Antoni Schneider

Antoni Schneider (ur. 1825 w Złoczowie, zm. 1880 we Lwowie) – polski krajoznawca, kolekcjoner, encyklopedysta i dokumentalista dziejów Galicji.

Był synem austriackiego podoficera i polskiej szlachcianki Teresy Wodnickiej. Naukę kontynuował w lwowskim gimnazjum, lecz z powodu problemów materialnych rodziny przerwał naukę. Był następnie pisarzem w kancelarii wojskowej,drogomistrzem i księgowym. Po przeprowadzce do Lwowa został zatrudniony jako urzędnik w administracji „Dziennika Literackiego”. W roku 1848 wstąpił do powstańczej armii węgierskiej, a po upadku powstania węgierskiego został aresztowany i osadzony w twierdzy Kufstein. Celę dzielił z węgierskim historykiem Józefem Telekim. Wracając na piechotę do Lwowa w roku 1851 zwiedzał stare ruiny zamków, dworków i inne zabytki oraz zbierał stare dokumenty. Jako samouk w celu fachowego gromadzenia zbiorów nauczył się m.in. łaciny oraz paleografii.

W roku 1864 ogłosił na łamach lwowskiego „Dziennika Literackiego” pierwsze artykuły, prezentujące historie „miast i miasteczek galicyjskich”. Szybko rosnące zbiory i publikacje w prasie zostały dostrzeżone przez historyków Karola Estreichera, Antoniego Małeckiego oraz kuratora Ossolineum Jerzego księcia Lubomirskiego. Dzięki nim otrzymał przy Zakładzie Ossolińskich bezpłatne mieszkanie w którym mógł kontynuować dalsze prace. W roku 1868 rozpoczął publikację Encyklopedii Krajoznawstwa Galicji. W roku 1876 po kolejnych niepowodzeniach wydawniczych zgodził się na przekazanie swoich zbiorów do nowo powstałej w Krakowie Akademii Umiejętności. Obecnie kolekcja znana jako Teki Schneidera przechowywana jest w Archiwum Państwowym w Krakowie na Wawelu.Po przekazaniu całości zbiorów do Krakowa w roku 1877 w następnych latach zaczął ponownie zbierać materiały źródłowe do historii Galicji i Bukowiny. Ta nowa seria licząca 282 tek (95 000 arkuszy) pozostała w lwowskim Ossolineum, obecnie przechowywana jest w Oddziale Rękopisów Lwowskiej Biblioteki Naukowej im. Stefanyka Narodowej Akademii Nauk Ukrainy we Lwowie. Antoni Schneider zginął śmiercią tragiczną (samobójstwo) w roku 1880.

Teki Schneidera stanowią nadal przedmiot badań. Są cennym źródłem do galicyjskiej heraldyki i sfragistyki oraz badań toponimicznych.

• W. Bieńkowski. Dzieło Antoniego Schneidera i jego wartość dla badań nad historią książki. „Roczniki Biblioteczne” R. XXXI. 1987.
• Łucja Charewiczowa: Historiografia i miłośnictwo Lwowa. Lwów, 1938.
• Leszek Puchała. Materiały do dziejów Podkarpacia we Lwowie i "ucrainica" na Podkarpaciu. 2006. ​ISBN 83-922799-5-6​
• Kłosy, 1875.
• A. Schneider: Encyklopedja do krajoznawstwa Galicji. T. I. Lwów, 1868.
• A. Schneider: Przewodnik po Lwowie. Lwów, 1875.
• A. Schneider: Przewodnik po mieście Lwowie. Lwów, 1871.