် ကဵုဒြဟတ်ရီုဗင် ဒြဟတ်သြန် ကေုာံ ဒြဟတ်လညာတ်ရ၊၊ ဥပမာ တ္ၚဲဟံသာဝတဳလီု ကဵု တ္ၚဲပၠန်ဂတးမန် ညံင်ဂွံဒှ် ပရေင်ချဳဓရာင် ကောန်ဂကူ၊၊

နာဲဗဳထဝ်ဂှ် ဒှ်မၞိဟ်မတုဲလဝ် ဘာဍုင်ဒေန်မက် မဒှ်ပရေင်ပညာ မဒုင်သဇိုင် ကုတင်ဂၞင် ကေုာံ သက်သဳ ကေုာံ မကၠိုဟ်ခၠင် ပ္ဍဲလိက်မန်တြေံတုဲ အရာၜါဝွံ ညးပံင်ဗစိုပ်တုဲ ညးချူပတိတ် ကေုာံ ဟီုတွဟ် မဆေင်ကဵု ဝင်ဂကူမန် ကေုာံ ဝင်ဍုင်ဗၟာရ။ ပ္ဍဲဝင် ဍုင်မန် ကေုာံ ဍုင်ဗၟာ မချူလဝ် နကဵုတင်ဂၞင် ကေုာံ သက်သဳ ဟွံစှ်ေကဵု နိယာမလိုက်တအ်ဂှ် ညးတးပါဲရ။

ဝင်ဗုကာံ ကေုာံ သဓီု

ကောန်ဖရေန် ဂၠးကဝ် (The 3rd SEAMEO SPAFA Intternational Conference on Southeast Asian Archaeology) မကၠောန်ဗဒှ် ပ္ဍဲဍုင်ၜင်ကံက်၊ ဍုင်သေံ ပ္ဍဲ ၁၇ - ၂၁ ဂျောန် ၂၀၁၉ ဂှ် ညးဂွံဒုင်ဘိက် သွက်ဂွံပတိုန်ထ္ၜး လိက်စံင် မဆေင်ကဵု လိက်တြေံဂှ် ညးပတိုန်ထ္ၜး နကဵုက္ဍိုပ်လိက် Epigraphy as Source for the History of Old Burma (လိက်တၟအ် နဒဒှ် တင်ဂၞင် သွက်ဝင်ဍုင်ဗၟာခေတ်တြေံ) ဂှ် ညးဒုင်သဇိုင် ကုတင်ဂၞင်အဓိက မကလိဂွံ နူလိက်တၟအ် ပ္ဍဲဍုင်ဗၟာတုဲ ညးပတိုန်ထ္ၜး ဂကူမန် ပ္ဍဲဍုင်မန် စပြံင်လှာဲထောအ် အက္ခရ် နူအက္ခရ်ပလ္လဝ နကဵုအက္ခရဝ်မန်တြေံ နူစအခိင် ၜိုတ် ၈-၉ ဗွဝ်ကၠံ မဒှ်အခိင် မန် ပ္ဍဲဒွါရဝတဳ (ဍုင်သေံ) ဆက်စကာဒၟံင် မအက္ခရ် ပလ္လဝဖိုဟ်ဂှ်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ လိက်တၟအ်မန် မဂွံဆဵုကေတ် ပ္ဍဲဍုင်မန် ဍုင်ဗၟာတအ်ဂှ် ဒှ်လိက်တြေံ နူကဵုတၠပညာတြေံတအ် မစၟတ်သမ္တီလဝ်ဂှ်ဏီ၊ တုဲပၠန် စပ်ကဵု ဝင်တုဲ ပ္ဍဲဍုင်ဗုကာံဂှ် ဒှ်လဝ် ဍုင်မန်တုဲ သၟိင်ဂကူမန် လက္ကရဴအိုတ်ဂှ် ဒှ်သၟိင်ဗဇြာဘရဏဒေဝ (ညးဂမၠိုင် မကော် စောလူမင်း)၊ သၟိင်ဝွံ ဒးဒုင်သီအဝဵုဍုင် နကဵုသကိုပ်ပၞာန်ဂကူဗၟာ (ကျန်စစ်သား)တုဲ အဝဵုဂကူမန် ဍိုန်လျစှ်ေ စဵုကဵု ဂကူမန် မဒးကၠေအ်အာ နူဒေသဗုကာံဂှ်ရ။ တုဲပၠန် ပရူ ဒဒှ်သၟိင် ဗၟာအနဝ်ရထာ မဗတိုက် ဍုင်သဓီုဂှ် သက်သဳဝင်ခိုင်င်ကၠိုက်က်ဟွံဂွံဆဵုကေတ်တုဲ လိက်တၟအ်သက်သဳဝင် မဆေင်ကဵု အရာဏအ် မပ္တံကဵု လိက်တၟအ်ကျာ်မနုဟဝ်၊ ကေုာံ လိက်တၟအ်ဗၟာတအ်ဂှ် ဒှ်လိက်တၟအ်ပတောအ် မကၠောန်ကေတ်လဝ် ဗွဲကြဴဏအ်ဟေင်တုဲ ဝင်သၟိင်အနဝ်ရထာ မဗတိုက်သဓီု ကေုာံ ပရူသၟိင်မနုဟဝ်ဂှ် ဒှ်အရာ မဒှ်လဝ် ဇေတ်တ်ဟွံသေင် ဒှ်ပေါမ်အာဂီု မဇန်လဝ် ဗွဲကြဴဏအ်။

မုက်လိက်လဒပ် သွက်ဘာသာမန်ဂှ် ခၞံဗဒှ်လဝ် နူကဵုဂိတုဂျူလာင် သၞာံ ၂၀၀၉ တေအ်ဂှ် နကဵုဂကူမန် လုပ်စုတ် မလိက်မန်ကၠာအိုတ်ဂှ် ဒှ်တၠဂုန်အနန္တမန် နကဵုယၟုညးလွပ် Anontamon ကၠာအိုတ် ပ္ဍဲဂိတုမာတ် ၁၂၊ ၂၀၁၅၊ နူဂှ်ပၠန် နာဲသိုက်ဆာန် (SaikChan)ဂှ် ပ္ဍဲ ၂၀ အံက်တဝ်ပါ ၂၀၁၆၊၊ ဇၞးအံင် (Jaenehaong) ပ္ဍဲ ၁၆ သေပ်တေမ်ပါ ၂၀၁၇ မြဴသာ်ဝွံ လုပ်ချူစုတ်ညိည ဗီုကဵု က္ဍိုပ်လိက် ကေုာံ လိက်ဆဝ်မ္ၚုဟ် ကေုာံ မုက်လိက်ဂၠေအ်အ်ကီုလေဝ် လမျီုဟွံဂွံလုပ် မၞိဟ်မလုပ်ကၠောန် ဟွံမဲရ၊၊ စိုပ်ဂိတုဂျူလာင် ၁၇၊ သၞာံ ၂၀၁၈ ဂှ် နာဲဗဳထဝ်မန်ဇြာ နကဵုယၟု ညးလွပ်(Htawmonzel) လုပ်ဗိုင်ကၠောန် ပ္ဍဲဝဳကဳပဳဒဳယာဘာသာမန်ရ၊၊ ဂိတုအံက်တဝ်ပါ ၃၀၊ ၂၀၁၈ ဂှ် နူကဵုညးကောပ်ကာဲ ဝဳကဳပဳဒဳယာတအ် စၟတ်သမ္တီ နာဲဗဳထဝ်မန်ဇြာ နဒဒှ် မၞိဟ် Administrator သွက် ဝဳကဳပဳဒဳယာ ဘာသာမန်၊၊ ခြာဟွံလအ် ပ္ဍဲဂိတုနဝ်ဝေမ်ပါ ၁၂ ဂှ် တၠဂုန်အာလောက (အဲနာဲ) လေဝ် ဂွံစၟတ်သမ္တီ နဒဒှ် မၞိဟ် Administrator မွဲ ပ္ဍဲဝဳကဳပဳဒဳယာမန်ကီုရ၊၊

အတိုင်သၞောဝ်ဝဳကဳပဳယာမ္ဂး ပ္ဍဲပရဝ်ဂျေတ်မစမ်ၜတ် (လဒပ်)ဂှ် အောန်အိုတ် ညးလွပ်ပိတၠ ဒးလုပ်ချဳဓရာင်ဒၟံင်ဆက်က် အောန်အိုတ် ပိဂိတုမ္ဂး ဂွံစၟတ်သမ္တီ နဒဒှ်ပရဝ်ဂျေတ် မချဳဓရာင်ဒၟံင်မွဲရ၊၊ ပ္ဍဲပရဝ်ဂျေတ် သွက်မန်ဏအ်ဂှ် ၜိုန်ရ ဂကူမန်တအ် ဗွဲမဂၠိုင် လုပ်ချဳဓရာင်ဒၟံင်ကီုလေဝ် မၞိဟ်မချဳဓရာင် ဟွံဂွံပိုတ်သကုတ်ဂှ် အောန်ကွေဟ်ဟ်ရ၊၊ ယဝ်ရဇကုဟွံဆက်ချဳဓရာင်မ္ဂး (ဝါ) လၟိဟ်အပိုင်အခြာ ဟွံဍိုက်ပေင်မ္ဂး ပ္ဍဲကဵုဒၞာဲသ္ၚေဝ်ဂၠေပ်မုက်လိက်ဂှ် ယၟုဇကု ဒှ်အာ အသာ်ပတေင်တုဲ ယဝ်ရ ဇကုချဳဍိုက်ပေင်မ္ဂး ယၟုဇကု ဒှ်အသာ်လမ္စံက်ရ၊၊ ကလေင်ရံင် ညးလွပ် မချဳဓရာင်ဆက်က်မ္ဂး နူကဵုဂိတုအဝ်ဂေတ်ဂှ် နာဲဗဳထဝ်မန်ဇြာ၊ တၠဂုန်အာလောက နကဵုယၟုလွပ် (အဲနာဲ) ကဵု ဒေါက်တာကြည်ဖြိုးထက် နကဵုယၟုလွပ် (Ninjastrikers) ညးပိ (ဂကူမန်ၜါ ဂကူဗၟာမွဲ)ဝွံဟေင် ဒှ်မၞိဟ်မချဳဓရာင် ဍိုက်ပေင်ရ၊၊ ဂိတုဒဳဇြေန်ပါ ၁၄ ဂှ် နာဲဗဳထဝ်မန်ဇြာ အာတ်ပတိုန်ထ္ၜး ကု ကမ္မတဳအရေဝ်ဘာသာ (Language Committee) ညံင်ဂွံစၟတ်သမ္တီကဵု ပရဝ်ဂျေတ် သွက်ဂကူမန် နဒဒှ် ပရဝ်ဂျေတ် မချဳဓရာင်ရုံဂပ်တုဲ ညံင်ဂွံပတိတ်ကဵု မုက်လိက်တၞဟ်ခြာရ၊၊ ဒဳဇြေန်ပါ ၁၇၊ ၂၀၁၈ ဂှ် နူကဵုကမ္မတဳအရေဝ်ဘာသာ လလောင်တြး ဒဒှ်ရ ညးတအ် ချပ်သွက်ဂွံပဒတန် ပရဝ်ဂျေတ်ဘာသာမန်ရ၊၊ ညးတအ်ကဵုအခိင် စဵုကဵု ဂိတုဒဳဇြေန်ပါအိုတ် သွက်မၞိဟ်ဒစဵုဒစးတအ်ရ၊၊ ဂိတုဒဳဇြေန်ပါအိုတ် မၞိဟ်ဒစဵုဒစး ဟွံမဲရ၊၊ ဆဂး ပရေင်စက် ယောင်ယာကီု မၞိဟ်တာလျိုင် ပ္ဍဲဝဳကဳမဳဒဳယာတအ် ဟွံကၠောန်ကမၠောန်တုဲ ပရဝ်ဂျေတ် ဗွဲမဂၠိုင် ဆေအ်ဒေါအ်ဒၟံင်တုဲ ကမၠောန် မခၞံကဵုမုက်လိက် သွက်ဘာသာမန်ဂှ်လေဝ် ဒေါအ်ညိင်အာ အတိုင်ဂှ်ရ၊၊ ဟိုတ်နူ ဟွံကလိဂွံလောဲလောဲတုဲ မၞိဟ်မပါလုပ်တအ် အောန်စှ်ေအာကီုလေဝ် နာဲဗဳထဝ်မန်ဇြာ၊ တၠဂုန်အာလောကတအ် ဆက်ကၠောန်ဒၟံင် ဟွံပိုတ်သကုတ်ရ၊၊ အကြာဂှ် မၞိဟ်လုပ်ချူ ဂွံလအ်ညိ ကၠေအ်အာပၠန် ဗွဲကြဴ မံက်ကၠုင်ပၠန်တအ်လေဝ် နွံကီုရ၊၊ အတိုင်စရင်မ္ဂး မၞိဟ်မကေင်လုပ်ကၠောန်လဝ် ပ္ဍဲပရဝ်ဂျေတ်ဏအ် သီုဖအိုတ် နွံ (၅၀) တၠရ၊၊ အခိင်မကလိဂွံဒတန် ပ္ဍဲဂိတုဂျူလာင်ဂှ်မ္ဂး မၞိဟ်မချဳဓရာင် ယၟုမဂျိုင်ဒၟံင် သီုဖအိုတ် (၆) တၠဂှ် ဒှ် နာဲဗဳထဝ်မန်ဇြာ၊ ဗိုလ်ရိန်မန်ဇြာ၊ ဝိညာဏ်ထဝ်၊ ဒေါက်တာကြည်ဖြိုးထက်၊ ရိန်ဂျာမန်၊ တၠဂုန်အာလောက (အဲနာဲ)တအ်ရ၊၊ ဂိတုအဝ်ဂေတ်ဂှ်လေဝ် မၞိဟ်တအ်ဏအ်ပၠန်ရ၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ခၟာဲပညာဗိသ္တာ နဘာသာမန် မကော်ဂး ဝဳကဳပဳဒဳယာမန် ဝွံ Jose77 ဒှ်မၞိဟ်မဖျေဟ်လဝ်တုဲ ညံင်ခၟာဲဂွံဍတ်ဂှ် နာဲဗဳထဝ်မန်ဇြာ]၊ တၠဂုန်အာလောက၊ ဒေါက်တာကြည်ဖြိုးထက်၊ နာဲဝိညာဏ်ထဝ် (ဗိုလ်ရိန်မန်ဇြာ ကဵု ရိန်ဂျာမန် ဂှ် ဒှ်အကံက်တၞဟ်ခြာ နာဲဗဳထဝ်မန်ဇြာကီုရ) ကေုာံ ဂကူမန်၊ ဂကူတၞဟ်တအ်လေဝ် ဗိုင်ပါလုပ်ကၠောန်လဝ် ၜိုတ်သၟဟ်အစောမ်၊ လဒပ်ပ္တိတ်လဝ်ဒြဟတ်တုဲ ဂွံဍတ်ပါ်ကၠုင်ရ၊၊

မုက်လိက် နာဲဗဳထဝ် မန်ဇြာ မချူခၞံလဝ် (လ္ၚဵု) ပ္ဍဲ ဝဳကဳပဳဒဳယာမန်ဂမၠိုင်

နကဵုစေတနာဂှ် နာဲဗဳထဝ်မန်ဇြာ သီုဗ္တောန်လိက် ကုကွးဘာ ဘာရိုဟ်ကၞက်စၟဳ၊ ဘာကဝ်လိက်ကောန်ဂကူမန်။

1. ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ ကၞပ် ၁၊ နကဵုယၟုကၞေဟ် လ္ဂန်ပေဝ်၊ ၂၀၀၀၊ တြးပတိတ် နူဂကောံဒက်ပ္တန်အခေါင်အရာမၞိဟ်ပ္ဍဲဍုင်မန်၊၊
2. ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ ကၞပ် ၂၊ နကဵုယၟုကၞေဟ် လ္ဂန်ပေဝ်၊ ၂၀၀၁၊ တြးပတိတ် နူဂကောံဒက်ပ္တန်အခေါင်အရာမၞိဟ်ပ္ဍဲဍုင်မန်၊၊
3. ဖေဝ်ဒရေဝ် Federal နကဵုယၟုကၞေဟ် လ္ဂန်ပေဝ်၊ ၂၀၀၂၊ တြးပတိတ် နူဂကောံဒက်ပ္တန်အခေါင်အရာမၞိဟ်ပ္ဍဲဍုင်မန်၊၊
4. မန်ဗွဲဗိသ္တာ တမၠာကဵုလၟုဟ်၊ နကဵုယၟု နာဲဗဳထဝ်မန်ဇြာ၊ ၂၀၀၉၊
5. နာဲယက္ခ သ္ဂံင်သွက်ဍုင်မအံက်မန် နကဵုယၟု နာဲဗဳထဝ်မန်ဇြာ၊ ၂၀၀၉၊
6. နိရုတ္တိ စကားဇစ်မြစ်အမြင်ဖြင့် ပျူ နှင့် မွန်လူမျိုးတို့အကြောင်း နကဵုယၟု နိုင်ဘီထော မွန်ဇြာ (ဗီုဗၟာ) ၂၀၁၄
7. ဟံသာဝတဳဂြးစပ် Hamsavati Eclipse နကဵုယၟု နာဲဗဳထဝ် မန်ဇြာ (ဗီုမန်) ၂၀၁၇၊
8. သ္ၚေဝ်ဂၠေပ် ဗီုလဒက်ပတန် လိက်မန် ကေုာံ လိက်ပျူ၊ မွန်စာဖွဲ့စည်းပုံ နှင့် ပျူစာဖွဲ့စည်းပုံ နှိုင်းယှည်လေ့လာချက် နှင့် မြစ်သားကျောက်စာ၊ Comparison of Mon and Pyu Writing Systems and Myittha inscription ပိဘာသာ မန်၊ ဗၟာ၊ အင်္ဂလိက်၊ တြးပတိတ် နူလှကျင်းစာပေတိုက်၊ ၂၀၁၈၊၊