Andrzej Niemirowicz

Andrzej (Andruszka) Niemirowicz herbu Jastrzębiec (XV w.) – możny bojar litewski, członek ścisłej rady wielkoksiążęcej.

Syn Jana Niemiry (koniuszego ks. Witolda, namiestnika połockiego) i jego żony Anny. Miał trzech braci: Mikołaja (namiestnika witebskiego, smoleńskiego, lubeckiego, mceńskiego, marszałka królewskiego), Fedkę (Fedora) i Jana (marszałka hospodarskiego).

W dokumentach pojawia się po śmierci księcia Witolda. W 1431 roku brał udział w rozejmach w Łucku (wojna łucka) i Czartorysku (Wojna polsko-krzyżacka 1431-1435). 13 sierpnia 1431 r. posłował do obozu polskiego pod Łuckiem w sprawie zawieszenia broni, a we wrześniu tegoż roku poręczył wraz z innymi panami litewskimi za jeńców wypuszczonych przez Jagiełłę. Był jednym ze świadków aktów unii Zygmunta Kiejstutowicza z Jagiełłą z lat 1455 i 1454, gdzie zachowała się jego pieczęć z herbem Jastrzębiec. Świadczył na dokumencie wystawionym przez Zygmunta Kiejstutowicza, nadającym Mir Sienkowi Giedygołdowiczowi (1434). Widnieje też w dokumentach wystawionych przez Zygmunta Kiejstutowicza dla katedry wileńskiej (1435-1436). Wspierał Zygmunta Kiejstutowicza w walce ze Świdrygiełłą, za co był sowicie nagradzany.

Świadczył na wielu dokumentach Kazimierza Jagiellończyka m.in. przywileju dla miasta Wilna (1441), dla katedry wileńskiej (1452) – wraz z bratem Janem, został wymieniony wraz z książętami i innymi panami rady w dokumencie Kazimierza Jagiellończyka dla metropolity moskiewskiego Jony (1451).

Mimo że nie piastował urzędów, wchodził w skład ścisłego grona rady wielkoksiążęcej.

Dziedzic Wsielubia. Otrzymał liczne nadania od Zygmunta Kiejstutowicza i Kazimierza Jagiellończyka. Posiadał m.in. Wereskowo, Czernihowo, Lachowicze, Mołodyłowicze, dwór Łodiatycze, jezioro Czereszło.

Andruszka Niemirowicz był głównym (wśród braci), a być może jedynym, fundatorem kościoła katolickiego we Wsielubiu. Datą fundacji był zapewne 1442 rok. Kościół we Wsielubiu, będącym główną rezydencją Niemirowiczów, prawdopodobnie miał charakter nekropolii rodowej. Kościół w Wsielubiu uznawany jest za najstarszy zachowany zabytek gotycki na terenie Białorusi.

Andrzej (Andruszka) Niemirowicz miał dwóch synów:

• Jerzego (Jurija) Andrejewicza Niemirowicza, starostę drohickiego, ojca Mikołaja, Jerzego (wojewody krzyczewskiego), Jana Uhryna oraz prawdopodobnie Krzysztofa i Zofii zamężnej za horodniczym wileńskim Dobko.
• Jakuba Andruszkowicza Niemirowicza, ożenionego ze Świętochną, wdową po Andrzeju Dowgirdzie (synu woj. wileńskiego Jana Dowgirda), ojca:
  • Wacława (namiestnika lubuckiego i miceńskiego), ożenionego z Owdotią z ks. Świrskich
  • Jana (namiestnika czeczerskiego), ożenionego z Jadwigą z ks. Świrskich
  • Andrzeja (wojewodę kijowskiego, hetmana polnego litewskiego), ożenionego wpierw z Anną, wdową po ks. Łukomskim, a później z Miłochną Daszkiewiczówną, siostrą Eustachego, wdową po Tyszkiewiczu
  • Władysława Butryma, (ciwuna wileńskiego), ożenionego z Maryną
  • Jadwigi, fundatorki kościoła w Korkożyszkach
  • nieznanej z imienia córki, żony Mikołaja Narbutta

Świętochna z pierwszego małżeństwa miała córkę Annę Dowgirdównę za namiestnikiem smoleńskim Iwanem Iliniczem, matkę marszałka Jerzego Iwanowicza Ilinicza, fundatora zamku w Mirze.

• T. Jaszczołt, Ród Niemiry z Wsielubia – Niemirowiczowie i Szczytowie herbu Jastrzębiec do połowy XVI wieku, [w:] Unia w Horodle na tle stosunków polsko-litewskich, S.Górzynski (red.), Wydawnictwo DiG, Warszawa 2015, s. 193-195
• L. Korczak, Litewska rada wielkoksiążęca w XV wieku, PAU, Kraków 1998, s.93
• W. Semkowicz, O litewskich rodach bojarskich zbratanych ze szlachtą polską w Horodle 1413 r. [w:] w: Lithuano-Slavica Posnaniensia. Studia Historia, t. III, Poznań 1989, s. 50-51