Angeliki Chadzimichali

Η Αγγελική Χατζημιχάλη (1895-1965) ήταν σημαντική Ελληνίδα λαογράφος και συγγραφέας. Έμεινε γνωστή κυρίως για τις μελέτες της πάνω στην ελληνική λαϊκή τέχνη και παράδοση και για τις προσπάθειες της να διατηρηθεί η ελληνική πολιτιστική κληρονομιά.

Γεννήθηκε το 1895 στην Πλάκα και ήταν κόρη του Ζακυνθινού εκδότη και συλλέκτη Αλέξιου Κολυβά και της Σοφίας Μπουρνιά ( καταγόταν από τη Σκύρο και τη Χίο ). Παντρεύτηκε πρώτα τον μηχανικό Γλήτσο με τον οποίο απέκτησε μια κόρη ονόματι Έρση και στη συνέχεια τον Πλάτωνα Χατζημιχάλη, με τον οποίο απέκτησε έναν γιο, τον μετέπειτα αρχιτέκτονα Νίκο Χατζημιχάλη. Στην αρχή καταπιάστηκε με τη ζωγραφική μελετώντας ταυτόχρονα τη βυζαντινή και τη νεότερη ελληνική λαϊκή τέχνη, η οποία αποτέλεσε το κύριο αντικείμενο του έργου και των ερευνών της. Στόχος της ήταν η συλλογή και η διάσωση όσο το δυνατόν περισσοτέρων στοιχείων του ελληνικού λαϊκού πολιτισμού. Αργότερα συνεργάστηκε με το Λύκειο Ελληνίδων, συμβάλλοντας μάλιστα καθοριστικά το 1920 στην ίδρυση παραρτήματος στην Σμύρνη ενώ κατά την ίδια εποχή συγκαταλέγεται μαζί με την Καλλιρρόη Παρρέν και άλλες γυναίκες της περιόδου στις, κατά την Ιωάννα Παπαντωνίου, εμπνευσμένες Ελληνίδες που αγωνίστηκαν για τη διατήρηση της ελληνικής λαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς αλλά και για τη σύνδεση της αρχαίας Ελλάδας με τη νεότερη. Η Χατζημιχάλη πραγματοποίησε αμέτρητα ταξίδια σε διάφορα μέρη της ηπειρωτικής και της νησιωτικής Ελλάδας συγκεντρώνοντας πολύτιμο λαογραφικό υλικό που αποτέλεσε βασική πηγή των έργων της. Τόσο το 1927 όσο και το 1930 συμμετείχε στην οργάνωση των Δελφικών Εορτών του Άγγελου Σικελιανού και της Εύας Πάλμερ. Το 1928 οργάνωσε το περίπτερο λαϊκής τέχνης στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης και το 1937 ίδρυσε το Σύνδεσμο Ελληνικής Χειροτεχνίας ( από το 1957 Κρατικός Οργανισμός Χειροτεχνίας ). Με αφετηρία το 1954, η Αγγελική Χατζημιχάλη αντιμετώπισε σοβαρό πρόβλημα υγείας που επηρέασε τη συγγραφική της δραστηριότητα και τελικά απεβίωσε στις 4 Μαρτίου 1965 έπειτα από πολύχρονη ταλαιπωρία.

Διακρίσεις

Η Χατζημιχάλη τιμήθηκε με αρκετά βραβεία, στα οποία συμπεριλαμβάνονται μεταξύ άλλων το αργυρό μετάλλιο της Ακαδημίας Αθηνών το 1956 και το βραβείο Πουρφίνα που τις αποδόθηκε τον Δεκέμβριο του 1958 από την Ομάδα των Δώδεκα με αφορμή το βιβλίο της για τους Σαρακατσάνους.

Εργογραφία

Η Χατζημιχάλη δημοσίευσε αρκετά βιβλία και έρευνες σχετικές με την ελληνική λαογραφία. Από αυτά ξεχωρίζουν μεταξύ άλλων η Ελληνική λαϊκή τέχνη-Σκύρος του 1925, τα Υποδείγματα ελληνικής διακοσμητικής του 1929, οι Σαρακατσάνοι του 1957 και κυρίως το δίτομο έργο Η ελληνική λαϊκή φορεσιά, που δημοσιεύτηκε μετά το θάνατο της λαογράφου.

Στην οικία της Αγγελικής Χατζημιχάλη, έργο του αρχιτέκτονα Αριστοτέλη Ζάχου, στην Πλάκα, στεγάζεται από το 1980 το Κέντρο Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης του Δήμου Αθηναίων. Η δρόμος που βρίσκεται η οικία, φέρει σήμερα το όνομα της Ελληνίδας λαογράφου.

• Η Οικία Αγγελικής Χατζημιχάλη στην Πλάκα.

• Αναμνηστική πλάκα στο σπίτι της Αγγελικής Χατζημιχάλη στην Πλάκα.