Quick Facts
Biography
Anatolia Hryniewicka-Piotrowska (ur. 1896, zm. 1989) – polska architektka, absolwentka Politechniki Warszawskiej, przedstawicielka modernizmu w architekturze, jedna z pierwszych Polek, które projektowały samodzielnie.
Życiorys
W latach 1918-1928 studiowała na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. W 1928 r. ukończyła studia architektoniczne i tym samym stała się członkinią grupy pierwszych kobiet-architektek, które zdobyły formalne techniczne wykształcenie w II Rzeczypospolitej. W swojej pracy zawodowej współpracowała głównie ze swoim mężem, Romanem Piotrowskim, członkiem grupy Praesens. Przez afiliację męża także Hryniewicka-Piotrowska związana była z grupą.
W czasie II wojny światowej Anatolia Hryniewicka-Piotrowska i Roman Piotrowski pracowali w Pracowni Architektoniczno-Urbanistycznej prowadzonej przez Helenę i Szymona Syrkusów. Po wojnie wspólnie z Heleną Syrkusową opracowali projekt odbudowy Warszawy jako miasta socjalistycznego. Zmarła w 1989 r.
Realizacje
- dom mieszkalny dla Pracowników Państwowej Fabryki Karabinów (przed 1928; projekt wykonany z Romanem Piotrowskim)
- Pawilon Pracy Kobiet (1928–1929; zaprojektowany na Powszechną Wystawę Krajową w Poznaniu, będący jednocześnie pierwszą i ostatnią samodzielną realizacją projektową Hryniewickiej-Piotrowskiej)
Pawilon Pracy Kobiet
Pomysł powstania osobnego pawilonu, poświęconego pracy kobiet, wysunęła dziennikarka Maria Ruszczyńska. Miał on zobrazować twórczość kobiecą w kierunku naukowym, artystycznym, społecznym, gospodarczym itd. przy współdziałaniu wszystkich Polek całego świata. Powstanie pawilonu miało być przykładem kobiecej samopomocy, dlatego jego powstanie było finansowane przez wybicie specjalnych żetonów Mennicy Państwowej o nominale 1 i 10 zł – wzniesienie pawilonu miało być dokonane wyłącznie staraniem kobiet. Ideę stojącą za pwostaniem Pawilonu Pracy Kobiet przedstawiano następująco:
Kobiety polskie bez różnicy stanu, zawodu i przekonań […] wystąpią na PWK z własnym pawilonem, zobrazują w nim całokształt działalności kobiecej, zbiorą fundusze drogą rozprzedaży […] żetonu, oraz wejdą w ścisłe porozumienie z dyrekcją Powszechnej Wystawy Krajowej
Do zamkniętego konkursu zaproszono 4 architektki: Marię Buckiewiczównę, Mirutę Słońską, Irenę Obmińską-Wieczorkową oraz Anatolię Hryniewicką-Piotrowską. Zwyciężczyni, Anatolia Hryniewicka-Piotrowska, oprócz wykonania projektu objęła także nadzór budowlany nad pawilonem i zaprojektowała jego wnętrze wspólnie z Zofią Trzcińską-Kamińską. Pawilon Pracy Kobiet reprezentował tzw. „środowiska postępowe”, złożone z reprezentantek PPS, środowisk legionowych, Związku Pracy Obywatelskiej Kobiet i Klubu Politycznego Kobiet Postępowych. W tamtym czasie była to jeden z pierwszych budynków w Polsce, które zostały zaprojektowane samodzielnie przez kobietę. Ze względu na swój tymczasowy charakter, Pawilon Pracy Kobiet został rozebrany po zakończeniu Powszechnej Wystawy Krajowej.
Pawilon Pracy Kobiet był debiutem Piotrowskiej jako samodzielnej architektki i jednocześnie jej ostatnią realizacją – po 1929 r. żaden z jej projektów nie został zrealizowany.
Przypisy
Bibliografia
- Architektki, red. Tomasz Kunz, Kraków 2016
- Echo Powszechnej Wystawy Krajowej, nr 3/1929
- Marta Leśniakowska, Nagie ciało architektury, [w:] Biuletyn Historii Sztuki, nr 4/2009, s. 501-527
- Karolina Rosiejka, Dyskurs wokół zagadnienia pracy kobiet w dwudziestoleciu międzywojennym: na przykładzie wypowiedzi towarzyszących Pawilonowi Pracy Kobiet oraz Pawilonowi Ziemianek i Włościanek na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu, [w:] Sztuka i Dokumentacja, nr 15/2016, s. 17-26
- Helena Syrkus, Społeczne cele urbanizacji. Człowiek i środowisko, Warszawa 1984
